Το Ιράν πάντα τρόμαζε τις αγορές πετρελαίου. Ουδείς μπορεί να ξεχάσει άλλωστε το δεύτερο πετρελαϊκό σοκ που προκλήθηκε από την Ισλαμική επανάσταση του Χομεϊνί, το 1979.
Ουδείς μπορεί να λησμονήσει επίσης ότι το Ιράν ελέγχει θεωρητικά τα στενά του Ορμούζ. Το μεγαλύτερο μέρος της ροής πετρελαίου στην αγορά διέρχεται από εδώ, περίπου 15 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, από περίπου τα 40 εκατομμύρια βαρέλια που διακινούνται και τα 102 που καταναλώνονται.
Μετά την ιρανική επίθεση στο Ισραήλ η αγορά είχε προεξοφλήσει ότι ο μαύρος χρυσός θα καταγράψει νέο υψηλό εξαμήνου, αλλά διαψεύστηκε. Το Brent υποχωρεί κάτω από τα 90 δολάρια και το αμερικανικό αργό κοντά στα 85 δολάρια το βαρέλι. «Οι τιμές του πετρελαίου δεν εκτιμούν πολύ τον κίνδυνο από την επίθεση, αν κρίνουμε από το εύρος τιμών, σήμερα. Η παλιά παροιμία «αγόρασε τη φήμη, πούλησε το γεγονός» αντανακλάται στο πώς χάθηκε το νέο υψηλό έτους στο Brent», λέει η Τάμα Βάργκας, αναλύτρια της PVM Oil
Ασαφής η συνέχεια
Προς το παρόν δεν είναι σαφές τι θα συμβεί στη συνέχεια. Σύμφωνα με δηλώσεις του Ιράν, οι επιθέσεις έληξαν. Αλλά εάν το Ισραήλ απαντήσει, μια νέα επιδρομή μπορεί να έρθει από το Ιράν. Αυτός είναι ακόμα ένας ασαφής κίνδυνος.
Μήπως όμως η υποχώρηση της τιμής του πετρελαίου σημαίνει πώς οι έμποροι αντιλαμβάνονται ότι η κλιμάκωση ήταν περιορισμένη και τελικά δεν θα συμβεί τίποτα σοβαρό; Οι αναλυτές της Goldman Group Sachs εκτιμούν ότι «η πιθανή απάντηση του Ισραήλ στην ιρανική επίθεση είναι πολύ αβέβαιη και πιθανότατα θα καθορίσει την έκταση της απειλής για τις περιφερειακές προμήθειες πετρελαίου».
Είναι όλα ήρεμα; Όχι, γιατί κυριαρχεί η αβεβαιότητα και ένας πόλεμος μεγάλης κλίμακας, όσο απίθανος κι αν είναι, θα είχε καταστροφικές συνέπειες. Γιατί ακόμη και σήμερα, όπως πριν από 50 χρόνια, ο κόσμος εξαρτάται από τον μαύρο χρυσό.
Ιρανική «βοήθεια»
Η σχεδόν πλήρης αναχαίτιση της ιρανικής επίθεσης στο Ισραήλ, επιβεβαίωσε πάντως την «ασυνέπεια» των απειλών της Τεχεράνης. Και αυτό θα πρέπει να έχει σταματήσει την ανοδική ώθηση του πετρελαίου. Με τις αμερικανικές εκλογές να πλησιάζουν, ο πρόεδρος Μπάιντεν θα κάνει τα πάντα για να κρατήσει χαμηλά τις τιμές του πετρελαίου και της βενζίνης. Γιατί πολλοί Αμερικανοί καθορίζουν τη ψήφο τους με βάση πόσο κοστίζει το γαλόνι!
Ένας ολοκληρωτικός πόλεμος θα πυροδοτούσε μια απότομη άνοδο του πετρελαίου που θα στρίμωχνε στα σχοινιά αρκετούς δυτικούς ηγέτες. Για το λόγο αυτό, οι G-7 και οι υπόλοιπες προηγμένες χώρες ζητούν από το Ισραήλ να μετριάσει την απάντησή του και σε καμία περίπτωση να μην ξεκινήσει έναν ολοκληρωτικό πόλεμο εναντίον του Ιράν.
