Αφού έσπασε το ταμπού της έκδοσης κοινού χρέους με τα εμβόλια, η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να ενώσει τις χρηματοπιστωτικές προσπάθειες των 27 κρατών μελών και στον τομέα της άμυνας: Πρώτο βήμα θα είναι τα λεγόμενα «αμυντικά ευρω-ομόλογα».
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι τονίζουν στην Ναυτεμπορική ότι «στα γραφεία της Κομισιόν στις Βρυξέλλες επεξεργάζονται ήδη τις λεπτομέρειες, καθώς αυξάνεται η υποστήριξη στην ιδέα της χρηματοδότησης αυτού του προγράμματος μέσω μιας νέας έκδοσης κοινού χρέους με τα Αμυντικά Ομόλογα».
Το θέμα θα συζητηθεί μάλιστα στις 27 Φεβρουαρίου, καθώς η Επιτροπή θα παρουσιάσει τη «Βιομηχανική Στρατηγική για την Ευρωπαϊκή Άμυνα», στο πλαίσιο του European Defence Investment Programme (EDIP) που έχει υιοθετήσει η Κομισιόν από of 2022. Η τελική απόφαση πάντως αναμένεται να ληφθεί στη σύνοδο κορυφής των 27 , στα τέλη Μαρτίου», εκτιμούν οι ίδιες πηγές.
«Το θέμα επείγει πλέον, ιδιαίτερα και μετά τις απειλές του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ για την ανάγκη διασφάλισης του στόχου του 2% που έχει θέσει το ΝΑΤΟ από το 2014», προσθέτουν οι ίδιες πηγές, υπενθυμίζοντας ότι 22 κράτη της ΕΕ είναι και μέλη του ΝΑΤΟ».
Ομόλογα και για ιδιώτες επενδυτές
Ο πρώτος που μίλησε ρητά για ευρω-ομόλογα για την άμυνα ήταν ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ τον περασμένο Νοέμβριο. «Θα πρέπει να εξετάσουμε την ιδέα των ευρωπαϊκών «αμυντικών ομολόγων» για την ενίσχυση της τεχνολογικής και βιομηχανικής μας βάσης, είπε ο Μισέλ. «Αυτά τα ομόλογα θα μπορούσαν να εμφανιστούν ως νέα κατηγορία περιουσιακών στοιχείων, ακόμη και για ιδιώτες επενδυτές», τονίζει ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Στο πλαίσιο αυτό, η πρωθυπουργός της Εσθονίας, Κάγια Κάλας, πρότεινε σε συνέντευξή της στο Bloomberg την έκδοση κοινών ευρωομολόγων αξίας 100 δισ. ευρώ, που θα κατευθυνθούν στην αμυντική βιομηχανία της Ε.Ε. «Χρειάζεται να επενδύσουμε περισσότερα και να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε μαζί, γιατί τα ομόλογα που εκδίδονται από κάθε χώρα ξεχωριστά είναι πολύ μικρά για να αποδώσουν. Τα ευρωομόλογα για την άμυνα θα είχαν πολύ ισχυρότερο αντίκτυπο» τόνισε η Εσθονή πρωθυπουργός, που έχει μπει από τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν στη «λίστα των επικηρυγμένων»!
Πόσο θα κοστίσει
«Η Γαλλία είναι η χώρα που πιέζει περισσότερο για την έκδοση ευρω-ομολόγων για την Αμυνα, σύμφωνα με το σχέδιο Μακρόν για τη «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ, αλλά και την κοινή αγορά πυρομαχικών για την Ουκρανία», τονίζουν οι ίδιες πηγές στη «Ν». Η πρόταση υποστηρίχθηκε επίσης ανοιχτά από την πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μετσόλα και τον προεδρεύοντα αυτό το εξάμηνο της ΕΕ, Βέλγο πρωθυπουργός, Αλεξάντερ Ντε Κρό.
