Το Ισραήλ θέλει να «ενθαρρύνει την εθελούσια μετανάστευση» των Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας, τονίζει ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς, επικεφαλής του ακροδεξιού Κόμματος Θρησκευτικού Σιωνισμού. «Είμαι υπέρ της αλλαγής της πραγματικότητας στη Γάζα, θα χρειαστεί να κυβερνάμε εκεί για πολύ καιρό. Το Ισραήλ, δεν μπορεί να επιτρέψει στη Γάζα να παραμείνει ως «θερμοκήπιο 2 εκατομμυρίων ανθρώπων που θέλουν να καταστρέψουν το κράτος μας, πρόσθεσε ο Σμότριτς .
Όπως γράφουν μάλιστα οι Times of Israel, υπό την πίεση του ακροδεξιού υπουργού Οικονομικών, ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ακύρωσε προγραμματισμένη συζήτηση στο υπουργικό συμβούλιο για τη διαμόρφωση της μεταπολεμικής Γάζας. Αντιμέτωπος με την πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών να αποκαταστήσει την εξουσία της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα από τη μία πλευρά και τους ακροδεξιούς εταίρους του στην κυβέρνηση, ο Νετανιάχου δεν αποκαλύπτει το μεταπολεμικό του όραμα.
Αντίθετα ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου κόμματος Εθνική Ενότητα, Μπένι Γκαντζ, μπορεί να μπήκε στην κυβέρνηση, αλλά αξιώνει τη δημιουργία στρατηγικής εξόδου από τη Γάζα, απηχώντας τις αμερικανικές προειδοποιήσεις ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να βαλτώσει επ` αόριστον στη Λωρίδα. Ωστόσο, μετά από σχεδόν τρεις μήνες μαχών στη Γάζα, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει ακόμη διατυπώσει ένα σαφές περίγραμμα για το πώς σχεδιάζει να αποφύγει μια μακρά εκ νέου κατοχή εάν και όταν νικήσει τη Χαμάς, η οποία κυβερνά τον θύλακα από το 2007.
Ο ρόλος του φυσικού αερίου
Η στάση αυτή της ισραηλινής κυβέρνησης συνδέεται άμεσα και με τα ενεργειακά σχέδια του Ισραήλ για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο. Πριν από τη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, το ζήτημα του φυσικού αερίου είχε άλλωστε, πρωτεύουσα σημασία για το Εβραϊκό κράτος.
Μόλις τον περασμένο Ιούνιο, η κυβέρνηση του του Μπενιαμίν Νετανιάχου έδωσε το πράσινο φως στην ανάπτυξη υπεράκτιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Γάζας. Τα κοιτάσματα Gaza Marine 1 και 2, που εντοπίστηκαν από το 1999, έχουν αποθέματα που υπολογίζονται σε περίπου 35 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και ετήσια παραγωγική ικανότητα 1,5 δισεκατομμυρίων κυβικών, σε μια περίοδο 12 ετών. Οι επενδύσεις που απαιτούνται για την ανάπτυξη πριν από τη λειτουργία ανέρχονται σε περίπου 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το κοίτασμα Marine της Γάζας απαιτεί συντονισμό ασφαλείας μεταξύ του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Παλαιστινιακής Αρχής. Στόχος είναι η υποστήριξη της παλαιστινιακής οικονομικής ανάπτυξης και η διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή.
Είναι πιθανό ότι η έγκριση του Ισραήλ να στόχευε στον μετριασμό της αμερικανικής δυσαρέσκειας για την επέκταση των οικισμών των εποίκων στη Δυτική Όχθη και την ηρεμία της πολιτικής κατάστασης στη Γάζα. Επισήμως, τα έσοδα από το φυσικό αέριο προορίζονταν μόνο για την Παλαιστινιακή Αρχή, αλλά ένα μερίδιο θα πήγαινε και στη Χαμάς.
