Τα τελευταία τρία χρόνια οι τιμές των τροφίμων έχουν καταγράψει μεγάλη άνοδο, αλλά σε λίγα προϊόντα έχει να σημειωθεί τόσο θεαματική αύξηση, όσο στο κακάο.
Η τιμή του κακάο στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί, από περίπου 2.200 δολάρια τον τόνο στα τέλη του 2022, στα 10.000 δολάρια σήμερα, αφού βέβαια έφτασε και τα 12.000 δολάρια στα τέλη Απριλίου.
Τους τρεις πρώτους μήνες εφέτος, του κακάο αυξήθηκε κατά 131%. Μια «απόδοση» που ξεπερνά τόσο αυτή της μετοχής της Nvidia (+87%), όσο και την άνοδο του Bitcoin (+67%). Ο Διεθνής Οργανισμός Κακάο (ICCO) αναμένει ότι το προϊόν θα συνεχίσει έτσι όλο το 2024.
Στους καταναλωτές η εκτόξευση της τιμής του κακάο γίνεται ήδη αντιληπτό στο καλάθι αγορών. Το πρώτο τετράμηνο του έτους η τιμή της σοκολάτας έχει αυξηθεί κατά 7,9%, κατά μέσο όρο σε όλη την Ευρώπη.
«Η κρίση του κακάο θα φτάσει στο σούπερ μάρκετ μετά το καλοκαίρι με άνοδο στην τιμή της σοκολάτας και θα κρατήσει αρκετά χρόνια ακόμα. Ο κόσμος της σοκολάτας δεν θα είναι πια ο ίδιος», λέει ο Μπεν Λέντλερ, ειδικός αναλυτής για το κακάο. «Η σοκολάτα θα γίνει σύντομα πιο ακριβή σε όλη την Ευρώπη», προσθέτει.
Μέχρι τώρα η βιομηχανία ήταν σε θέση να σταματήσει την άνοδο της τιμής της σοκολάτας και των παραγώγων της, χάρη στο απόθεμα. Αλλά μόλις τελειώσουν οι πλάκες σοκολάτας στα καταστήματα θα αρχίσουν να αυξάνονται οι τιμές. Η Μισέλ Μπακ, επικεφαλής του κολοσσού της σοκολάτας Hershey, που παράγει, μεταξύ άλλων τα M&Ms και τα KitKat, έχει ήδη ανακοινώσει αυξήσεις τιμών. Η ελβετική παραγωγός σοκολάτας Lindt & Sprungli είχε ήδη ανεβάσει τις τιμές της πέρυσι.
Στις 30 Απριλίου, η τιμή του κακάο κατέρρευσε πάντως ξαφνικά κατά 21%, τη μεγαλύτερη πτώση σε περισσότερα από 60 χρόνια. Ο λόγος ήταν η λήξη των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, που είχαν εκτοξευθεί, λόγω της κερδοσκοπίας των επενδυτών που αγόρασαν την τελευταία στιγμή για να επιταχύνουν τις αυξήσεις.
Από τις 30 Απριλίου οι τιμές έχουν αναπροσαρμοστεί κατά 40%.Ο Μπεν Λέντλερ εξηγεί σε πρόσφατη έκθεση ότι «η αύξηση στις τιμές της σοκολάτας θα αρχίσει να συμβαίνει, καθώς μειώνονται τα αποθέματα κακάο που συσσωρεύονταν μέχρι πρόσφατα, με χαμηλότερη τιμή». Ο εμπειρογνώμονας υποστηρίζει ότι τόσο οι κατασκευαστές σοκολάτας, όσο και οι διανομείς θα πρέπει να αρχίσουν να μετακυλίουν σταδιακά αυτό το υψηλότερο κόστος στους καταναλωτές. «Αναπόφευκτα η άνοδος των τιμών του κακάο θα φτάσει στα ράφια», προειδοποιεί.
