Η υπερβολική προσφορά και η ανεπαρκής ζήτηση στην αγορά λιθίου, που οδήγησε στη μείωσης της τιμής της πολύτιμης για την ηλεκτροκίνηση πρώτης ύλης, πλήττουν τις μεγάλες κινεζικές εταιρείες εξόρυξης. Οι δύο κινεζικοί γίγαντες στο λίθιο – Ganfeng Lithium και Tianqi Lithium, δεν είδαν μόνο τις τελευταίες ημέρες τις μετοχές στο κόκκινο, αλλά ανακοίνωσαν πτώση των καθαρών κερδών για το 2023, από 70% έως 80% για την πρώτη και 60% έως 70% για τη δεύτερη.
Πέρυσι, η Κίνα αντιπροσώπευε περίπου το 60% των πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων (η κύρια πηγή ζήτησης λιθίου) παγκοσμίως, αλλά φέτος η αύξηση της κινεζικής ζήτησης θα μειωθεί κατά 10% σύμφωνα με τις προβλέψεις της Fitch Ratings.
Η Goldman Sachs εκτιμά μάλιστα πώς θα υπάρξει εφέτος ένα παγκόσμιο πλεόνασμα παραγωγής λιθίου, περίπου 17% .
Μένει να μάθουμε βέβαια τι σημαίνει αυτό για τη διεθνή αγορά τους επόμενους μήνες, δεδομένου ότι στην άλλη άκρη του πλανήτη τόσο η ΕΕ, όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαρτώνται πολύ από το λίθιο, καθώς επικεντρώνονται προοδευτικά, στην υποκατάσταση των υδρογονανθράκων.
Περίπτωση πολέμου
Ακόμα κι αν οι τιμές δεν συμφωνούν ή μειωθεί η ζήτηση, η Κίνα θα συνεχίσει πάντως να παράγει λίθιο. «Τα περισσότερα από τα ορυχεία λιθίου μπορεί να μην είναι κερδοφόρα με τις τρέχουσες τιμές. Ωστόσο, το λίθιο είναι μια στρατηγική βιομηχανία στην Κίνα, η οποία περιορίζει την όρεξη για μείωση της παραγωγής», σημειώνει ο Μάικλ Γουίντμερ, στρατηγικός αναλυτής στην Bank of America.
«Σε περίπτωση πολέμου ή ξαφνικής ανάγκης για παροχή στρατιωτικής βοήθειας σε σύμμαχο ή στρατηγικό εταίρο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν σοβαρές ελλείψεις μπαταριών σε βασικά οπλικά συστήματα ,όπως drones, μαχητικά αεροσκάφη F-35 και πυραύλους», αναφέρει η Γουάλντ.
Η ερευνήτρια του Atlantic Council τονίζει ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται απεγνωσμένα να επιταχύνουν την ανάπτυξη αλυσίδων εφοδιασμού για κρίσιμα ορυκτά, σε χώρες που δεν εμπλέκονται κινεζικές εταιρείες, τόσο για εμπορικά όσο και για συμφέροντα εθνικής ασφάλειας».Οι Αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις χρειάζονται μεγαλύτερες, υψηλότερης ποιότητας και ισχύος μπαταρίες, για να αντέχουν πολύ σκληρότερη μεταχείριση από αυτές που απαιτούνται για εμπορικούς σκοπούς. «Εάν ο στρατός χρειαστεί ξαφνικά πιο εξειδικευμένες μπαταρίες, το Πεντάγωνο μπορεί να σηκώσει ψηλά τα χέρια».
Κινεζική παντοκρατορία
Στο πλαίσιο της στρατηγικής του, το Πεκίνο έχει ισχυρές θέσεις σε χώρες που ξεχωρίζουν για τα ορυχεία λιθίου τους. Ειδικά ,στο λεγόμενο «τρίγωνο λιθίου» που αποτελείται από τη Χιλή, τη Βολιβία και την Αργεντινή, η Κίνα πραγματοποιεί ένα κύμα επενδύσεων για την απόκτηση ορυχείων λιθίου, ώστε να διατηρήσει την προνομιακή θέση της σε όλη την αλυσίδα παραγωγής.
Η παγκόσμια βιομηχανία μπαταριών ιόντων λιθίου κυριαρχείται άλλωστε, από την Κίνα.
