Τι κοινό έχουν μία χαλυβουργία στη Σανγκάη που βλέπει τις πωλήσεις της να συρρικνώνονται κατά 70% και ένας εργάτης στη Χιλή που χάνει τη δουλειά του ύστερα από σχεδόν πέντε δεκαετίες; Τον πόνο της Κίνας, που γίνεται παγκόσμιος πόνος.
Η Κίνα παραμένει ο βασιλιάς του χάλυβα, παράγοντας περισσότερο από 1 δισ. τόνους ετησίως, δηλαδή πάνω από το 50% της παγκόσμιας παραγωγής. Τώρα όμως ταλαντεύεται. Και όπως ταρακούνησε την παγκόσμια βιομηχανία κατά την άνοδό της για να γίνει ο υπερ-παραγωγός του μετάλλου, έτσι και στην πτώση της δεν μπορεί παρά να πυροδοτήσει αναταράξεις.
Όπως εξηγεί σε ανάλυσή του το Bloomberg, η ύφεση του κινεζικού τομέα κατασκευών σημαίνει ότι υπάρχει υπερβολικά πολύς χάλυβας και πολύ μικρή ζήτηση. Για τον υπόλοιπο κόσμο, ο φόβος είναι ότι θα καταστεί ο χώρος απόρριψης του πλεονάζοντος προϊόντος, Αυτό οδηγεί σε μείωση τιμών, βγάζει εργοστάσια εκτός λειτουργίας και αφήνει εργαζομένους χωρίς δουλειά.
Είναι ακόμη μία ισχυρή πρόκληση που αντιμετωπίζει ο κόσμος αυτή τη στιγμή, ιδιαίτερα στην Ευρώπη όπου η Γερμανία πρόκειται μετά βίας να αναπτυχθεί αυτό το έτος. Οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει του μηχανισμούς προστασίας για τον κλάδο, αλλά οποιαδήποτε νέα απειλή θα μπορούσε να αναχθεί σε κορυφαίο ζήτημα πολιτικής αντιπαράθεσης ενοψει των προεδρικών εκλογών, δεδομένης της σημασίας του χάλυβα για τις λεγόμενες swing states (αυτές που αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στα δύο κόμματα και έχουν καθοριστικό αριθμό εκλεκτόρων), όπως είναι η Πενσυλβάνια.
Η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου της Κίνας
Η προσπάθεια του προέδρου Σι Τζινπίνγκ να αλλάξει το οικονομικό μοντέλο της Κίνας, περιορίζοντας την εξάρτηση της ανάπτυξης από τον τομέα των κατασκευών και της αγοράς ακινήτων, έχει βαθιές επιπτώσεις στη βιομηχανία χάλυβα. Στόχος του Σι είναι να οδηγήσει την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου σε μονοπάτια, στα οποία θα τροφοδοτείται από την υψηλή τεχνολογία και τις πράσινες τεχνολογίες τις επόμενες δεκαετίες. Η φούσκα στην αγορά ακινήτων έχει εξάλλου σπάει και η κρίση έχει φέρει ένα τέλος σε μια μακρά εποχή ταχέως αναπτυσσόμενης ζήτησης του μετάλλου.
Ωστόσο, υπάρχουν μεγάλα ερωτήματα σχετικά με το πώς μπορεί να διαχειριστεί τη συρρίκνωσή της η κινεζική ηγεσία, προστατεύοντας παράλληλα την οικονομία και τις θέσεις εργασίας.
«Τα περιθώρια συρρικνώνονται μαζί με την πτώση των τιμών. Δύσκολα μπορώ να κερδίσω χρήματα φέτος», λέει στο Bloomberg ο Γιου, του οποίου η επιχείρηση στη Σανγκάη πουλά σωρούς από χαλύβδινων φύλλων για κτίρια. «Η κινεζική ζήτηση είναι εξαιρετικά αδύναμη», συμπληρώνει.
Τα σήματα κινδύνου
Ο Χου Γουανγκμίνγκ ήταν εκείνος που προειδοποίησε για την έκταση του προβλήματος. Ως αφεντικό της China Baowu Steel Group Corp., επιβλέπει μια πανίσχυρση αυτοκρατορία υψικάμινων- τεράστιων κλιβάνων, που χρησιμοποιούνται για τήξη στην παραγωγή βιομηχανικών μετάλλων και στήριξαν την παγκόσμια εκβιομηχάνιση για δύο αιώνες. Παράγει 130 εκατομμύρια τόνους χάλυβα κάθε χρόνο – ποσότητα μεγαλύτερη από ό,τι οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Γαλλία μαζί. Όταν λοιπόν ο Χου είπε ότι ο κλάδος χάλυβα αντιμετώπιζε έναν «σκληρό χειμώνα», τα λόγια του είχαν βάρος, τόσο εντός της Κίνας όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.
Ο Όμιλος Shanxi Jianbang εξέπεμψε επίσης σήμα κινδύνου. Η βιομηχανία χάλυβα πρέπει να κλείσει πάνω από το 30% των επιχειρήσεων για να ξεφύγει από την τρέχουσα δίνη, δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής Ζανγκ Ρουί, στις 15 Αυγούστου.
