Στις 28 Δεκεμβρίου 2022, η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε μια προσωρινή μείωση του συντελεστή ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής, εν μέσω υψηλού πληθωρισμού.
Με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2023, αυτή η μείωση του φόρου είχε αρχικά προγραμματιστεί να λήξει μετά από έξι μήνες, στις 30 Ιουνίου 2023. Ωστόσο, τα -επίμονα -αυξημένα ποσοστά πληθωρισμού επέβαλαν αρχικά παράταση του μέτρου μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023, και κατόπιν μία δεύτερη, που αναμενόταν να λήξει τέλος του φετινού Ιουνίου.
Η πολιτική αυτή σχεδιάστηκε για να ελαφρύνει το βάρος της ακρίβειας, ιδίως για τα νοικοκυριά χαμηλών εισοδημάτων, δεδομένου αυτά διαθέτουν μεγαλύτερο μέρος των συνολικών δαπανών τους σε τρόφιμα.
Σήμερα, ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεθ, ανακοίνωσε ότι θα παρατείνει τη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα πέραν της 30ης Ιουνίου, επειδή οι τιμές τους είναι ακόμα υψηλές: «Θέλουμε να το κάνουμε, αυτή είναι η βούλησή μας», τόνισε ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός, σε συνέντευξή του στη Μαδρίτη.
Έως και μηδενικός ΦΠΑ
Με την πολιτική αυτή, επιβλήθηκε μείωση από το 4% στο 0% για ψωμί, γάλα, τυρί, αυγά, φρούτα, λαχανικά, τα όσπρια, ενώ σε έλαια και ζυμαρικά η μείωση του φόρου ήταν από 10 στο 5%.
dt2417eΗ ισπανική κυβέρνηση εκτίμησε ότι από την μείωση, το 2023, εξοικονομήθηκαν 1,32 δισ. ευρώ για τα ισπανικά νοικοκυριά.
Η έρευνα
Εντωμεταξύ, έρευνα της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας, επιβεβαιώνει ότι το μέτρο λειτουργεί, εφόσον φυσικά τα σούπερ μάρκετ μετακυλίσουν τις μειώσεις στα ράφια.
Στην Ισπανία, τα στοιχεία έδειξαν ότι η μείωση πέρασε τελικά στις τιμές της λιανικής. Μάλιστα οι αναλυτές επισημαίνουν ότι οι επιπτώσεις αυτού του μέτρου πολιτικής επηρεάζει όλα τα επίπεδα εισοδήματος και είναι προτιμότερος από εναλλακτικά μέτρα όπως για παράδειγμα παροχή κουπονιών που στα στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.
Στην έρευνα με τίτλο «Αναλύοντας τη μετακύλιση της μείωσης ΦΠΑ στις λιανικές τιμές των προϊόντων με ψηφιακή συλλογή δεδομένων από σουπερμάρκετ και μοντέλα μηχανικής μάθησης», εξετάστηκε ένα σύνολο δεδομένων από το διαδίκτυο, αξιοποιώντας τεχνικές μηχανικής μάθησης για την ταξινόμηση κάθε προϊόντος.
Στο μικροσκόπιο περίπου 10.000 είδη διατροφής
Στη συνέχεια μελετήθηκαν οι επιπτώσεις της προσωρινής μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ στις τιμές, εξετάζοντας τις ημερήσιες τιμές περίπου 10.000 προϊόντων διατροφής που πωλούνται διαδικτυακά από ένα ισπανικό σούπερ μάρκετ.
Όπως σημειώνουν οι αναλυτές της τράπεζας: «Για να εντοπίσουμε τις αιτιώδεις επιδράσεις στις τιμές, συγκρίναμε την εξέλιξη των τιμών για τα προϊόντα που υπόκειντο στη φορολογική πολιτική, με άλλη ομάδα ειδών διατροφής, που ήταν εκτός του πεδίου εφαρμογής της συγκεκριμένης πολιτικής».
Αν και παρατηρήθηκαν διαφορές στην ταχύτητα της μετακύλισης του μειωμένου ΦΠΑ, σε διαφορετικούς τύπους προϊόντων, τα ευρήματα έδειξαν ότι σε επίπεδο σούπερ μάρκετ, η μετακύλιση ήταν σχεδόν πλήρης.
Πόσο σύντομα και σε τι ποσοστό
Η Ισπανική έρευνα εξέτασε το πόσο σύντομα και σε τι ποσοστό ενσωματώθηκε στις τελικές τιμές η μείωση του ΦΠΑ σε διαφορετικές κατηγορίες τροφίμων: Νωπά και επεξεργασμένα, επώνυμα και ιδιωτικής ετικέτας, εισαγόμενα και εγχώρια.
Η διαπίστωση είναι ότι κατά μέσο όρο όλα τα προϊόντα μετέφεραν στις τιμές λιανικής τη μείωση του ΦΠΑ σε ποσοστό από 70% ως 100% με την πάροδο του χρόνου, με διαφορετικό όμως ρυθμό ανταπόκρισης.
Σε γενικές γραμμές, μολονότι οι λιανέμποροι συμμορφώθηκαν στη μετακύλιση της μείωσης του ΦΠΑ από τις πρώτες τρεις εβδομάδες, σε ποσοστό 90%, χρειάστηκε να περάσουν περίπου 2,5 μήνες για να φτάσει το ποσοστό της μετακύλισης στο 100%, ενώ στη συνέχεια η επίπτωση της μείωσης στις τιμές «πέφτει» στο 70%.
Στα φρέσκα τρόφιμα, οι τιμές των οποίων είναι πιο ευμετάβλητες αφού επηρεάζονται πιο άμεσα από εξωγενείς παράγοντες (πανδημία , κλίμα, εποχικότητα, χαμηλή διαθεσιμότητα, πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας κλπ), η μετακύληση της μείωσης του ΦΠΑ στις τιμές λιναικής υπήρξε πιο αργή, ενώ στη συνέχεια εμφάνισε έντονες κυκλικές διακυμάνσεις, κυμαινόμενη από το 65% ως στο 140% (σε σύγκριση πάντα με τα τρόφιμα που δε συμμετείχαν στο μέτρο).
naftemporiki.gr