Οι κινεζικές εταιρείες προμηθεύουν το 80% των μπαταριών στον κόσμο. Ακόμη και ορισμένες αμερικανικές εταιρείες που κατασκευάζουν μπαταρίες βασίζονται σε εξαρτήματα κυψελών ιόντων λιθίου που παράγονται από Κινέζους κατασκευαστές. «Αυτή η υπεροχή της Κίνας στην αλυσίδα εφοδιασμού λιθίου δεν είναι τυχαία», εξηγεί η Ελεν Γουάλντ, ερευνήτρια στο Κέντρο Λιθίου, στο Atlantic Council.
«Υπουλες μέθοδοι»
«Η Κίνα έχει σχεδιάσει σκόπιμα και μέσω ύπουλων μεθόδων τον έλεγχο στην παγκόσμια αλυσίδα λιθίου» προσθέτει. Σύμφωνα με έκθεση του Λευκού Οίκου του 2021, η κινεζική κυβέρνηση διοχέτευσε 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιδοτήσεις, εκπτώσεις και φορολογικές ελαφρύνσεις σε κινεζικές εταιρείες και καταναλωτές μεταξύ 2009 και 2019 για να κυριαρχήσει στην παγκόσμια βιομηχανία λιθίου, προτού η παγκόσμια ζήτηση του μετάλλου εκτοξευθεί στα ύψη.
«Στη συνέχεια, η Κίνα χρησιμοποίησε τη θέση της ως ο μεγαλύτερος καταναλωτής μη επεξεργασμένου λιθίου και ο μεγαλύτερος παραγωγός επεξεργασμένου λιθίου για να εμποδίσει άλλους να εισέλθουν στην αγορά, συνεχίζει η Ελεν Γουάλντ. Οι κινεζικές επενδύσεις σε ορυχεία λιθίου σε όλο τον κόσμο εγγυώνται επίσης στις κινεζικές εταιρείες πρωταρχική πρόσβαση σε αυτό το σημαντικό στοιχείο, τονίζει επίσης. Το Πεκίνο έχει ακολουθήσει παρόμοιες πρακτικές με άλλα κρίσιμα ορυκτά, όπως το κοβάλτιο, ο γραφίτης και το νικέλιο.
Πρόβλημα για τις ΗΠΑ
Το αγκάθι για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ότι χρειάζονται μάλιστα επιτακτικά κάτι, από τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, σε μια φάση που αυξάνεται η αντιπαλότητα με το Πεκίνο. «Αυτή η κατάσταση ανησυχεί τις αρχές και τους αναλυτές στις ΗΠΑ, καθώς οι επιπτώσεις όχι μόνο επηρεάζουν το αναπτυσσόμενο σύμπαν της βιώσιμης κινητικότητας, αλλά θα μπορούσαν ακόμη και να θέσουν σε κίνδυνο την παγκόσμια ασφάλεια», τονίζουν παράγοντες της αγοράς λιθίου.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πρόβλημα με το λίθιο, καθώς ειδικά στην Αμερική η ζήτηση αυξάνεται εκθετικά , ενώ η πρόσβαση σε ασφαλείς προμήθειες λιθίου είναι ολοένα και πιο αδύναμη», λέει η Ελεν Γουάλντ, ερευνήτρια στο Κέντρο Λιθίου στο Atlantic Council. «Η ζήτηση για λίθιο είχε εκτοξευθεί στα ύψη τα τελευταία χρόνια- από 50.000 τόνους ετησίως το 2018-19 σε περισσότερους από 100.000 τόνους το 2022» τονίζει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA). Όπως άλλωστε και η ζήτηση για κοβάλτιο ( 70%) και για νικέλιο κατά 40%. «Η αγορά ορυκτών ενεργειακής μετάβασης έφτασε τα 320 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022», αναφέρει ο IEA. Η Καρολάιν Μπέιν, στρατηγική αναλύτριας εμπορευμάτων στην Capital Economics, εκτιμά μάλιστα ότι «οι πωλήσεις ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων θα φτάσουν περίπου το 30% των συνολικών πωλήσεων νέων οχημάτων το 2025». Γεγονός που σημαίνει ότι η ζήτηση για μπαταρίες θα διπλασιαστεί περίπου το 2023-25.