Πρωτόκολλο με την Αίγυπτο
Το 2021, η Παλαιστινιακή Αρχής είχε υπογράψει πρωτόκολλο συνεργασίας με την Αίγυπτο για την ανάπτυξη του κοιτάσματος φυσικού αερίου, ανοικτά της Γάζας. Ωστόσο, η προοπτική των Παλαιστινίων να επωφεληθούν από αυτόν τον ενεργειακό πόρο ανησυχεί τις ισραηλινές αρχές. Το 2022, ο παλαιστίνιος πρωθυπουργός Μοχάμαντ Σταγιέχ είχε ανακοινώσει ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Παλαιστινιακού Επενδυτικού Ταμείου και της αιγυπτιακής εταιρείας φυσικού αερίου βρίσκονται σε εξέλιξη. Η συμφωνία προβλέπει ότι το Παλαιστινιακό Ταμείο θα κατέχει το 27,5% των μετοχών του κοιτάσματος, με ανάλογο ποσοστό στην Consolidated Contractors Company και το υπόλοιπο στην Αιγυπτιακή Εταιρεία Συμμετοχών Φυσικού Αερίου.
Το 2022, το Ισραήλ είχε υπογράψει επίσης συμφωνία με την Αίγυπτο για εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή επίσης του Παλαιστινιακού Επενδυτικού ταμείου και της αιγυπτιακής εταιρείας.
Την ίδια ώρα, το Ισραήλ συζητά με την Ελλάδα και την Κύπρο το ενδεχόμενο τερματικού σταθμού στην Κύπρο για το ισραηλινό αέριο που προορίζεται για την Ευρώπη. Μια προοπτική που έχει αναθερμανθεί καθώς οι σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας έχουν καταστεί σχεδόν εχθρικές, λόγω της υποστήριξης του Ερντογάν στη Χαμάς. Το γεγονός αυτό έχει μάλλον «πνίξει» τα σχέδια κατασκευής αγωγού προς την Τουρκία.
Μετά από συναντήσεις στην Άκαμπα και στο Σαρμ ελ Σέιχ, το Ισραήλ και η Παλαιστινιακή Αρχή είχαν συμφωνήσει να εργαστούν για τη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών της Παλαιστίνης.
Τον Μάιο του 2023, πριν από μια πενθήμερη κλιμάκωση της βίας, ξεκίνησαν εκ νέου οι συζητήσεις για την ανάπτυξη του ενεργειακού κοιτάσματος. Η διαπραγμάτευση στόχευε στην ανάπτυξη του έργου της Γάζας με αντάλλαγμα τη μεταφορά στο Ισραήλ των σορών κάποιων Ισραηλινών στρατιωτών, που είχαν σκοτωθεί παλιότερα στη Λωρίδα.
Κλοπή του αερίου;
Παλαιστινιακές πηγές εκφράζουν ανησυχία ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να «κλέψει» το φυσικό αέριο της Γάζας. Αλλά ακόμα και στο παλαιστινιακό στρατόπεδο η ιστορία γίνεται περίπλοκη. Η έγκριση της κυβέρνησης Νετανιάχου για την εκμετάλλευση του παλαιστινιακού υπεράκτιου φυσικού αερίου διευρύνει το χάσμα μεταξύ της Φατάχ και της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς.
Το θέμα του παλαιστινιακού υπεράκτιου φυσικού αερίου δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα, αλλά και εστία γεωπολιτικών εντάσεων. Καθώς το Ισραήλ επιδιώκει να διαφυλάξει την ασφάλεια και τα οικονομικά του συμφέροντα, η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις βλέπουν το φυσικό αέριο ως κρίσιμο πόρο για την ενίσχυση της θέσης και της ανεξαρτησίας τους. Η απόφαση του Ισραήλ να εκμεταλλευτεί το παλαιστινιακό αέριο χωρίς την πλήρη συναίνεση της Παλαιστινιακής Αρχής είναι σίγουρο ότι θα πυροδοτήσει νέες περιφερειακές συγκρούσεις, ακόμη και αν τερματιστεί ο πόλεμος με τη Χαμάς.
