Ο πρίγκιπας -διάδοχος Μοχάμεντ έχει μία φιλοδοξία: Να μετατρέψει τη Μέση Ανατολή σε «νέα Ευρώπη». Όμως το Vision 2030, ή αλλιώς τα «φανταχτερά οράματα» της Σαουδικής Αραβίας, έχουν αρχίσει να κοστίζουν πολύ ακριβά.
Οι υπερμεγέθεις δαπάνες που χρειάζονται για τα «παλάτια στην άμμο» του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (βλεπε την φουτουριστική πόλη Neom, στην έρημο), υποκρύπτουν δημοσιονομικές πιέσεις σε έναν κόσμο με αυξημένα επιτόκια και μέτριες τιμές πετρελαίου.
Για να κρατήσει τις στρόφιγγες των δαπανών ανοιχτές, το βασίλειο έχει στραφεί σε ένα εργαλείο που απέφευγε: τον δανεισμό.
Για τα Megaprojects του « Vision 2030» προβλέπεται ότι το Δημόσιο Ταμείο Επενδύσεων (PIF) θα φτάσει να διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία ύψους 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, από 718 δισεκατομμύρια δολάρια τον Σεπτέμβριο του 2023.
Όπως ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα το κρατικό ταμείο, τα ταμειακά του διαθέσιμα είχαν μειωθεί τον Σεπτέμβριο κατά περίπου τα τρία τέταρτα, σε περίπου 15 δισεκατομμύρια δολάρια, το χαμηλότερο επίπεδο από τον Δεκέμβριο του 2020, όταν το ταμείο άρχισε να δίνει στην δημοσιότητα στοιχεία.
«Είναι απίστευτος ο όγκος των δραστηριοτήτων που θα γίνουν εδώ», δήλωσε ο Τιμ Κάλεν, επισκέπτης συνεργάτης του Ινστιτούτου Αραβικών Κρατών του Κόλπου, στην Ουάσινγκτον. Εκτιμά ότι η κυβέρνηση μπορεί να χρειαστεί να συνεισφέρει άλλα 270 δισεκατομμύρια δολάρια στο PIF μέχρι το 2030.
«Αυτό σημαίνει ανάληψη μεγαλύτερου κινδύνου δημοσιονομικά, είπε ο Κάλεν, είτε με την αύξηση του χρέους είτε με τη μείωση των αποθεματικών που συνδέουν το σαουδαραβικό νόμισμα Ριάλ με το δολάριο».
Αιφνιδιασμός με πωλήσεις ομολόγων
Η Σαουδική Αραβία ξεκίνησε το έτος με δύο μαζικές πωλήσεις ομολόγων.
Στις αρχές Ιανουαρίου η κυβέρνηση αιφνιδίασε τους επενδυτές με την προσφορά ομολόγων ύψους 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Λίγες ημέρες νωρίτερα ωστόσο, εκτιμούσε ότι θα δανειζόταν περίπου 9 δισεκατομμύρια δολάρια από τις διεθνείς αγορές για το σύνολο του 2024.
Και λίγες εβδομάδες αργότερα, η PIF πούλησε ξεχωριστά ομόλογα ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.\
Υψηλά επιτόκια
Τα ερωτήματα σχετικά με το αν θα συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός έκδοσης ομολόγων έχουν επιβαρύνει τις τιμές των σαουδαραβικών ομολόγων και έχουν ανεβάσει το επιτόκιο, δήλωσε ο Razan Nasser, αναλυτής κρατικών ομολόγων στην T. Rowe Price.
Τα 10ετή κρατικά ομόλογα της χώρας διαπραγματεύονται με απόδοση περίπου 5,3%, σε σύγκριση με αποδόσεις κάτω του 5% για παρόμοια ομόλογα από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ.
Πώληση μετοχών της Aramco
Το Ριάντ σχεδιάζει να πουλήσει επίσης το 1% της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας Aramco σε επενδυτές του χρηματιστηρίου, . Η κίνηση αυτή θα μπορούσε να αποφέρει περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια. Τα έσοδα από την αρχική δημόσια προσφορά της Aramco ύψους 25,6 δισ. δολαρίων το 2019, τη μεγαλύτερη όλων των εποχών, πήγαν σε μεγάλο βαθμό στην PIF. Το κρατικό ταμείο κατέχει το 8% της Aramco.
Η πώληση μετοχών της Aramco μειώνει ωστόσο μία από τις μεγαλύτερες πηγές εσόδων του κράτους.
…και οι επενδυτές δεν έρχονται
Οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι λένε ότι θέλουν επενδυτές από το εξωτερικών να μοιραστούν το βάρος
Αλλά οι ξένες επενδύσεις στα έργα του 2030 ήταν περιορισμένες. Οι ανησυχίες παραμένουν, καθώς άλλα, φιλόδοξα πρότζεκτ ανάπτυξης του παρελθόντος σταμάτησαν.
Εξάλλου αρκετοί επενδυτές παραμένουν επιφυλακτικοί μετά τον στιγματισμό της χώρας από τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι το 2018.
Η Karen Young, μη μόνιμη ανώτερη συνεργάτης του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής, δήλωσε ότι πολλά από τα γιγαντιαία έργα μπορεί να αποσυρθούν ή να σταματήσουν καθώς το κόστος αυξάνεται. Ωστόσο θεωρεί ότι αυτό θα πάρει κάποιο χρόνο.
