Λέγεται «Pride» αλλά οι Ιρανοί, μεταξύ τους, το αποκαλούν «κινητό φέρετρο».
Είναι το φθηνότερο εγχώριο μοντέλο αυτοκινήτου του Ιράν, που επικρίνεται ωστόσο σφοδρά για την κακή ποιότητα και τα ελαττώματά του σε θέματα ασφάλειας.
Η θέση του οχήματος στην οικονομία της χώρας αποτελεί και έναν δείκτη των οικονομικών βασάνων που αντιμετωπίζουν οι Ιρανοί οδεύοντας στις έκτακτες εκλογές της 28ης Ιουνίου μετά τον θάνατο του προέδρου Εμπρααχίμ Ραϊσί.
Παραδοσιακά οι Ιρανοί συνέκριναν την τιμή ενός Pride, αυτού του οικονομικού ΙΧ που η αυτοκινητοβιομηχανία Saipa άρχισε να κατασκευάζει το 1993, με τον κατώτατο μισθό για να βλέπουν την επιδείνωση (ή βελτίωση) των οικονομικών τους.
Η παραγωγή αυτού που κάποτε ήταν το πιο δημοφιλές αυτοκίνητο του Ιράν σταμάτησε το 2020, αλλά αποθέματά του παραμένουν προς πώληση.
Mέτρο σύγκρισης
Πριν από μια δεκαετία, ένας εργαζόμενος αμοιβόμενος με τον κατώτατο μισθό και έχοντας τετραμελή οικογένεια χρειαζόταν 1,6 φορές το ετήσιο εισόδημά του για να αγοράσει ένα Pride.
Τώρα θα χρειάζονταν το τριπλάσιο αυτού που κερδίζει σε ένα χρόνο.
Πληθωρισμός και χαμηλές αμοιβές έχουν μειώσει το βιοτικό επίπεδο σε σημείο όπου ακόμη και Pride, με τιμή περίπου 6.000 δολάρια, έχει γίνει πολυτέλεια για πολλούς.
Η δυσκολία των Ιρανών να σηκώσουν οικονομικά το αυτοκίνητο του λαού είναι ένα ακόμη σημάδι του πόσο δύσκολες θα είναι αυτές οι εκλογές
Η έκρηξη του πληθωρισμού
Ο νικητής θα αντιμετωπίσει οικονομικά προβλήματα που από το 2018 έχουν ενταθεί, όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε αλλεπάληλες κυρώσεις κατά της Τεχεράνης.
Τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει ο επόμενος ηγέτης περιλαμβάνουν ελλείψεις αγαθών, εντεινόμενη φτώχεια, αυξανόμενο πληθωρισμό, διολίσθηση του νομίσματος.
Ο πληθωρισμός κυμαίνεται κοντά ή πάνω από το 40% εδώ και χρόνια, αν και έχει επιβραδυνθεί ελαφρώς τους τελευταίους μήνες.
Το ποσοστό του πληθωρισμού είχε πέσει σε μονοψήφιο αριθμό δύο χρόνια αφότου το Ιράν υπέγραψε την πυρηνική συμφωνία του 2015, καθώς η άρση των διεθνών κυρώσεων ενίσχυσε το εμπόριο, τις επενδύσεις και τον τουρισμό.
Όμως εκτινάχθηκε σε επίπεδα – ρεκόρ μετά την αποχώρηση του Τραμπ από τη συμφωνία.
Τυπώνοντας χρήμα
Οι αρχές του Ιράν κατηγορούνται επίσης ότι υποθάλπουν τις αυξήσεις των τιμών τυπώνοντας χρήματα ως ανάχωμα στη συρρίκνωση του εισοδήματος.
Η απότομη αύξηση των τιμών για τα τρόφιμα, τη στέγαση, την υγειονομική περίθαλψη και τις μεταφορές, και ενώ οι μισθοί παρέμειναν χαμηλοί, έχουν ωθήσει τους ανθρώπους στη φτώχεια.
Πάνω από το 30 τοις εκατό του πληθυσμού ζούσε σε συνθήκες φτώχειας έως τον Μάρτιο του 2022.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, οι πωλήσεις πετρελαίου έχουν γίνει και πάλι φωτεινός φάρος για τους ηγέτες της Ισλαμικής Δημοκρατίας: οι εξαγωγές πετρελαίου αυξήθηκαν σε υψηλό έξι ετών τον Απρίλιο.