Πόσο όμως μπορεί να κοστίσει το νέο αυτό «μέσο χρηματοδότησης» επενδύσεων στον στρατιωτικό τομέα; είναι το ερώτημα που θέσαμε: «Τον περασμένο μήνα ο Τιερί Μπρετόν, ο Ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για την αμυντική βιομηχανία, έκανε μια εκτίμηση: «Χρειαζόμαστε ένα ταμείο 100 δισεκατομμυρίων ευρώ».
Δεν είναι όμως ακόμη σαφές εάν αυτό θα είναι το τελικό ποσό του σχεδίου που θα παρουσιαστεί στις 27 Φεβρουαρίου, αλλά ένα είναι σίγουρο: αυτοί οι πόροι δεν υπάρχουν στον κοινό προϋπολογισμό», τονίζουν στη Ναυτεμπορική, Ευρωπαίοι διπλωμάτες. «Ο επταετής προϋπολογισμός της Ένωσης περιλαμβάνει ήδη ένα Ταμείο Άμυνας, αλλά προικίστηκε μόνο με 8 δισ. ευρώ, στα οποία προστέθηκε άλλο ενάμιση δισεκατομμύριο, στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Επομένως υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να αυξηθούν τα ποσά του ταμείου: η έκδοση νέου κοινού χρέους».
Πολεμική οικονομία και ΕΤΕπ
Το θέμα είναι πολιτικά ευαίσθητο γιατί πολλά κράτη θεωρούν την εμπειρία του NextGenerationEU ως ένα εφάπαξ εργαλείο που δεν μπορεί να επαναληφθεί. Αλλά ο αριθμός των κυβερνήσεων που τάσσονται υπέρ των ευρω-ομολόγων για την Αμυνα, αυξάνεται. Το ευρω-ομόλογο θα επέτρεπε στα κράτη με μικρότερα δημοσιονομικά περιθώρια να μην περιορίζουν τις αμυντικές τους δαπάνες, δεδομένου ότι το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας δεν περιλαμβάνει στον υπολογισμό των ελλειμμάτων τις αμυντικές δαπάνες, σε περίπτωση υπέρβασης.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), ως χρηματοδοτικός βραχίονας της ΕΕ Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, είναι μάλιστα ανοιχτή στη χρηματοδότηση αμυντικών βιομηχανιών, αλλά εξακολουθεί να διστάζει να προχωρήσει πέρα από τις τεχνολογίες διπλής χρήσης.
Ηδη, από τον τον Ιούνιο του 2023, η ΕΤΕπ ανακοίνωσε ότι θα παράσχει οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ για την «ατζέντα της ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα». Η πίστωση αυτή προορίζεται να χρησιμοποιηθεί για έργα στους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης, της προηγμένης τεχνολογίας, των υποδομών πολιτικής ασφάλειας και των τεχνολογιών διπλής χρήσης που εξυπηρετούν τόσο πολιτικούς όσο και στρατιωτικούς σκοπούς.
Όπως τονίζουν στη «Ν» Ευρωπαίοι διπλωμάτες, «από τεχνική άποψη, τίποτα δεν εμποδίζει την ΕΤΕπ να επενδύει σε αμιγώς στρατιωτικά έργα. Οι μέτοχοι είναι τα κράτη μέλη. Μια απλή πλειοψηφία θα μπορούσε να αλλάξει τις επενδυτικές αποφάσεις της τράπεζας» .
Είναι «απολύτως τρελό» που η Ευρώπη δεν «έχει μπει σε μια πολεμική οικονομία», λέει o Γάλλος σοσιαλιστής ευρωβουλευτής Ραφαέλ Γκλικσμάν, προειδοποιώντας για τους μεσοπρόθεσμους κινδύνους μιας ουκρανικής ήττας, δύο χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Σήμερα,οι Ουκρανοί μπορούν να εκτοξεύουν 1.000 οβίδες την ημέρα, για κάθε 10.000 των Ρώσων», είπε ο Γκλικσμάν, τονίζοντας πώς « αν το ουκρανικό μέτωπο καταρρεύσει, οι ερωτήσεις που θα πρέπει να κάνουμε στον εαυτό μας σε ένα ή δύο χρόνια θα είναι απείρως πιο οδυνηρές».