Το Ριάντ προβλέπει ότι θα έχει μικρά ετήσια ελλείμματα έως το 2026, αναθεωρώντας την προηγούμενη πρόβλεψη για πλεονάσματα.
Τα συναλλαγματικά αποθέματα στην κεντρική τράπεζα είναι περίπου 400 δισ. δολάρια, από 700 δισ. δολάρια το 2015.
Το τρέχον έτος, η Σαουδική Αραβία αναμένεται να εμφανίσει δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 21 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ή περίπου 2% του ΑΕΠ της χώρας.
Δεν θα χρεοκοπήσει κιόλας…
Βέβαια, κανείς δεν προβλέπει οικονομική κατάρρευση για τη χώρα,
Το χρέος της Σαουδικής Αραβίας αναμένεται να φθάσει το 26% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της φέτος (πριν από μια δεκαετία, έφθανε μόλις στο 1,5%. σύμφωνα με την Capital Economics)
Τέτοια επίπεδα χρέους είναι συντηρητικά – ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Γερμανίας είναι υπερδιπλάσιος.
Πάντως, το ΔΝΤ εκτίμησε ότι οι τιμές του πετρελαίου θα έπρεπε να είναι πάνω από 86 δολάρια το βαρέλι το 2023 και 80 δολάρια το βαρέλι φέτος για να ισοσκελιστεί ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης του Ριάντ. Οι τιμές κυμαίνονται γύρω στα 81 δολάρια τον τελευταίο χρόνο.
Μερικά από τα μεγαλεπήβολα έργα
– Neom.Η σουρεαλιστική γραμμική πόλη The Line, μήκους 170 χιλιομέτρων που θέλει να δημιουργήσει η Σαουδική Αραβία στην έρημο της, έχει ήδη ξεκινήσει. Οι εμπνευστές του σχεδίου μοιράστηκαν μάλιστα στα social media τις πρώτες εικόνες από την εκκίνηση των εργασιών για την οικοδόμηση της πόλης του μέλλοντος.
Η σχεδιαζόμενη πόλη που ονομάζεται Neom και στοχεύει να στεγάσει 9 εκατομμύρια ανθρώπους προβλέπει την δημιουργία ενός ζεύγους κτιρίων καλυμμένων με καθρέφτη
Η Neom δέσμευσε τον περασμένο μήνα 5 δισεκατομμύρια δολάρια, για το ξεκίνημα ενός χιονοδρομικού κέντρου μέσα στην έρημα, που φυσικά θα χρειάζεται χρήματα και για την παραγωγή τεχνητού χιονιού.
-The red sea project: Πολυτελή ξενοδοχεία πάνω σε τεχνητά νησιά
Η πρώτη φάση του φιλόδοξου εγχειρήματος στις ακτές της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο βρίσκεται ακόμη υπό κατασκευή, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την δημιουργία πέντε τεχνητών νησιών, με 16 ξενοδοχειακές μονάδες που θα έχουν 3.000 δωμάτια.
Πάνω σε ένα από τα νησιά, θα οικοδομηθεί η ξενοδοχειακή μονάδα «Ummahat AlShaykh Hotel 12» σε σχήμα δαχτυλιδιού.
-New Murabba. Μια νέα πόλη στο Ριάντ, με διακυρηγμένους στόχους: 15 λεπτά στο κέντρο της πόλης n, 450.000 κάτοικοι, έκτασης 19 εκατομμυρίων τ.μ και πάνω από 100.000 οικιστικές μονάδες, καινοτόμα πάρκα, και.. τρόπο ζωής «παγκόσμιας κλάσης»
Στην καρδιά του New Murabba, θα βρίσκεται το Mukaab,ένας ουρανοξύστης σε σχήμα κύβου μαμούθ, ύψους 400 μέτρων
-Η Ντιρίγια. Ένα giga-project που στοχεύει να προσελκύσει 27 εκατομμύρια επισκέπτες, ετησίως.
14 τετραγωνικά χιλιόμετρα γεμάτα με ιστορικά και πολιτιστικά αξιοθέατα.
Η Ντιρίγια -όπως ονομάζεται η περιοχή και το project- έχει τεράστια σημασία για τη σύγχρονη Σαουδική Αραβία, τόσο ιστορικά όσο και πολιτιστικά, αφού θεωρείται πως είναι η γενέτειρα του κράτους.
Στόχος του έργου, με προϋπολογισμό τα 63,2 δισ. δολάρια, είναι οι ασύγκριτες πολιτιστικές εμπειρίες στους επισκέπτες και η ταυτόχρονη ώθηση της οικονομικής ανάπτυξης του Βασιλείου.
Επίσης:
-Η χώρα παρήγγειλε την περασμένη άνοιξη αεροσκάφη αξίας 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Boeing για την Emirates.
-Το κρατικό ταμείο πλούτου της χώρας έχει προκαλέσει σεισμό στον χώρο του επαγγελματικού γκολφ και του ποδοσφαίρου μέσω της συγχώνευσης των LIV Golf και PGA , και των γενναίων οικονομικών πακέτων για την απόσπαση ποδοσφαιριστών της Premier League για το εθνικό πρωτάθλημα της Σαουδικής Αραβίας.
Επιμέλεια: Άτση Κατερίνα
