Τι κινεί τα χρηματιστήρια; Η εταιρική κερδοφορία, τα μακροικονομικά μεγέθη, η νομισματική πολιτική. Αλλά όλα αυτά τα τελευταία χρόνια εξαρτώνται από τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Και το 2024 η πορεία μετοχών, ομολόγων, εμπορευμάτων θα εξαρτηθεί πρωτίστως από τα όσα θα συμβούν σε τέσσερα διαφορετικά μέτωπα. Μάλιστα η έκβαση των μεγάλων πολιτικών γεγονότων της επόμενης χρονιάς θα μπορούσε να επηρεάσει τον πλανήτη για αρκετά έτη ακόμη. Οι επενδυτές, προειδοποιεί η UBS, στην έκθεσή της Year Ahead 2024, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη για αστάθεια και να εξετάσουν δυνατότητες θωράκισης.
Οι αμερικανικές εκλογές
Τζο Μπάιντεν και Ντόναλντ Τραμπ έχουν σοβαρό προβάδισμα στις εσωκομματικές μάχες για το χρίσμα Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων αντίστοιχα. Οι αγορές δίνουν πιθανότητες 70% στον Μπάιντεν να είναι ο υποψήφιος των Δημοκρατικών. Το ποσοστό είναι ασυνήθιστα… χαμηλό για εν ενεργεία πρόεδρο που επιδιώκει επανεκλογή. Συνήθως θεωρείται δεδομένο ότι ο νυν πρόεδρος θα έχει το χρίσμα και στις επικείμενες εκλογές, χωρίς αμφισβήτηση από το κόμμα. Αυτό το 30% των πιθανοτήτων να μην είναι ο Μπάιντεν ο υποψήφιος των Δημοκρατικών έχει μάλλον να κάνει με το προχωρημένο της ηλικίας του και τις ευρύτερες ανησυχίες για την κατάσταση της υγείας του.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τη UBS, οι αγορές δίνουν πιθανότητες 80% στον Τραμπ να είναι ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων, αν και υπάρχουν νομικά εμπόδια που θα μπορούσαν να σταθούν στον δρόμο του.
Ποιο θα είναι όμως το αποτέλεσμα των εκλογών; Για τις προεδρικές εκλογές απάντηση δεν έχουμε. Για τις ενδιάμεσες εκλογές, ωστόσο, οι αναλυτές της ελβετικής επενδυτικής τράπεζας πιστεύουν ότι το πιο πιθανό σενάριο είναι ένα «διχασμένο» Κογκρέσο, με τους Ρεπουμπλικάνους να ελέγχουν τη Γερουσία και τους Δημοκρατικούς τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Ένα διχασμένο Κογκρέσο θα σήμαινε ότι η νομοθεσία θα πρέπει να ψηφιστεί σε δικομματική βάση. Αυτό θα μείωνε την πιθανότητα σαρωτικών εσωτερικών μεταρρυθμίσεων -όπως αλλαγές στη φορολογία ή την πολιτική υγείας ή μείωση των δαπανών για το κλίμα-, αλλά ο εν ενεργεία πρόεδρος θα διατηρήσει τη διακριτική ευχέρεια για την εξωτερική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων τομέων όπως οι εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και τις ΗΠΑ.
Ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς
Εν μέσω μιας αυξανόμενης ανθρωπιστικής κρίσης, ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς παραμένει εξαιρετικά ρευστός. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, η σύγκρουση παραμένει μια περιορισμένη αντιπαράθεση. Οι κίνδυνοι, ωστόσο, φαίνονται να κλίνουν προς την αρνητική περίπτωση μιας περιφερειακής κλιμάκωσης που προσελκύει άλλα έθνη. Οι χερσαίες επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Γάζα και οι ανταλλαγές πυρών μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ και άλλων πληρεξουσίων του Ιράν δείχνουν τον κίνδυνο κλιμάκωσης.
Η αγορά πετρελαίου είναι η πρώτο που επηρεάζεται. Στο βασικό της σενάριο η UBS βλέπει το μπρεντ κοντά στα 90 – 100 δολάρια το βαρέλι. Αλλά εάν οι εξαγωγές αργού του Ιράν μειωθούν κατά περίπου 500.000 βαρέλια την ημέρα, αυτό θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου στα 100-110 δολάρια ΗΠΑ/βαρέλι. Μια διεύρυνση της σύγκρουσης σε ολόκληρη την περιοχή, με τη συμμετοχή άλλων παραγωγών πετρελαίου, θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου πάνω από τα 120 USD/βαρέλι.
Πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας
Αυτό το διάστημα ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει σχετικά περιορισμένο καθημερινό αντίκτυπο στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο η σύσφιξη στις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου έχει αφήσει τον κόσμο πιο ευάλωτο σε άλλα σοκ προσφοράς. Ο Πούτιν έχει πάντα τη δυνατότητα (με την ανοχή ή και τη συνεργασία της Σαουδικής Αραβίας) να αξιοποιήσει τα ενεργειακά όπλα που έχει στη διάθεσή του.
Μεγάλο ερώτημα είναι και τι στήριξη θα έχει η Ουκρανία. Εάν ο Μπάιντεν εξασφάλιζε επανεκλογή, θα περιμέναμε μια συνέχιση του status quo, στη βάση του οποίου οι ΗΠΑ παρέχουν οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη στο Κίεβο. Ωστόσο, εάν στον Λευκό Οίκο επιστρέψει ο Τραμπ και θελήσει να εφαρμόσει το δόγμα «Πρώτα η Αμερική», είναι πολύ πιθανό να μειωθεί σημαντικά η οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία. Αυτό θα σήμαινε ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα χρειαστεί να αυξήσουν ουσιαστικά τις δαπάνες (με τους δημοσιονομικούς κινδύνους που αυτό συνεπάγεται) ή να αποδεχτούν πιθανά ρωσικά στρατιωτικά κέρδη.
Η αντιπαλότητα ΗΠΑ – Κίνας
Αυτή εστιάζει σε εμπόριο και τεχνολογία. Οι εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας φάνηκαν να έχουν βρει μια νέα δύσκολη ισορροπία το 2023, αλλά οι προσπάθειες της Κίνας να γίνει αυτάρκης στην παραγωγή ημιαγωγών δοκιμάζουν αυτή την ισορροπία. Ο Λευκός Οίκος προσπαθεί να εμποδίσει την πρόσβαση των Κινέζων σε βασικούς μικροπεξεργαστές τεχνητής νοημοσύνης και τεχνολογία κατασκευής ημιαγωγών.
Υπάρχει δε πάντα και το θέμα της Ταϊβάν (που είναι σημαντικότατη παραγωγός ημιαγωγών). Ενώ η UBSE αναμένει να συνεχιστεί το αμοιβαίο ενδιαφέρον για συνεργασία μεταξύ ΗΠΑ -Ταϊβάν, οι αυξημένες εντάσεις ΗΠΑ-Κίνας γύρω από το νησί θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές συνέπειες στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, με δευτερογενείς επιπτώσεις τόσο στις παγκόσμιες αγορές όσο και στις διπλωματικές σχέσεις.