Προάγγελος καταστροφής
Οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτή την έκρηξη των τιμών ποικίλουν: Το 95% της παραγωγής κακάο προέρχεται από μικρούς παραγωγούς στις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως στην Αφρική, οι οποίες έχουν πληγεί σοβαρά από το κόστος των λιπασμάτων. Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε ότι στις δύο μεγαλύτερες χώρες παραγωγής, την Ακτή Ελεφαντοστού και την Γκάνα, η τιμή προέλευσης ρυθμίζεται από το κράτος. Η αγορά κακάο παλεύει επί του παρόντος με κακές συγκομιδές στις δύο αυτές χώρες στη Δυτική Αφρική.
Η Γκάνα αναθεώρησε προς τα κάτω την πρόβλεψή της για την παραγωγή κακάο στους 650.000 τόνους σε σύγκριση με τους 850.000 τόνους που είχαν προβλεφθεί προηγουμένως για το τρέχον έτος.
Η ρυθμιστική αρχή κακάο της Ακτής Ελεφαντοστού δήλωσε επίσης ότι αναμένει μείωση 33% στην επόμενη μέση συγκομιδή που ξεκινά επίσημα τον Απρίλιο.
Σχεδόν το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής κακάο καλλιεργείται στην Ακτή Ελεφαντοστού. Η οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κακάο, το οποίο απασχολεί περίπου έξι εκατομμύρια ανθρώπους και αντιπροσωπεύει το 30% των εξαγωγών της χώρας.
Οι αποδόσεις κακάο της χώρας έχουν μειωθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Αλλά ο κύριος παράγοντας ήταν το περιβάλλον. Το φαινόμενο Ελ Νίνιο έχει προκαλέσει παρατεταμένες ξηρασίες και καταρρακτώδεις βροχές στις αφρικανικές χώρες από τις οποίες προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής.
Η κλιματική κρίση
Η αύξηση της τιμής του κακάο αποκαλύπτει για άλλη μια φορά ένα διαρθρωτικό πρόβλημα στη γεωργία σε όλο τον πλανήτη: Η υπερθέρμανση και η κλιματική κρίση καταστρέφει ολόκληρα οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που παράγουν την τροφή στα οποία ζει η ανθρωπότητα.
Η κρίση του κακάο είναι ένας από τους προάγγελους αυτού του νέου μέλλοντος, επειδή είναι ένα εύθραυστο φυτό, ευαίσθητο σε νόσους, οι οποίες θα επιδεινωθούν στο μέλλον. Τα κακαόδενδρα αναπτύσσονται επίσης καλά κοντά σε τροπικά δάση, που απειλούνται ιδιαίτερα από την ερημοποίηση.
Η Ακτή Ελεφαντοστού πλήττεται από ερημοποίηση από το βορρά, γεγονός που, μαζί με την αποψίλωση των δασών για τη διάθεση γης για γεωργικές καλλιέργειες, μειώνει τη διαθέσιμη επιφάνεια για την καλλιέργεια κακάο. «Εάν δεν γίνει τίποτα για να βελτιωθούν οι αποδόσεις, για παράδειγμα με την καλλιέργεια πιο ανθεκτικών ποικιλιών κακάο, οι παραγωγοί της Δυτικής Αφρικής διακινδυνεύουν οι αγοραστές κακάο να αλλάξουν απλώς προμηθευτή. Ο Ισημερινός και η Βραζιλία, για παράδειγμα, προσφέρουν τις κατάλληλες συνθήκες καλλιέργειας», λέει ο Ντάνιελ Γουίλντ, επικεφαλής αναλυτής της Bank J. Safra Sarasin. Ορισμένες χώρες της Νότιας Αμερικής, όπως η Κολομβία, το Περού και ο Εκουαδόρ, στην πραγματικότητα αυξάνουν την παραγωγή κακάο τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η προσφορά τους παραμένει περιορισμένη αν και υψηλού ποιοτικού επιπέδου.
