Η Ουκρανία δεν αντιμετωπίζει μόνο την ήττα στον πόλεμο από τη Ρωσία, αλλά και μια σημαντική οικονομική πρόκληση από δυτικούς πιστωτές: Το διετές μορατόριουμ για κρατικά ομόλογα ύψους 20 δισ. δολαρίων εκπνέει την 1η Αυγούστου.
Οι δανειστές είχαν παγώσει την αποπληρωμή των χρεών του Κιέβου κατά τους μήνες που ακολούθησαν την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.
Και η Ουκρανία μπορεί να χρεοκοπήσει τον Αύγουστο εάν δεν πληρώσει εντός μιας περιόδου χάριτος 10 ημερών.
Ο Ουκρανός υπουργός Οικονομικών Σέρχι Μαρτσένκο εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα επιτευχθεί συμφωνία πριν από τη λήξη της προθεσμίας.
Η Ουκρανία θέλει να διατηρήσει καλές σχέσεις με ιδιώτες επενδυτές και ως εκ τούτου βρίσκεται αντιμέτωπη με τις εξής επιλογές: είτε να επαναδιαπραγματευτεί τη δομή του χρέους είτε να παρατείνει το μορατόριουμ για να αποφευχθεί η εθνική χρεοκοπία. Αναλυτές της JPMorgan Chase & Co. πιστεύουν ότι είναι δυνατή η παράταση του μορατόριουμ για μερικούς μήνες, αλλά όχι για άλλα δύο χρόνια.
Οι διαπραγματεύσεις με τους ιδιώτες δανειστές για την αναδιάρθρωση του χρέους έληξαν χωρίς συμφωνία στις 14 Ιουνίου, με τους κατόχους των ομολόγων να απορρίπτουν το προτεινόμενο από το Κίεβο επίπεδο αποπληρωμής.
Η Ουκρανία ζήτησε κούρεμα έως και 60 σεντς ανά δολάριο, ενώ οι κάτοχοι ομολόγων ήταν έτοιμοι να απορροφήσουν μόνο ζημίες 22,5%.
Οι πιστωτές της Ουκρανίας
Τα χρονικά περιθώρια για την αναδιάρθρωση του ουκρανικού χρέους έχουν στενέψει ασφυκτικά, καθώς η χώρα τη χρειάζεται προκειμένου να συνεχίσει να λαμβάνει τα κεφάλαια από το πρόγραμμα διάσωσης του ΔΝΤ και να αποκαταστήσει τις ροές ιδιωτικής χρηματοδότησης για την ανοικοδόμηση.
Η Ουκρανία πρότεινε επίσης την καθυστέρηση των υποχρεώσεων πληρωμής και προσφέρθηκε να ανταλλάξει τα ομόλογα που βρίσκονται σε κυκλοφορία με νέο χρέος που λήγει το 2040.
Η βάση των πιστωτών της Ουκρανίας είναι κατακερματισμένη, με μια επιτροπή διαπραγματεύσεων να αντιπροσωπεύει μόνο το 20%, περίπου, του χρέους που εκκρεμεί. Αυτός ο όμιλος περιλαμβάνει τις Amundi SA, BlackRock Inc., Pimco και Amia Capital LLP.
Η Ουκρανία λέει ότι συνεργάζεται επίσης με πιστωτές εκτός της επιτροπής.
Η συναίνεση είναι κρίσιμη επειδή οι κάτοχοι τουλάχιστον των δύο τρίτων του εκκρεμούς χρέους πρέπει να καταλήξουν σε μια συμφωνία ώστε να είναι δεσμευτική για όλους τους πιστωτές, με ελάχιστο μερίδιο 50% που απαιτείται για κάθε ομόλογο.
Η επιτροπή των επενδυτών που εκπροσωπεί περίπου το 20% των ομολόγων πρότεινε το κούρεμα να είναι λίγο πιο πάνω από το 22%.
