«Αν και η Ευρώπη κατάφερε να ξεπεράσει με επιτυχία μια πιθανή κρίση και ύφεση, η πραγματικότητα είναι ότι τα στοιχεία παραγωγικότητας είναι ανησυχητικά χαμηλά », προειδοποιεί η S&P Global. «Το πιο επικίνδυνο μάλιστα είναι ότι η παραγωγικότητα στην Ευρώπη όχι μόνο δεν βρίσκεται στο δρόμο προς την ανάκαμψη, αλλά συνεχίζει να μειώνεται σε τομείς όπως οι κατασκευές, οι μεταφορές, οι λιανικές και χονδρικές πωλήσεις, ο χρηματοοικονομικός κλάδο και οι δημόσιες υπηρεσίες».
Στα 20 πρώτα χρόνια του ευρώ, η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ευρωζώνη ήταν ήδη αρκετά αδύναμη σε σύγκριση με άλλες προηγμένες οικονομίες. Από το 1999 έως το 2019, η παραγωγικότητα αυξανόταν κατά μέσο όρο ετησίως κατά 0,6%,ενώ ο μέσος όρος στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν υπερδιπλάσιος. Μετά την πανδημία, η παραγωγικότητα στην Ευρωζώνη παρουσίασε κάποια ανάκαμψη, αλλά τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί: το 2023, η παραγωγικότητα μειώθηκε σχεδόν κατά 1% , ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε κατά 0,5%.
Το γεγονός αυτό συνιστά μεγάλη απειλή για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η παραγωγικότητα παραμένει ισχυρή. «Είτε λόγω κυκλικών είτε διαρθρωτικών παραγόντων, χωρίς παραγωγικότητα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί ανάπτυξη, γι’ αυτό οι ευρωπαϊκές πολιτικές πρέπει να επικεντρωθούν στην προώθηση της καινοτομίας και να ανοίξουν το δρόμο για την επιστροφή της παραγωγικότητας στην Ευρώπη», τονίζουν παράγοντες της αγοράς. «Αν αυτό δεν συμβεί, το τέλος μπορεί να είναι έχουμε μια πλήρη «ιταλοποίηση» της ΕΕ, προσθέτουν οι ίδιες πηγές και εξηγούν: Η Ιταλία είχε υποστεί κρίση παραγωγικότητας για σχεδόν τρεις δεκαετίες.
Η μεγάλη απειλή
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η γραφειοκρατία και οι αυστηροί κανονισμοί σε πολλές περιπτώσεις, εμποδίζουν την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. «Χωρίς καινοτομία είναι πολύ δύσκολο να αυξηθεί η παραγωγικότητα», τονίζουν. «Η Γηραιά Ήπειρος έχει γίνει δυστυχώς «ειδική» όσον αφορά την έγκριση και τη δημιουργία κανονισμών για «πράγματα» που δεν εφευρίσκει. Ένα παράδειγμα είναι η τεχνητή νοημοσύνη, που αποκαλύπτει και τις αδυναμίες της ΕΕ.
«Η διπλή μετάβαση προς μια οικονομία βασισμένη στην τεχνητή νοημοσύνη και λιγότερο εντατική στον άνθρακα, απαιτεί προσαρμογή δεξιοτήτων και οργανισμών, ενώ ο σχεδιασμός της απαιτεί αφοσιωμένο και εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό, κάτι που λείπει επί του παρόντος στην Ευρώπη», λέει ο Σιλβάν Μπρογέ, επικεφαλής οικονομολόγος της S&P Global Ratings. «Παρά την αποφυγή της ύφεσης και την προσέγγιση της πλήρους απασχόλησης, οι προκλήσεις παραγωγικότητας στην Ευρώπη εξακολουθούν να υφίστανται», προσθέτει. Υπογραμμίζει μάλιστα την ανάγκη για συλλογική δράση μεταξύ των χωρών της ΕΕ για την τόνωση της παραγωγικότητας.
