Σε «αχαρτογράφητα νερά» πλέει η παγκόσμια οικονομία, με τις κορυφαίες χρηματοοικονομικές αρχές να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για περαιτέρω προκλήσεις και νέες κρίσεις, καθώς τα υψηλά επιτόκια υπονομεύουν την ανάπτυξη και απειλούν βασικούς κλάδους.
Το τοπίο είναι ιδιαίτερα θολό εν όψει της συνεδρίασης της ΕΚΤ την επόμενη εβδομάδα, από τις πιο κρίσιμες συνεδριάσεις, καθώς η κεντρική τράπεζα βρίσκεται σε «σταυροδρόμι», ανάμεσα στον επίμονα υψηλό πληθωρισμό και στην αισθητή πλέον οικονομική επιβράδυνση.
Προειδοποίηση
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (FSB), στην καθιερωμένη του έκθεση εν όψει της συνόδου κορυφής του G20 στο Νέο Δελχί αυτή την εβδομάδα, Κλάας Νοτ, προειδοποίησε ότι το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα θα δοκιμαστεί από νέες προκλήσεις και κρίσεις τους επόμενους μήνες, με την παγκόσμια οικονομία να κατεβάζει εμφανώς ταχύτητα. Ο ίδιος ξεχώρισε το real estate ως έναν κλάδο που θα πρέπει να παρακολουθείται στενά από τις αρχές, καθώς είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στις επιτοκιακές αυξήσεις και κάλεσε όλους τους παρόχους χρηματοδότησης του κλάδου να διαχειριστούν τους κινδύνους. Η εξέλιξη αυτή και οι πιθανές πιέσεις στις αγορές υπογραμμίζουν την ανάγκη να εφαρμοστούν πλήρως οι κεφαλαιακοί κανόνες της Βασιλείας του 2017, οι οποίοι αναμένεται να τεθούν σε ισχύ έως τα τέλη του τρέχοντος έτους. Ο Νοτ έκρουσε επίσης τον κώδωνα του κινδύνου για πιο αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο για το σκιώδες τραπεζικό σύστημα, από τους παρόχους ιδιωτικών πιστώσεων έως αντισταθμιστικά ταμεία και ασφαλιστικούς ομίλους.
Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας αποτυπώνεται τα μέγιστα στην επιχειρηματική δραστηριότητα, που επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο τον Αύγουστο, καθώς οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών βρίσκονται αντιμέτωπες με χαμηλή ζήτηση, αφού οι αυξανόμενες τιμές και το κόστος δανεισμού έκαναν τους καταναλωτές να περιορίσουν τις δαπάνες τους. Στην Ευρωζώνη η εικόνα είναι ακόμη χειρότερη απ’ ό,τι είχε εκτιμηθεί αρχικά, καθώς οι υπηρεσίες βρίσκονται σε υφεσιακό περιβάλλον, που σημαίνει ότι η οικονομία της περιοχής θα διολισθήσει σε ύφεση. Ο κλάδος υπηρεσιών της Γερμανίας συρρικνώθηκε για πρώτη φορά φέτος, ενώ στη Γαλλία συρρικνώθηκε περισσότερο του αναμενομένου. Ο σύνθετος δείκτης της S&P Global -μεταποίηση και υπηρεσίες- υποχώρησε στο 46,7 τον Αύγουστο από το 48,6 και το 47 που είχε εκτιμηθεί αρχικά, αγγίζοντας το χαμηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο του 2020. Τα στοιχεία υποδηλώνουν μία συρρίκνωση της τάξης του 0,1% για το ΑΕΠ της Ευρωζώνης στο τρίτο τρίμηνο, σύμφωνα με τη S&P Global. Εκτός Ευρωζώνης, στη Βρετανία, ο κλάδος υπηρεσιών γνώρισε τη μεγαλύτερη επιβράδυνση σε διάρκεια επτά μηνών, ενώ στην Κίνα παρουσίασε τη βραδύτερη ανάπτυξη σε διάστημα οκτώ μηνών.
Ενώ όμως η οικονομία της Ευρωζώνης κατεβάζει ταχύτητα, ο πληθωρισμός κινείται πεισματικά υψηλά, κάτι που αποτυπώθηκε στις προσδοκίες των καταναλωτών. Η τελευταία έρευνα της ΕΚΤ τον Ιούλιο έδειξε ότι οι πληθωριστικές προσδοκίες των καταναλωτών για τους επόμενους 12 μήνες δεν κατάφεραν να επιβραδυνθούν, παραμένοντας στο 3,4%, ενώ για την επόμενη τριετία αυξήθηκαν στο 2,4% από 2,3%. Αντίστοιχα και τα στοιχεία της Eurostat για τις τιμές καταναλωτή Αυγούστου στην Ευρωζώνη έδειξαν ότι παρέμειναν αμετάβλητες στο 5,3%, όπως και τον Ιούλιο, παρότι υποχώρησε ελαφρώς ο δομικός πληθωρισμός, που εξαιρεί τις ευμετάβλητες τιμές επεξεργασμένων τροφίμων και ενέργειας. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Φίλιπ Λέιν εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, λέγοντας πως αναμένει να δει περαιτέρω υποχώρηση του δομικού πληθωρισμού το φθινόπωρο. Επιπλέον, η έρευνα της ΕΚΤ έδειξε ότι οι καταναλωτές έχουν γίνει πιο απαισιόδοξοι, βλέποντας το ΑΕΠ της Ευρωζώνης να συρρικνώνεται 0,7% τους επόμενους 12 μήνες συγκριτικά με τη συρρίκνωση 0,6% του Ιουλίου.
Στις ΗΠΑ Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι αμερικανικές τράπεζες έχουν σπεύσει να συσσωρεύσουν μεγάλες ποσότητες ρευστού, που φθάνει τα 3,3 τρισ. δολάρια -αύξηση 5,4% από τα τέλη του 2022- ως ανάχωμα σε περαιτέρω επιβράδυνση της οικονομίας, καθώς συνεχίζονται οι εκροές καταθέσεων και αναμένεται να εφαρμοστούν πιο αυστηροί κανονισμοί ως προς τη ρευστότητα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν ιδιαίτερα τις μεσαίου μεγέθους τράπεζες. Η συσσώρευση ρευστού αποτελεί ακόμη μία ένδειξη της προσέγγισης αποφυγής ρίσκου που ακολουθούν οι τράπεζες των ΗΠΑ, οι οποίες προσπαθούν να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος μετά την τραπεζική κρίση του Μαρτίου στις ΗΠΑ.
Το εμπόριο
Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας αφήνει το αποτύπωμά της και στο παγκόσμιο εμπόριο. Σύμφωνα με στοιχεία της Asian Development Bank (ADB), το έλλειμμα χρηματοδότησης στο παγκόσμιο εμπόριο έφθασε το επίπεδο ρεκόρ των 2,5 τρισ. δολαρίων πέρυσι, καθώς οι κίνδυνοι για την οικονομία έχουν περιορίσει τη χρηματοδοτική ικανότητα των τραπεζών. Το έλλειμμα χρηματοδότησης -η διαφορά ανάμεσα στα αιτήματα και στην έγκριση χρηματοδότησης για τη στήριξη εισαγωγών και εξαγωγών- αυξήθηκε 47% από το 1,7 τρισ. δολάρια του 2020, λόγω των αυξανόμενων επιτοκίων, των εξασθενημένων προοπτικών για την οικονομία, του πληθωρισμού και των γεωπολιτικών εντάσεων.
