Καθώς ο δύσκολος Αύγουστος έδωσε τη θέση του στον Σεπτέμβριο, οι επενδυτές ευελπιστούν ότι ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου θα σηματοδοτήσει το τέλος των επιτοκιακών αυξήσεων, δίνοντας ανάσα σε μετοχές και ομόλογα.
Υπάρχουν, όμως, κάποια μελανά σημεία. Ο Σεπτέμβριος βρίθει από γεγονότα που ενέχουν κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των συνεδριάσεων των κεντρικών τραπεζών, της συνόδου κορυφής του G20 και ανακοινώσεων σημαντικών μακροοικονομικών δεδομένων, πέραν του ότι είθισται να είναι ο χειρότερος μήνας του έτους για τον S&P 500.
Ο δείκτης παρουσιάζει συνήθως τον Σεπτέμβριο τη χειρότερη μηνιαία επίδοση με μέσο όρο απωλειών 0,7%, σύμφωνα με στοιχεία της CFRA που χρονολογούνται από το 1945. Υπάρχουν πολλοί καταλύτες για αστάθεια. Τα στοιχεία της 13ης Σεπτεμβρίου για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να ενισχύσουν το σενάριο της αποθέρμανσης των τιμών καταναλωτή και της ανθεκτικής οικονομίας που τροφοδοτεί την άνοδο των μετοχών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Ενδιαφέρον θα έχουν και οι δηλώσεις του προέδρου της Fed Τζερόμ Πάουελ, όπως και το δείγμα γραφής που θα δώσουν οι οικονομίες του G20.
Ο ρόλος της Γερμανίας
Όλα αυτά όμως υποσκελίζονται από τη Γερμανία, η οποία οδεύει προς συρρίκνωση φέτος. Η επιχειρηματική δραστηριότητα συρρικνώθηκε τον Αύγουστο με τον ταχύτερο ρυθμό σε διάρκεια τριών ετών, το επιχειρηματικό κλίμα επιδεινώθηκε και η οικονομία περιήλθε σε στασιμότητα στο δεύτερο τρίμηνο. Αυτό που προκαλεί πλέον αίσθηση είναι ότι ο χαρακτηρισμός «ασθενής της Ευρώπης» ακούστηκε από επίσημα χείλη, τον Χανς-Βέρνερ Σιν, πρόεδρο του Ινστιτούτου Ifo Χανς-Βέρνερ Σιν, ο οποίος επικαλέστηκε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η γερμανική οικονομία, ειδικά όσον αφορά την ενεργειακή στρατηγική της, κάτι που θα μπορούσε να δώσει ώθηση στα λαϊκιστικά ακροδεξιά κόμματα. Ο χαρακτηρισμός αυτός είχε χρησιμοποιηθεί ξανά για να περιγράψει τη γερμανική οικονομία το 1998, όταν προσπαθούσε να διαχειριστεί το υψηλό κόστος της επανένωσης. Το σημερινό πρόβλημα έχει να κάνει κατά το πλείστον με τη βιομηχανία αυτοκινήτου. Βασικό εξαγωγικό προϊόν της Γερμανίας, τα αυτοκίνητα εκπροσώπησαν πέρυσι το 15,6% της αξίας των συνολικών εξαγωγών, σύμφωνα με στοιχεία της ομοσπονδιακής στατιστικής υπηρεσίας. Η Γερμανία παρουσίασε εμπορικό έλλειμμα για πρώτη φορά εδώ και πολλές δεκαετίες τον Μάιο του 2023, στο 1 δισ. ευρώ, καθώς οι εισαγωγές της ξεπέρασαν τις εξαγωγές. Ωστόσο, επέστρεψε σε πλεόνασμα, στα 18,7 δισ. ευρώ, τον Ιούνιο του 2023.
Ο Σιν θεωρεί ότι τα προβλήματα επιδεινώνονται και από τις αμφιβολίες των επενδυτών για το κατά πόσο είναι εφικτοί οι στόχοι βιωσιμότητας της Γερμανίας. Η προσπάθεια απεξάρτησής της από το ρωσικό φυσικό αέριο θέτει σε δοκιμασία τον στόχο της κυβέρνησης για ουδετερότητα στο διοξείδιο του άνθρακα έως το 2045. Κατά τον Σιν, η εξάρτηση της Γερμανίας από τις ανανεώσιμες πηγές θα μπορούσε να προκαλέσει «πρόβλημα αστάθειας», αυξάνοντας το ενεργειακό κόστος προς τις επιχειρήσεις. Η Γερμανία θα μπορούσε να χάσει 2% έως 3% της σημερινής βιομηχανικής της παραγωγής από τη μεταφορά επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε χώρες όπου το φυσικό αέριο και η ηλεκτρική ενέργεια είναι φθηνότερα, όπως ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με το Bloomberg.
