Η αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας αποτελεί όλο και συχνότερα ένα θέμα συζήτησης, ειδικά μετά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα.
Η ιδέα έχει δει μεγαλύτερη δυναμική εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ Κίνας, Ρωσίας και Δύσης, καθώς και της παγκόσμιας δυσαρέσκειας για τη χρήση του δολαρίου στις κυρώσεις.
Η Ρωσία έτσι, όπως και πολλές αναδυόμενες χώρες, θέλουν να περιορίσουν την υπερβολική τους έκθεση στο δολάριο, ειδικά στο εμπόριο. Κι έτσι αναζητούν διάφορους τρόπους για να το πετύχουν.
Το θέμα τέθηκε επί τάπηκος και στη σύνοδο κορυφής της ομάδα των ηγετών των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο στη Νότια Αφρική. Οι χώρες των BRICS φαίνεται να συναινούν ότι η κυριαρχία του δολαρίου πρέπει να φτάσει στο τέλος της, ωστόσο, ενώ αρχικά γινόταν λόγος για την πιθανή δημιουργία ενός κοινού νομίσματος, στην πραγματικότητα, τελικά είδαμε τους ηγέτες των χωρών να εκφράζουν διαφορετικές απόψεις.
Βέβαια η αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας δεν θεωρείται μια διαδικασία εύκολη ούτε προβλέπεται να γίνει άμεσα. «δεν αναμένουμε γρήγορη μεταβολή στα αποθέματα διότι ο λόγος για τον οποίο το δολάριο αποτελεί αποθεματικό νόμισμα είναι η ισχύς της αμερικανικής οικονομίας και το βάθος των κεφαλαιαγορών της», όπως το έχει θέσει η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
Το δολάριο είναι ο βασιλιάς στο παγκόσμιο εμπόριο για δεκαετίες, όχι μόνο επειδή οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, αλλά και επειδή το πετρέλαιο, ένα βασικό αγαθό που χρειάζονται όλες οι οικονομίες, μεγάλες και μικρές, διαπραγματεύεται σε δολάρια. Τα περισσότερα εμπορεύματα τιμολογούνται επίσης και διαπραγματεύονται σε δολάρια.
Επομένως η αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας μπορεί να αργήσει αλλά θα έρθει; Δύσκολα, απαντάει η πολιτική επιστήμονας Carla Norrlöf στο Project Syndicate. Όπως υποστηρίζει, κάτι τέτοιο σημαίνει ότι οι χώρες θα πρέπει να διακόψουν συλλογικά τους πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς τους με τις ΗΠΑ, κάτι που είναι απίθανο να συμβεί «καθώς οι παγκόσμιες οικονομίες επωφελούνται από την υπεροχή του δολαρίου, το οποίο διεισδύει στα πάντα, από την παγκόσμια οικονομία, το εμπόριο και τη νομισματική πολιτική», αναφέρει. Κατά τη διάρκεια χρηματοπιστωτικών κρίσεων, προσφέρει επίσης στις οικονομίες μια σωτηρία ρευστότητας, σημειώνει.
«Όσο συνεχίζουν να επικρατούν αυτοενισχυόμενες συνέργειες και μορφές οπορτουνισμού, θα παραμείνει δύσκολο να περιοριστεί το χάσμα μεταξύ του δολαρίου και άλλων νομισμάτων», αναφέρει η Norrlöf.
Βέβαια παραδέχεται ότι απειλείται η κυριαρχία του δολαρίου υπάρχουν και πως δεν είναι αδύνατη η αποδολαριοποίηση. Σύμφωνα με την ίδια, μια οικονομία δεν μπορεί από μόνη της να ανατρέψει τη θέση του δολαρίου και είναι απίθανο οι μεγάλες οικονομίες -εκτός της Κίνας- να κάνουν κάτι τέτοιο, ενώ οι μικρότερες οικονομίες δεν θα είναι πρόθυμες να εγκαταλείψουν το δολάριο.
«Η κατάρρευση του δολαρίου και η σφυρηλάτηση μιας νέας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων στην οποία το δολάριο έχει μειωμένο ρόλο απαιτεί από όλους να σπάσουν τους κανόνες και να υποστούν τις συνέπειες», λέει χαρακτηριστικά. «Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διακόψουν τους οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς με τις ΗΠΑ. Για να εκπληρώσουν τη δέσμευση των BRICS να δημιουργήσουν ένα εναλλακτικό αποθεματικό νόμισμα και σύστημα πληρωμών, για παράδειγμα, πολλά από τα μέλη τους θα πρέπει να σταματήσουν να βασίζονται στη ρευστότητα και τη ζήτηση των καταναλωτών των ΗΠΑ».
