Ψάχνετε για ειδικούς από όλον τον κόσμο στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας, της πράσινης μετάβασης, στις κατασκευές, ή στην περίθαλψη; Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με πρωτοβουλία του Έλληνα αντιπροέδρου Μαργαρίτη Σχοινά υπέβαλε πρόταση κανονισμού για τη δημιουργία μιας «Δεξαμενής Ταλέντων» στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στόχος είναι η σύνδεση εταιρειών και εργοδοτών από διάφορα κράτη μέλη με άτομα που αναζητούν εργασία εκτός της ΕΕ. Πρόκειται δηλαδή για ένα πρόσθετο εργαλείο για την αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού, που θα επιτρέψει σε άτομα που αναζητούν εργασία που διαμένουν εκτός ΕΕ, να εγγραφούν σε μια πλατφόρμα και να βρουν κενές θέσεις εργασίας που δημοσιεύονται από ευρωπαίους εργοδότες.
Οι διαδικασίες έκδοσης θεωρήσεων θα συνεχίσουν να ρυθμίζονται από τα κράτη μέλη, τα οποία μπορούν να συμμετέχουν στο σύστημα σε εθελοντική βάση. «Η γήρανση και η μείωση του πληθυσμού της ΕΕ είναι πιθανό να επιδεινώσει τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, να αυξήσει την πίεση στους δημόσιους προϋπολογισμούς και επηρεάσει αρνητικά το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ΕΕ», αναφέρεται στον κανονισμό , ο οποίος τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τις 6 Δεκεμβρίου έως τις 31 Ιανουαρίου.
Όπως εξηγεί στη «Ναυτεμπορική» ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εμπνευστής του μέτρου, Μαργαρίτης Σχοινάς , «η ευρωπαϊκή δεξαμενή ταλέντων είναι η πρώτη στην ιστορία της ΕΕ πρωτοβουλία που σκοπεύει στην οργανωμένη κινητικότητα εργαζόμενων από τρίτες χώρες προς την ΕΕ για κάλυψη των τεράστιων αναγκών της ΕΕ για εργατικό δυναμικό σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας.
Θα συνεχίσουμε φυσικά κάθε προσπάθεια να βελτιωθεί η προσφορά από την εσωτερική αγορά εργατικού δυναμικού με δράσεις και χρηματοδοτήσεις που θα φτάσουν το ιστορικά υψηλό πόσο των 65 δισ. ευρώ μέχρι το 2027. Τα στοιχεία όμως δείχνουν ότι αυτό δεν θα είναι αρκετό: 75% των ευρωπαϊκών ΜΜΕ δηλώνουν ότι δεν βρίσκουν το προσωπικό ή τις δεξιότητες που χρειάζονται. Και η δραματική δημογραφική κατάσταση της Ευρώπης δεν βοηθάει».
Σύμφωνα με τη Eurostat, το ποσοστό ανεργίας σε ολόκληρη την Ένωση μπορεί να παραμένει στο χαμηλό επίπεδο του 6%, αλλά ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας εξακολουθεί να πλησιάζει το 3%. Αυτό δείχνει ότι η Ευρώπη δυσκολεύεται να καλύψει τις θέσεις εργασίας της μόνο με ντόπιους εργαζόμενους. Επιπλέον, η αυξανόμενη μέση ηλικία του πληθυσμού αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση και να οδηγήσει σε μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η πλατφόρμα θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να διαχειριστούν καλύτερα «την έλλειψη εργατικού δυναμικού και ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
Καινοτόμος προοπτική
Όπως τονίζει ο κ. Σχοινάς στην «Ναυτεμπορική», «η Επιτροπή προτείνει την ευρωπαϊκή δεξαμενή ταλέντων ως μια επιπλέον καινοτόμο προοπτική. Πρόκειται για μια πλατφόρμα που θα δημοσιεύει κενές θέσεις εργασίας στα Κράτη μέλη σε τομείς όπως η γεωργία, ο τουρισμός, η εστίαση, οι υπηρεσίες υγείας και φροντίδας ηλικιωμένων, οι ψηφιακές δεξιότητες κλπ. και θα επιτρέπει την εκδήλωση ενδιαφέροντος από πολίτες τρίτων χωρών που διαθέτουν τα σχετικά προσόντα.