Η αύξηση του ΑΕΠ του Ιράν τα τελευταία χρόνια οφείλεται στο γεγονός ότι η χώρα πουλά περισσότερο πετρέλαιο στην Κίνα.
Παρότι η οικονομία του Ιράν είναι σχετικά διαφοροποιημένη, τα πετρελαϊκά έσοδα αποτελούν κρίσιμο συστατικό του ΑΕΠ, καθιστώντας τη χώρα ευάλωτη σε κραδασμούς όπως οι διεθνείς κυρώσεις.
Άλλοι σημαντικοί τομείς όπως η γεωργία, η μεταποίηση, η εξόρυξη και οι υπηρεσίες έχουν περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό από τις κυρώσεις και την έλλειψη αποθεμάτων συναλλάγματος.
Ισοτιμίες
Οι Ιρανοί – συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν έχουν αγγίξει ποτέ τους χαρτονόμισμα – παρακολουθούν μανιωδώς τις ισοτιμίες του δολαρίου στην ανοιχτή αγορά για να μετρήσουν τις δικές τους οικονομικές προοπτικές.
Το ριάλ έχει υποχωρήσει απότομα έναντι του δολαρίου ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία, εκτοξεύοντας τις τιμές των εισαγωγών και υπονομεύοντας την αγοραστική δύναμη.
Κερδοσκοπία
Η παγκόσμια και περιφερειακή στρατιωτική και πολιτική αναταραχή, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς, οδήγησε το δολάριο ακόμη υψηλότερα, ασκώντας επιπρόσθετη πίεση στην οικονομία. Η κεντρική τράπεζα του Ιράν δεν αναγνωρίζει τις ισοτιμίες της ανοιχτής αγοράς και επιβάλλει ένα σύστημα πολλαπλών συναλλαγματικών ισοτιμιών, πουλώντας φθηνό ξένο νόμισμα σε τοπικές επιχειρήσεις για να επιδοτήσει το κόστος των βασικών εισαγόμενων αγαθών.
Ωστόσο, αυτό έχει οδηγήσει σε κερδοσκοπία, με διεφθαρμένους εμπόρους να πωλούν επιδοτούμενα εμπορεύματα σε τιμές ανοικτής αγοράς.
Αξιωματούχοι της Τεχεράνης ισχυρίζονται ότι οι επιδοτήσεις σε αγαθά όπως τρόφιμα, καύσιμα και φάρμακα προστατεύουν τον απλό κόσμο απλούς ανθρώπους από τον αντίκτυπο των αυξήσεων των τιμών στην ελεύθερη αγορά. Ωστόσο, αναλυτές λένε ότι ο πληθυσμός κρίνει τις επιδοτήσεις ανεπαρκείς καθώς τα οικογενειακά έξοδα διαμορφώνονται αναπόφευκτα από τις διακυμάνσεις του δολαρίου.
Η συνεχιζόμενη καχεκτικότητα του ριάλ έχει οδηγήσει πολλούς να μετατρέπουν τις αποταμιεύσεις τους σε ξένα νομίσματα.
Χρυσός στο μαξιλάρι
Υπολογίζεται ότι οι οικογένειες διακρατούν ένα ποσό από 20 έως 60 δισ. δολάρια σε ξένα νομίσματα μέσα στα σπίτια τους
Και πάμε στον Χρυσό. Θεωρείται ότι διατηρεί την αξία του σε βάθος χρόνου και ότι μπορεί να πωληθεί γρήγορα σε στιγμές ανάγκης ή σε μεγάλες αγορές όπως αυτοκίνητο, σπίτι, προίκες ή ιατρικά έξοδα.
Αποτέλεσμα; Οι οικογένειες συνήθως αποθηκεύουν τον χρυσό τους στο σπίτι παρά τον κίνδυνο κλοπής. Εκτιμάται ότι τα νοικοκυριά του Ιράν κατέχουν μεταξύ 200 και 300 τόνους μετάλλου. Η τιμή ενός χρυσού νομίσματος έχει πολλαπλασιαστεί 40 φορές στο Ιράν την τελευταία δεκαετία, φτάνοντας σχεδόν τα 700 δολάρια, άνοδος πολύ πιο έντονη άνοδο από αυτή της διεθνούς τιμής χρυσού.
Με πληροφορίες από Financial Times