Ακριβή η ενέργεια
Το θέμα της ενέργειας γίνεται άκρως ανησυχητικό, την ώρα που αναλυτές βλέπουν ξανά τις τιμές πετρελαίου να οδεύουν προς τα 100 δολάρια το βαρέλι. Η κορυφαία εταιρεία εμπορίας εμπορευμάτων Trafigura επικαλείται την αύξηση της ζήτησης για ταξίδια από τους Κινέζους και την απόφαση του ΟΠΕΚ+ να μειώσει περαιτέρω την παραγωγή του. «Ένας λόγος είναι οι υποεπενδύσεις σε νέα παραγωγή πετρελαίου. Σε συνδυασμό με τα υψηλότερα επιτόκια, που σημαίνει ότι είναι πιο ακριβή η αποθήκευση του πετρελαίου, δεν υπάρχει μεγάλη ευελιξία στο σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε μία αγορά πιο επιρρεπή σε αυξήσεις τιμών», αναφέρει ο Μπεν Λάκοκ, ανώτατο στέλεχος της Trafigura. Από την πλευρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της Vitol Ράσελ Χάρντι χαρακτήρισε επιτυχείς τις μειώσεις παραγωγής του ΟΠΕΚ+ και σημείωσε ότι θα έχουν αποδώσει καρπούς έως το τέλος του έτους. Η Ρωσία συμφώνησε με τους εταίρους της στο καρτέλ σε περαιτέρω μειώσεις παραγωγής, όπως ανέφερε ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυbέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ την προηγούμενη εβδομάδα. Traders και αναλυτές αναμένουν ότι η Σαουδική Αραβία θα παρατείνει τις μειώσεις της και τον Οκτώβριο.
Υπάρχει, όμως, και ένας ακόμη «αδύναμος κρίκος» που αναμένεται να υπογραμμιστεί στη σύνοδο του G20: κάποιες αναδυόμενες χώρες που βρίσκονται αντιμέτωπες με βουνό χρέους και με κίνδυνο στάσης πληρωμής χρέους. Διάφοροι οργανισμοί και πιστώτριες χώρες προέβησαν σε συμφωνίες αναδιάρθρωσης του χρέους, όμως η απουσία του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ από το Νέο Δελχί επισκιάζει τη σύνοδο του G20. Και αυτό επειδή η Κίνα έχει αναδειχθεί σε κορυφαίο πιστωτή για αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες τα τελευταία έτη και τυχόν απροθυμία της να προβεί σε μεγαλύτερους συμβιβασμούς στο πλαίσιο των προσπαθειών αναδιάρθρωσης χρέους αποτελεί κομβικό σημείο.
Στο κόκκινο το Χ.Α.
Άσχημα άρχισε ο Σεπτέμβριος στο Χρηματιστήριο της Αθήνας. Η αγορά βυθίστηκε χθες, συμπληρώνοντας την 4η κατά σειρά διαδοχική πτωτική συνεδρίαση, με συνολικές απώλειες 3,87%. Η κεφαλαιοποίηση έχει μειωθεί κατά 3,24 δισ. ευρώ στις τέσσερις τελευταίες συνεδριάσεις και διαμορφώνεται στα 85,933 δισ. ευρώ. Ο γενικός δείκτης στη χθεσινή συνεδρίαση υποχώρησε κατά 2,47% και διολίσθησε στις 1.267,33 μονάδες, επίπεδα που είχε συναντήσει τελευταία φορά στις 18 Αυγούστου.
«Σιγή ιχθύος» από τη Λαγκάρντ
«Σιγή ιχθύος» διατήρησε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ για το τι μέλλει γενέσθαι στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας, σε ομιλία της στο European Economics Financial Centre στο Λονδίνο. «Οι πράξεις μιλούν πιο δυνατά από τα λόγια. Αυξήσαμε τα επιτόκια πολιτικής μας κατά ένα σύνολο 425 μονάδων βάσης σε διάστημα 12 μηνών – ρυθμός ρεκόρ, σε χρόνο ρεκόρ. Και θα επιτύχουμε έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας ύψους 2%» είπε χαρακτηριστικά. Ανέφερε ακόμη ότι η αποτελεσματική επικοινωνιακή πολιτική αποτελεί πρόκληση για τους κεντρικούς τραπεζίτες, σχετικά με τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν στο ευρύ κοινό τις κινήσεις που απαιτούνται για την αναχαίτιση του πληθωρισμού. Η απόφαση της ΕΚΤ στη συνεδρίαση της 14ης Σεπτεμβρίου είναι από τις πιο αβέβαιες στον σημερινό κύκλο.
