«Θα χρειαστεί ακόμη καιρός μέχρι να εξαλειφθεί πλήρως ο πληθωρισμός από την οικονομία. Δεν θα πάνε όλα ομαλά μέχρι τότε. Σε αυτό το μονοπάτι θα απαιτηθεί επαγρύπνηση, δέσμευση και επιμονή» τονίζει η πρόεδρος της ΕΚΤ σε άρθρο της στη γερμανική Rheinische Post όπου εξηγεί γιατί η ΕΚΤ προχώρησε στην πρώτη μείωση των επιτοκίων.
«Τα επιτόκια πρέπει να παραμείνουν περιοριστικά για όσο διάστημα είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη σταθερότητα των τιμών. Με άλλα λόγια: Πρέπει να κρατάμε το πόδι μας στο φρένο για λίγο, έστω και όχι τόσο σταθερά όπως πριν», τονίζει η Λαγκάρντ και προσθέτει:
«Πριν από δύο χρόνια αρχίσαμε να αυξάνουμε τα βασικά μας επιτόκια επειδή ο πληθωρισμός ήταν πολύ υψηλός. Η κατάσταση έχει πλέον βελτιωθεί. Αν και ορισμένες τιμές εξακολουθούν να αυξάνονται απότομα, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών, ο συνολικός πληθωρισμός έχει μειωθεί σημαντικά. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε καλό δρόμο να φτάσει το 2% το επόμενο έτος. Στοχεύουμε σε πληθωρισμό 2% προς όφελος της σταθερότητας των τιμών.
Καθώς ο πληθωρισμός έχει πέσει, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) μπόρεσε να μειώσει τα επιτόκια. Ετσι την Πέμπτη μειώσαμε το βασικό μας επιτόκιο κατά 0,25 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτό σημαίνει ότι οι ιδιώτες μπορούν πλέον να δανείζονται χρήματα πιο φθηνά από την τράπεζα και οι εταιρείες να πληρώνουν λιγότερα για τα επενδυτικά τους δάνεια.
Η απόφασή μας σηματοδοτεί επίσης μια σημαντική στιγμή στον αγώνα μας κατά του πληθωρισμού. Ξεκινήσαμε να αυξάνουμε τα επιτόκια τον Ιούλιο του 2022. Αυτό ήταν μέρος μιας φάσης που οι ειδικοί αποκαλούν «σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής». Για να το πούμε μεταφορικά: πατήσαμε φρένο. Αυξήσαμε τα επιτόκια πιο γρήγορα από ποτέ, κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες σε λίγο περισσότερο από ένα χρόνο. Πήραμε αποφασιστικά μέτρα επειδή ο πληθωρισμός είχε αυξηθεί πάρα πολύ. Τον Οκτώβριο του 2022 κατέγραψε την υψηλότερη τιμή του 10,6%.
Η εισβολή στην Ουκρανία
Ένας λόγος για την ταχεία άνοδο του πληθωρισμού ήταν η αδικαιολόγητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία , λόγω της οποίας οι τιμές της ενέργειας και των τροφίμων εκτοξεύτηκαν στα ύψη. Επιπλέον, πολλές εταιρείες είχαν αυξανόμενες δυσκολίες στην απόκτηση εξοπλισμού, υλικών και ανταλλακτικών. Αυτό επιδείνωσε τα προβλήματα που είχαν ήδη προκύψει κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Υπήρχε επίσης πραγματικός κίνδυνος οι άνθρωποι να συνηθίσουν τον υψηλό πληθωρισμό ως τη νέα κανονικότητα . Αυτό θα σήμαινε ότι οι εταιρείες θα αναφέρονταν σε αυτό κατά τον καθορισμό των τιμών τους και οι εργαζόμενοι κατά τη διαπραγμάτευση των μισθών. Εάν αυτό συνέβαινε, ο υψηλός πληθωρισμός θα γινόταν μόνιμος στην οικονομία.