Ωστόσο το ΔΝΤ εκτιμά ότι απέχει από τους βασικούς στόχους για το ύψος του δημοσίου χρέους. «Οι ισχυροί στρατοί πρέπει να υποστηρίζονται από ισχυρές οικονομίες για να κερδίζουν πολέμους» λέει ο υπουργός Οικονομικών της Ουκρανίας, παραδεχόμενος ότι ο πόλεμος με τη Ρωσία μπορεί να χαθεί όχι μόνο λόγω έλλειψης πυρομαχικών αλλά και της οικονομικής χρεοκοπίας. «Καθώς πλησιάζουμε στην προθεσμία της 1ης Αυγούστου, πρέπει να παροτρύνουμε τους ομολογιούχους μας να συνεχίσουν τις παραγωγικές και καλόπιστες διαπραγματεύσεις, με πιο ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους, που μπορεί να ανταποκριθεί στους στόχους του ΔΝΤ» πρόσθεσε ο Μαρτσένκο.
Οι συνομιλίες για αναδιάρθρωση του χρέους αντανακλούν άλλωστε τη βαθιά αβεβαιότητα των επενδυτών σχετικά με την πορεία του πολέμου και το πόσο χρέος θα μπορέσει να σηκώσει η οικονομία της Ουκρανίας.
Όλα για τον πόλεμο
Η οικονομική κατάσταση της Ουκρανίας είναι άλλωστε άθλια.
Σχεδόν όλα τα εγχώρια έσοδά της πηγαίνουν στη χρηματοδότηση πολέμου.
Η οικονομική υποστήριξη για κοινωνικές υπηρεσίες προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Το ΔΝΤ διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο, καθώς το δάνειο των 15,6 δισ. δολαρίων που χορηγήθηκε στη χώρα τον Μάρτιο του 2023 -το πρώτο για ένα έθνος σε πόλεμο- θέτει πρότυπα για βιώσιμη αποπληρωμή του χρέους.
Το αμερικανικό πακέτο βοήθειας 61 δισ. δολαρίων που εγκρίθηκε τον Απρίλιο περιλαμβάνει 7,8 δισ. δολάρια για τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό.
Ο υπουργός Οικονομικών λέει ότι αυτή η βοήθεια θα καλύψει τον προϋπολογισμό για φέτος, αλλά προειδοποιεί για ένα πιθανό «πρόσθετο» έλλειμμα έως και 12 δισ. δολαρίων το 2025, εάν ο πόλεμος συνεχιστεί.
Ωστόσο, η πρόβλεψη της οικονομικής ικανότητας της Ουκρανίας παραμένει αβέβαιη και εξαρτάται από την κλιμάκωση του πολέμου. Το ΑΕΠ εξακολουθεί να είναι μειωμένο κατά 25% από το επίπεδο πριν από τη ρωσική εισβολή.
Οι ρωσικές επιθέσεις σε υποδομές ζωτικής σημασίας έχουν αυξηθεί, ενώ η κυβέρνηση μείωσε για φέτος τις προβλέψεις ανάπτυξης στο 3,5% από το προηγούμενο 4,6%.
Αβέβαιη η διεθνής υποστήριξη
Οι αμυντικές δαπάνες που είχαν αρχικά προγραμματιστεί για το 2024 ήταν ύψους 42,2 δισ. ευρώ.
Τώρα αναμένεται να αυξηθούν σχεδόν κατά 30%.
Το υπουργείο Οικονομικών δικαιολογεί τη σχεδιαζόμενη πρόσθετη δαπάνη με τις αυξανόμενες ανάγκες στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας και τονίζει την ανάγκη να στηριχθεί το Κίεβο στους δικούς του πόρους.
Η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση σχεδιάζει να μειώσει τη βοήθεια προς την Ουκρανία από 7,48 δισ. ευρώ σε 4 δισ. ευρώ το 2025. Ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος και επικρατέστερος για την αμερικανική προεδρία Ντόναλντ Τραμπ έχει ταχθεί επίσης κατά της συνέχισης της σημαντικής συμβολής στο κόστος του πολέμου.