Η Τεχεράνη είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο ,αφού η παραγωγή ιρανικού αργού έχει αυξηθεί περισσότερο από 20% τα τελευταία δύο χρόνια στα 3,4 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα» και αντιπροσωπεύει περίπου το 3,3% της παγκόσμιας προσφοράς. «Το Ιράν είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός εντός του ΟΠΕΚ. που θα μπορούσε να προκαλέσει απώλεια της προσφοράς πετρελαίου μεταξύ 500.000 και 1 εκατομμυρίου βαρελιών την ημέρα», επισημαίνουν οι ειδικοί της ING. Αυτή η απώλεια παραγωγής θα σήμαινε ότι η αγορά πετρελαίου θα παραμείνει ελλειμματική για το υπόλοιπο του έτους. «Ενδεχόμενη διακοπή της ροής αυτού του πετρελαίου θα προκαλούσε πραγματικό σεισμό στις αγορές αργού, οι οποίες ήδη ταλαιπωρούνται από τις περικοπές του ΟΠΕΚ».
Οι ΗΠΑ έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν θα υποστηρίξουν ενδεχόμενα ισραηλινά αντίποινα, και θα μπορούσαν να θέσουν ορισμένους περιορισμούς στο Τελ Αβίβ», λέει η Ντίνα Εσφαντιάρι, ανώτερη σύμβουλος για τη Μέση Ανατολή, στη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων .
Η Citigroup αναμένει ότι οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή θα παραμείνουν «εξαιρετικά υψηλές», γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει αύξηση των τιμών του πετρελαίου έως και 100 δολάρια το βαρέλι ανάλογα με τη φύση των γεγονότων», όπως έγραψαν οι αναλυτές της αμερικανικής τράπεζας.
Σενάρια για πετρέλαιο
Σε κάθε περίπτωση, «οποιαδήποτε επίθεση σε εγκαταστάσεις παραγωγής ή εξαγωγής πετρελαίου στο Ιράν θα ανέβαζε την τιμή του Brent στα 100 δολάρια», δήλωσε ο Άντι Λίποου, πρόεδρος της Lipow Oil, σε δηλώσεις του στο CNBC. Ταυτόχρονα, θα οδηγούσε σε κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, που θα έστελνε τις τιμές από 120 έως 130 δολάρια», λέει ο Αντι Λίποου.
Αν τελικά τίποτε δεν συμβεί και το Ισραήλ αποφασίσει να μην απαντήσει στο Ιράν με δυναμικό τρόπο, μπορεί να συνεχίσει τις επιλεκτικές του επιθέσεις στους συμμάχους της Τεχεράνης, αλλά αυτές δεν περιλαμβάνουν το ιρανικό έδαφος.
Αυτό θα ήταν το πιο ευνοϊκό σενάριο για την τιμή του αργού πετρελαίου, η οποία θα παρέμενε στην περιοχή των 85-95 δολαρίων το βαρέλι. Για παράδειγμα, οι ειδικοί της ING συνεχίζουν να προβλέπουν το πετρέλαιο στα 87 δολάρια κατά μέσο όρο για φέτος, επειδή δεν προβλέπουν συνολική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
Ακόμα όμως κι αν υπάρξει κλιμάκωση στη σύγκρουση, υπάρχει ακόμα ελπίδα να αποφευχθεί η πλήρης έκρηξη στις τιμές του πετρελαίου: «Εάν είχαμε σημαντικές απώλειες εφοδιασμού, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν πάντα να απελευθερώνουν περισσότερο αργό πετρέλαιο από τα στρατηγικά τους αποθέματα πετρελαίου», εξηγούν από την ING.
Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο ΟΠΕΚ έχει περισσότερα από 5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας (ειδικά η Σαουδική Αραβία) «Εάν οι τιμές αυξάνονταν σημαντικά λόγω των απωλειών προσφοράς, θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι ο ΟΠΕΚ θα προσπαθούσε να φέρει μέρος αυτής της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας στην αγορά. Ο ΟΠΕΚ δεν θα θέλει να αυξηθούν υπερβολικά οι τιμές δεδομένου του κινδύνου καταστροφής της ζήτησης».