Ως εκ τούτου, έπρεπε να κάνουμε ό,τι ήταν απαραίτητο για να αποφύγουμε αυτόν τον κίνδυνο. Είναι καθήκον μας απέναντι στους λαούς της Ευρώπης να διατηρήσουμε τον πληθωρισμό σε χαμηλά επίπεδα και σταθερά. Γνωρίζουμε ότι έχει επιβαρύνει νοικοκυριά και εταιρείες ο αυξανόμενος πληθωρισμός και οι επακόλουθες αυξήσεις των επιτοκίων. Το κόστος των εταιρικών δανείων και των δανείων σε ακίνητα αυξήθηκε ραγδαία. Όλα έγιναν ακριβότερα, αλλά τα εισοδήματα -μισθοί και συντάξεις- δεν συμβάδιζαν, τουλάχιστον όχι αρχικά.
Συνεπή μέτρα
Με τα συνεπή μέτρα μας, εξασφαλίσαμε ότι ο υψηλός πληθωρισμός δεν διαρκέσει πολύ. Τον Σεπτέμβριο του 2023, ο πληθωρισμός είχε υποχωρήσει στο 5,2%, περίπου το ήμισυ της κορύφωσής του από το προηγούμενο έτος.
Αυτό μας έδωσε τη δυνατότητα να ξεκινήσουμε την επόμενη φάση της νομισματικής μας πολιτικής: μια φάση κατά την οποία αφήσαμε αμετάβλητα τα επιτόκια. Για να μείνουμε με την εικόνα μας: Δεν πατήσαμε πιο δυνατά τα φρένα, αλλά ούτε και τα αφήσαμε. Ενώ ήμασταν βέβαιοι ότι τα επιτόκια βοηθούσαν στη μείωση του πληθωρισμού, ο πληθωρισμός ήταν απλώς πολύ υψηλός για να είναι αυτό ξεκάθαρο. Σε αυτό το περιβάλλον, θα ήταν αντιπαραγωγικό να αρχίσουμε να μειώνουμε πολύ γρήγορα τα επιτόκια.
Πρόοδος σε πολλούς τομείς
Όμως, τώρα βλέπουμε πρόοδο σε πολλούς τομείς: ο πληθωρισμός έχει πέσει στο 2,6%, που σημαίνει ότι μειώθηκε ξανά στο μισό. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε καλό δρόμο για να φτάσει το όριο του 2% μέχρι το τέλος του επόμενου έτους. Η νομισματική μας πολιτική συμβάλλει σημαντικά σε αυτό. Μειώνοντας τα επιτόκια, αποφασίσαμε να μειώσουμε τον βαθμό σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
Ωστόσο, θα χρειαστεί ακόμη καιρός μέχρι να εξαλειφθεί πλήρως ο πληθωρισμός από την οικονομία. Δεν θα πάνε όλα ομαλά μέχρι τότε. Σε αυτό το μονοπάτι θα απαιτηθεί επαγρύπνηση, δέσμευση και επιμονή.
Για το λόγο αυτό, τα επιτόκια πρέπει να παραμείνουν περιοριστικά για όσο διάστημα είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη σταθερότητα των τιμών. Με άλλα λόγια: Πρέπει να κρατάμε το πόδι μας στο φρένο για λίγο, έστω και όχι τόσο σταθερά όπως πριν.
Ο καθοριστικός παράγοντας για τις μελλοντικές μας αποφάσεις νομισματικής πολιτικής θα είναι εάν μπορούμε να συνεχίσουμε να παρατηρούμε ότι ο πληθωρισμός επιστρέφει στην τιμή στόχο μας εγκαίρως, ότι η πίεση των τιμών στην οικονομία συνολικά μειώνεται και ότι η νομισματική μας πολιτική συνεχίζει να έχει αποτέλεσμα ενάντια στον πληθωρισμό. Αυτοί οι παράγοντες θα υπαγορεύσουν πότε είναι ώρα για περαιτέρω απελευθέρωση του φρένου.
Έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο, αλλά ο αγώνας μας ενάντια στον πληθωρισμό δεν έχει ακόμη τελειώσει. Ως θεματοφύλακες του ευρώ, δεσμευόμαστε να διασφαλίσουμε χαμηλό και σταθερό πληθωρισμό προς όφελος όλων των ανθρώπων στην Ευρώπη»
