Τον περασμένο Ιούλιο, περίπου μια εβδομάδα αφότου οι ηγέτες του ΝΑΤΟ υποσχέθηκαν περισσότερη στρατιωτική υποστήριξη για την Ουκρανία στη Σύνοδο Κορυφής στη Λιθουανία, ένας χαμογελαστός Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν παρακολούθησε τη μεγαλύτερη πλωτή κατασκευή του κόσμου να ξεκινά από ένα εργοτάξιο στο Μούρμανσκ, μια ρωσική πόλη στη Θάλασσα Μπάρεντς.
Η πλατφόρμα των 640.000 τόνων προοριζόταν για τη χερσόνησο Gydan στη Σιβηρία, όπου θα συνδεόταν με υποδομές στην ξηρά για να αρχίσει να ψύχει τεράστιες ποσότητες αερίου σε υγρή μορφή, με στόχο να παράγει περισσότερους από 6 εκατομμύρια μετρικούς τόνους υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ανά έτος από το 2024. Το έργο αυτό, όπως παρουσιάζει σε αναλυτικό του ρεπορτάζ το Foreign Policy, υποστηρίζεται από μεγάλες επιχειρήσεις της Δύσης.
Η πλατφόρμα — η οποία στέγαζε την πρώτη γραμμή παραγωγής ενός τεράστιου έργου εξόρυξης και υγροποίησης αερίου γνωστού ως Arctic LNG 2 — βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στις διεθνείς επενδύσεις και στη δυτική τεχνολογία. Η TotalEnergies με έδρα τη Γαλλία ανακοίνωσε με περηφάνια συμμετοχή 21,6% στο έργο όταν ξεκίνησε το 2019, μαζί με επενδυτές από την Κίνα και την Ιαπωνία. (Η TotalEnergies ανακοίνωσε έκτοτε ότι δεν θα παρέχει πλέον κεφάλαιο στο έργο.)
Η απομακρυσμένη θέση της χερσονήσου Gydan και οι παγωμένοι χειμώνες της Αρκτικής σημαίνουν ότι το Arctic LNG-2 απαιτούσε τους καλύτερους μηχανικούς και κορυφαία τεχνολογία στον κόσμο για να βγάλει το αέριο από το έδαφος, να το υγροποιήσει και στη συνέχεια αυτό να μεταφερθεί με δεξαμενόπλοια. Οι τουρμπίνες είναι υπερσύγχρονες και παρέχονται από την αμερικανική εταιρεία μηχανικών Baker Hughes. Η γερμανική Linde προμήθευσε τους εναλλάκτες θερμότητας που απαιτούνταν για την ψύξη του αερίου. Η βρετανική Hill & Smith παρείχε κρυογονικά στηρίγματα σωλήνων. Και η ιταλική Saipem έπαιξε κρίσιμο συντονιστικό ρόλο και παρείχε ηλεκτρικά καλώδια.
Τον Απρίλιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε την απαγόρευση της εξαγωγής εξοπλισμού LNG στη Ρωσία. Παρά το γεγονός αυτό, η παράδοση του πρώτου μέρους του έργου ήταν στην ώρα του- κάτι που ο Πούτιν φρόντισε να επισημάνει στις τηλεοπτικές του δηλώσεις από το Μούρμανσκ.
Τι έδειξε η έρευνα του Anti-Corruption Data Collective
Τους τελευταίους εννέα μήνες, μέλη του Anti-Corruption Data Collective μελετούν τελωνειακά δεδομένα και δορυφορικές εικόνες για να παρέχουν σε δημοσιογράφους σε πολλά ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης—συμπεριλαμβανομένων των Der Spiegel στη Γερμανία, Der Standard στην Αυστρία, Le Monde στη Γαλλία , Il Fatto Quotidiano στην Ιταλία και Times του Λονδίνου— πληροφορίες σχετικά με τη συμμετοχή δυτικών εταιρειών στο έργο.
Η έρευνα αποκάλυψε πώς το Arctic LNG 2 ενεργοποιήθηκε με συνεχείς παραδόσεις ζωτικού εξοπλισμού από Ευρωπαίους και Αμερικανούς κατασκευαστές καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία. Αυτές οι αποστολές συνέχισαν να πραγματοποιούνται μετά την ανακοίνωση της ΕΕ για την απαγόρευση εξαγωγής υλικού της βιομηχανίας LNG στη Ρωσία και μέχρι την έναρξη ισχύος της προθεσμίας για τις κυρώσεις.