Ένωση Κεφαλαιαγορών
Για να ανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα και να τονωθεί η η βιώσιμη ανάπτυξη, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ πρέπει να επιταχύνουν την ολοκλήρωση και να εμβαθύνουν την ευρωπαϊκή ενιαία αγορά…Το έργο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών προσφέρει έναν σαφή οδικό χάρτη για να προχωρήσουμε μπροστά. οι στόχοι του θα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός, ξεκλειδώνοντας τις δυνατότητες της ευρωπαϊκής αποταμίευσης για εγχώριες επενδύσεις», εκτιμά ο Σιλβάν Μπρογέ.
«Η Ευρώπη διαθέτει τους απαραίτητους πόρους, χρηματοοικονομικούς και θεσμικούς, για να ενισχύσει την οικονομία της. Εάν το σχέδιο ολοκλήρωσης που ξεκίνησε πριν από δεκαετίες συνεχιστεί, η Ευρώπη μπορεί να χαράξει μια πορεία προς την ευημερία και τη σταθερότητα σε ένα ολοένα και πιο ανταγωνιστικό παγκόσμιο τοπίο.»
Η ΕΕ χρειάζεται μια …Wall Street
Έχοντας μείνει πίσω η ΕΕ στην ανάπτυξη, την παραγωγικότητα και την καινοτομία από τις ΗΠΑ , ανέθεσε σε δυο πρώην πρωθυπουργούς της Ιταλίας- τον Μάριο Ντράγκι και τον Ενρίκο Λέττα να βρουν τις λύσεις: «Η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει μια ενιαία εσωτερική αγορά με βάση το μοντέλο των ΗΠΑ σε όλους τους τομείς, απαιτεί ο σοσιαλιστής Ενρίκο Λέττα.
Για να υπάρξει ευρωπαϊκή απάντηση στον νόμο της Ουάσιγκτον για τη μείωση του πληθωρισμού, η ΕΕ χρειάζεται μια εν μέρει ιδιωτική, εν μέρει κρατική επενδυτική επίθεση ύψους τουλάχιστον 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, συνιστά ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι. Ούτε λίγο ούτε πολύ, η ΕΕ θα πρέπει δηλαδή, να οικοδομήσει μια ενιαία κεφαλαιαγορά κατά το πρότυπο της Wall Street.
«Η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερο… καπιταλισμό», γράφει ο Γερμανός οικονομολόγος, Μίκαελ Σάουγκα στο Der Spiegel. « Οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να παραδεχτούν γιατί έχουν μείνει πίσω σε σχέση με τις ΗΠΑ :είναι οι δυνάμεις της αγοράς. Η αμερικανική κυβέρνηση προτιμά το κίνητρο του κέρδους. Όποιος επενδύει σε πράσινες τεχνολογίες δεν μπορεί μόνο να εξοικονομήσει πολλούς φόρους στον καπιταλισμό της πράσινης τεχνολογίας του Μπάιντεν. Μπορεί επίσης να μεταβιβάσει το πλεονέκτημα σε άλλες εταιρείες, γεγονός που καθιστά την προστασία του κλίματος μηχανή κέρδους για μεγάλα τμήματα της οικονομίας.
Ο αχαλίνωτος καπιταλισμός στον οποίο οφείλουν οι ΗΠΑ το οικονομικό τους πλεονέκτημα ,δεν είναι φυσικά μια ιδιαίτερα δημοφιλής θεωρία στην Ευρώπη. Αντίθετα, όσοι βρίσκονται στην εξουσία στο Παρίσι, το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες έχουν επισημάνει τη σκοτεινή πλευρά του αμερικανικού μοντέλου εδώ και χρόνια: το βαθύ χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών, τη μιζέρια στις αποβιομηχανοποιημένες μεσοδυτικές αμερικανικές πολιτείες , αλλά και την τεράστια πολιτική δύναμη των δισεκατομμυριούχων ο Έλον Μασκ, αλλά και ο Ντόναλντ Τράμπ…