Το σύστημα θα είναι προαιρετικό και θα είναι τα κράτη μέλη που θα έχουν τον τελικό λόγο για το κατά πόσο θα κάνουν χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρει η πλατφόρμα σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες απασχόλησης. Οι πρώτες ενδείξεις είναι θετικές και προσβλέπω σε σύντομη έγκριση της πρωτοβουλίας μας από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και σε αυτό το πεδίο πολιτικής, η Ευρώπη δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει. Χρειαζόμαστε λύσεις άμεσης απόδοσης και τις δρομολογούμε έγκαιρα», σημειώνει ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν στη «Ναυτεμπορική».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των Βρυξελλών, η «δεξαμενή ταλέντων» εκτός ΕΕ θα σημαίνει αύξηση του ΑΕΠ σε ευρωπαϊκό επίπεδο μεταξύ 3,8 και 4,25 δις ,χάρη στους πρόσθετους μισθούς που θα δημιουργηθούν στις διάφορες χώρες που συμμετέχουν. Η επίπτωση στις φορολογικές εισφορές θα είναι μεταξύ 918 και 957 εκατομμυρίων ευρώ και στα εμβάσματα προς τρίτες χώρες, μεταξύ 712 και 748 εκατομμυρίων. Επιπλέον, η ψηφιακή πλατφόρμα, που είναι δωρεάν στη χρήση, θα εξοικονομήσει κόστος έως και 77 εκατομμυρίων εργοδοτών και θα τους επιτρέψει να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους και την ικανότητά τους για καινοτομία και ανάπτυξη.
Από τις σημαντικότερες νομοθετικές προτάσεις
Αναμφίβολα, πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες νομοθετικές προτάσεις στον τομέα της μετανάστευσης, καθώς σε πολλά κράτη μέλη υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού για ορισμένα επαγγέλματα, μια κατάσταση που έχει επιδεινωθεί μετά την πανδημία.
Μόλις εγκριθεί ο κανονισμός, ο οποίος αναμένεται για το 2025, και δημιουργηθεί η ψηφιακή πλατφόρμα, έως το 2027, η ΕΕ θα είναι αυτή που θα προτείνει έναν κατάλογο επαγγελμάτων με έλλειψη εργατικού δυναμικού. Τα κράτη μέλη, από την πλευρά τους, μπορούν να συμπεριλάβουν άλλα επαγγέλματα στα οποία έχουν συγκεκριμένες ανάγκες για υπαλλήλους, καθώς και να διαγράψουν εκείνα που δεν χρειάζονται.
Για να διευκολυνθεί η πρόσληψη εργαζομένων εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι χώρες μπορούν να καθιερώσουν επιταχυνόμενες διαδικασίες μετανάστευσης σχετικά με τη λήψη βίζας και αδειών διαμονής και θα εξαιρούνται από την αρχή της προτίμησης για τους πολίτες της Ένωσης, στην περίπτωση προσφορών εργασίας που μεταφέρονται στο EU Talent Pool. ««Είμαστε σε έναν παγκόσμιο διαγωνισμό για ταλέντα ενάντια σε πολύ ισχυρούς ανταγωνιστές που έχουν εύκολες προσφορές για υπηκόους τρίτων χωρών», πρόσθεσε ο Μαργαρίτης Σχοινάς, δείχνοντας τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία.