Σύμφωνα με τα αρχεία των ρωσικών τελωνείων, από τότε που ξεκίνησε η πλήρης εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η κύρια ρωσική εμπορική εταιρεία για το Arctic LNG 2 έχει εισαγάγει εξοπλισμό αξίας άνω των 400 εκατομμυρίων δολαρίων που προέρχεται από την Ευρώπη.
Τον Σεπτέμβριο, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις σε δεκάδες ρωσικές εταιρείες που εμπλέκονται στην κατασκευή έργων ενεργειακής υποδομής όπως το Arctic LNG 2. Οι στοχευμένες εταιρείες περιελάμβαναν μια θυγατρική της Novatek, της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας φυσικού αερίου της Ρωσίας, που κατασκεύασε δύο τεράστιες δεξαμενές αποθήκευσης LNG, τις οποίες η εταιρεία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει για τη μεταφορά LNG από την Αρκτική. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποφάσισε επίσης να επιβάλει κυρώσεις σε μια εταιρεία με έδρα το Άμπου Ντάμπι που ιδρύθηκε πρόσφατα για να παρέχει «μηχανολογικές υπηρεσίες και τεχνολογία» που «παρέχονταν στο παρελθόν από ευρωπαϊκές εταιρείες παροχής υπηρεσιών».
Το τίμημα του εθισμού στο ρωσικό αέριο
Η ΕΕ έχει επιλέξει μέχρι στιγμής να μην επιβάλει κυρώσεις απευθείας στο ρωσικό LNG, ούτε στη Novatek ή στον ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλό της, τον ολιγάρχη Λεονιντ Μίκελσον. Καθώς οι αποστολές αργού πετρελαίου με αγωγούς και θαλάσσιες μεταφορές αργού από τη Ρωσία έχουν σταματήσει σχεδόν εντελώς και το ρωσικό LNG έχει υψηλή ζήτηση.
Το 2022, οι χώρες της ΕΕ έλαβαν το 90% της παραγωγής από το έργο Yamal LNG της Novatek, που βρίσκεται μόλις 70 χιλιόμετρα (περίπου 43 μίλια) από το Arctic LNG 2. Οι αποστολές από το Yamal στην Ευρώπη προβλέπεται να συνεχίσουν να αυξάνονται το 2023, σύμφωνα με ανάλυση του High North Νέα.
«Η Ευρώπη δεν πρέπει να έχει αυταπάτες για το τίμημα του εθισμού της στο ρωσικό αέριο. Η πρώτη χαρτογράφηση της ρωσικής Αρκτικής από ενδιαφερόμενους φορείς από την Arctida, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε από εξόριστους Ρώσους υποστηρικτές της καταπολέμησης της διαφθοράς, δείχνει ότι οι επιχειρήσεις, η πολιτική ηγεσία, οι υπηρεσίες ασφαλείας και οι ομάδες εμπειρογνωμόνων στην περιοχή είναι συχνά στενά συνδεδεμένες και ακολουθούν μια ατζέντα που ορίστηκε από το Κρεμλίνο» σημειώνει το Foreign Policy.
Ο στενός συνεργάτης του Πούτιν, Γκενάντι Τιμτσένκο, συμμετείχε στο διοικητικό συμβούλιο της Novatek έως ότου η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο τον πρόσθεσαν στους καταλόγους κυρώσεων τον Μάρτιο του 2022, μετά από παρόμοιες κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2014.
Από την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία κοιτάζει όλο και περισσότερο στην Ασία ως αγορά για τις εξαγωγές φυσικού αερίου της. Το Arctic LNG 2 προσεγγίζει κάτι που ο Πούτιν ονειρευόταν εδώ και καιρό—αποστολές φυσικού αερίου όλο το χρόνο μέσω της θαλάσσιας διαδρομής της Βόρειας Θάλασσας από τη Θάλασσα του Μπάρεντς προς τον Βερίγγειο Πορθμό.
Σε σύγκριση με τη Διώρυγα του Σουέζ, η διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας μειώνει το χρόνο ταξιδιού σχεδόν στο μισό, και το πιο σημαντικό για τον Πούτιν, διατηρεί τη ροή της κυκλοφορίας εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Ρωσίας.