«Η ζήτηση χάλυβα της Κίνας έχει ήδη κορυφωθεί και στη συνέχεια θα δούμε μια σταθερή πτώση», τόνισε από την πλευρά του στο Bloomberg, ο Γου Γουενζάνγκ, ιδρυτής της συμβουλευτικής εταιρείας Shanghai SteelHome E-Commerce Co. που δραστηριοποιείται 40 χρόνια στον κλάδο. «Θα είναι πολύ δύσκολο για τον χάλυβα να βγει από αυτόν τον φαύλο κύκλο τα επόμενα δύο με τρία χρόνια, εκτός εάν υπάρξει ισχυρή ώθηση από την κυβέρνηση για συγχωνεύσεις και αναδιάρθρωση μεταξύ των εταιρειών χάλυβα», εξήγησε.
Εκτός από την ύφεση των ακινήτων, οι δαπάνες για υποδομές έχουν αρχίσει να υποχωρούν και τα εργοστάσια αγωνίζονται με τη σταθερή πτώση των τιμών. Ωστόσο, η οικονομία της Κίνας βρίσκεται σε καλό δρόμο για να πετύχει έναν στόχο ανάπτυξης περίπου 5%, παρά το γεγονός ότι ο Σι έχει αποφύγει το είδος των μαζικών κινήτρων που παρατηρήθηκαν σε προηγούμενες κρίσεις.
Οι χαμηλότερες τιμές είναι φυσικά ένα όφελος για τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν χάλυβα, αλλά ο αντίκτυπος στους παραγωγούς αποδεικνύεται σοβαρός, με τα κέρδη υπό πίεση και τα εργοστάσια να κλείνουν.
Λουκέτα και μαζικές απολύσεις σε εργοστάσια της Χιλής
Η κυβέρνηση της Χιλής έσπευσε φέτος να επιβάλει νέους δασμούς στις εισαγωγές από την Κίνα για να αποτρέψει το κλείσιμο εργοστασίων της CAP SA, της κορυφαίας παραγωγού χάλυβα και σιδηρομεταλλεύματος στη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Η εταιρεία αρχικά πάγωσε την αποφασή της για λουκέτο στα εργοστάσια, αλλά ύστερα από ακόμη ένα τρίμηνο βαρέων ζημιών, το κλείσιμο ήταν αναπόφευκτο.
Ο 72χρονος Έκτορ Μεδίνα, εκπρόσωπος των εργαζομένων της εταιρείας, διαπραγματεύεται πακέτα απόλυσης για 2.500 εργάτες (μεταξύ των οποίων και το δικό του). Είναι ένα ισχυρότατο πλήγμα για την τοπική οικονομία, όπου περισσότεροι από 20.000 άνθρωποι βασίζονται στις δραστηριότητα της CAP SA. Ακόμη και η τοπική ομάδα ποδοσφαίρου και το στάδιο έχουν πάρει το όνομά τους.
«Το κλείσιμο είναι το αποτέλεσμα του απολύτως αθέμιτου ανταγωνισμού από την Κίνα», δήλωσε ο Μεδίνα στο Bloomberg. «Όλοι θα χάσουμε τις πηγές εσόδων μας».
Ισχυρός αντίκτυπος και στην Ευρώπη…
Στην Ευρώπη, όπου η ζήτηση χάλυβα ήταν ήδη αναιμική, η γερμανική Salzgitter AG επικαλέστηκε την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και τις κινεζικές εξαγωγές όταν ανακοίνωσε τα οικονομικά της αποτελέσματα, που έδειξαν ζημιές στο πρώτο εξάμηνο. Το υπουργείο Οικονομίας είπε στο Bloomberg ότι παρακολουθεί την κατάσταση και σημείωσε τον «σκληρό διεθνή ανταγωνισμό».Η ArcelorMittal SA, η κορυφαία χαλυβουργία της Ευρώπης, έχει ασκήσει παρόμοια κριτική για τις επιπτώσεις από την Κίνα.
«Η προειδοποίηση από την Κίνα υποδηλώνει ότι οι φόβοι μας πλέον υλοποιούνται», δήλωσε ο Μάρτιν Τέρινγκερ, διευθύνων σύμβουλος της Γερμανικής Ένωσης Χάλυβα. «Είναι θέμα ανθεκτικότητας. Η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα θέτει σε κίνδυνο την κερδοφορία και τη βιωσιμότητα της βιομηχανίας εδώ».
…που φοβάται πολιτική καταιγίδα
Η τελευταία κρίση χάλυβα το 2015 και το 2016 προκάλεσε πολιτική καταιγίδα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.Ο Ντόναλντ Τραμπ επικεντρώθηκε σε μεγάλο μέρος της προεκλογικής του εκστρατείας το 2016 στον χάλυβα, υποσχόμενος να υπερασπιστεί τις ΗΠΑ από τις φθηνές κινεζικές εισαγωγές, ενώ οι νομοθέτες σε όλη την Ευρώπη προσπαθούσαν να προστατεύσουν τις εγχώριες βιομηχανίες τους.
Μεγάλο μέρος των τρεχουσών εμπορικών εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ, Ευρώπης και Κίνας επικεντρώνεται στις τεχνολογίες του 21ου αιώνα, αλλά ο χάλυβας διατηρεί την ικανότητα να πυροδοτεί συναισθήματα, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ιστορικές επιχειρήσεις και τις τοπικές κοινότητες που χτίζονται γύρω τους σε περιοχές όπως η αμερικανική ζώνη της σκουριάς, η κοιλάδα του Ρήνου ή η βόρεια Αγγλία. Δεδομένης της ανάγκης του αμυντικού τομέα για χάλυβα, θεωρείται επίσης τομέας άμεσα συνδεόμενος με την εθνική ασφάλεια.