Η διεθνής πρόσληψη εργαζομένων από τρίτες χώρες είναι επί του παρόντος χαμηλή, κυρίως λόγω γλωσσικών και διοικητικών φραγμών. Το ποσοστό προσλήψεων εντός της ΕΕ είναι επίσης χαμηλό. Μόνο μία στις επτά (14%) μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δηλώνουν ότι προσλαμβάνουν εργαζομένους από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ για να αντιμετωπίσουν την έλλειψη ειδικών. «Πρόκειται για όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων, αλλά ο στόχος είναι ξεκάθαρα τα επαγγέλματα με έλλειψη», εξήγησε ο Μαργαρίτης Σχοινάς.
Αποφυγή «σπατάλης εγκεφάλων»
Προκειμένου να μειωθούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια, η Επιτροπή υπέβαλε επίσης σύσταση για τη διευκόλυνση της αναγνώρισης των προσόντων. «Έχουμε πολλή γραφειοκρατία και αυτό κάνει τους εργαζόμενους από τρίτες χώρες να διστάζουν να περάσουν από τη διαδικασία αναγνώρισης των επαγγελματικών τους προσόντων. Αυτό το ονομάζουμε «σπατάλη εγκεφάλων», τονίζει ο κ. Σχοινάς, προσθέτοντας ότι ίσως είναι δυνατό να προταθεί σχετική νομοθεσία στο μέλλον.
Οι επιχειρηματικές ενώσεις χαιρέτησαν την πρόταση Σχοινά ως τρόπο κάλυψης των κενών στην προσφορά εργασίας στην Ευρώπη. «Είναι μια σημαντική προσέγγιση να φέρουμε στην ΕΕ τους καταρτισμένους υπηκόους τρίτων χωρών στα πιο σημαντικά επαγγέλματα με έλλειψη», δήλωσε ο Μάρκους Μπέιρερ , Διευθυντής της Business Europe.
«Είναι καιρός να χρησιμοποιήσουμε την εσωτερική αγορά προς όφελός μας, διευκολύνοντας την κινητικότητα των εργαζομένων και συντονίζοντας τις ανάγκες εργασίας των εταιρειών μας», δήλωσε ο ευρωβουλευτής Ντένις Ράντκε του ΕΛΚ. Αλλά και ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Νταμιάν Μποσελάγκερ χαιρέτισε επίσης την πρωτοβουλία για την «δεξαμενή ταλέντων» :«Ενώ η επανεκπαίδευση και η αναβάθμιση αποτελούν μέρος της λύσης για την κάλυψη νέων αναγκών εργατικού δυναμικού, είναι σαφές ότι η εξάρτησή μας από τα διεθνή ταλέντα θα αυξηθεί», είπε.
Κάποια συνδικάτα εξέφρασαν πάντως ανησυχίες για την πρωτοβουλία , κάνοντας λόγο «για πιθανή εκμετάλλευση των μεταναστών εργαζομένων από τους Ευρωπαίους εργοδότες. «Προτού επιστρατευθούν περισσότεροι απροστάτευτοι εργαζόμενοι εκτός Ευρώπης στη δεξαμενή ταλέντων, οι πολιτικοί πρέπει να διασφαλίσουν ότι θα έχουν τα ίδια δικαιώματα εδώ με τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους. Μόνο τότε μπορούν να αποτραπεί η εκμετάλλευσή τους από εργοδότες και γραφεία απασχόλησης που βασίζουν το εισοδηματικό μοντέλο τους στο χαμηλότερο κόστος εργασίας», υποστήριξε η Πέτρα Μπόλστερ από το συνδικάτο FNV International.
Σύμφωνα πάντως με την πρόταση της Επιτροπής, οι εργοδότες που χρησιμοποιούν τη δεξαμενή ταλέντων θα πρέπει να συμμορφώνονται με την κοινοτική και εθνική νομοθεσία και θα απαγορευθούν εάν εκμεταλλεύονται εργαζομένους. Πρόσθετες διατάξεις για τον έλεγχο των εργοδοτών που χρησιμοποιούν την πλατφόρμα θα είναι ευθύνη των κρατών μελών.
