Περίπου 50 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, εκπρόσωποι διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, μέλη του ιδιωτικού τομέα, εμπειρογνώμονες για το κλίμα και μέλη της κοινωνίας των πολιτών δίνουν το «παρών» στη διήμερη Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι που διοργανώνεται με πρωτοβουλία του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν. Ο στόχος της; Άκρως φιλόδοξος: Να «οικοδομηθεί ένα νέο συμβόλαιο μεταξύ Βορρά και Νότου», ένα παγκόσμιο Οικονομικό Σύμφωνο, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Μέγαρο των Ηλυσίων.
Ο Μακρόν είχε ανακοινώσει την πρόθεσή του να φιλοξενήσει τη Σύνοδο Κορυφής στο τέλος της COP27 τον Νοέμβριο του 2022. Τότε οι διαπραγματεύσεις για το κλίμα είχαν απογοητευτική κατάληξη. Τώρα ο στόχος είναι μία συμφωνία για περισσότερα χρηματοδοτικά εργαλεία στη μάχη κατά της κλιματικής κρίσης και των δραματικών επιπτώσεών της.
Στους μήνες που πέρασαν, τα διακυβεύματα έχουν αυξηθεί επικίνδυνα για τον Παγκόσμιο Νότο λόγω των συνδυασμένων επιπτώσεων από την πανδημία Covid-19, τον πόλεμο στην Ουκρανία, την κλιματική κρίση και τον καλπάζοντα πληθωρισμό. Στο Palais Brongniart, που κάποτε ήταν η έδρα του χρηματιστηρίου του Παρισιού, οι παρευρισκόμενοι θα προσπαθήσουν να θέσουν τα θεμέλια για μια γενική αναμόρφωση ολόκληρου του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος προσαρμόζοντας το στα μεταπολεμικά δεδομένα. Οι θεσμοί του Μπρέτον Γουντς – το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Παγκόσμια Τράπεζα – πρέπει να αλλάξουν για να μπορού να ανταποκριθούν στις σημερινές προκλήσεις.
Την Τετάρτη, 13 πολιτικοί ηγέτες –μεταξύ των οποίων ο Μακρόν, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ και ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα – έγραψαν ότι «εργάζονται επειγόντως για την καταπολέμηση της φτώχειας και των ανισοτήτων» σε μια συνεισφορά τους. στη γαλλική καθημερινή εφημερίδα Le Monde.
«Η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει μεγαλύτερες και συχνότερες καταστροφές και θα επηρεάσει δυσανάλογα τους φτωχότερους, πιο ευάλωτους πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο», έγραψαν. «Αυτές οι προκλήσεις διασχίζουν τα σύνορα και θέτουν υπαρξιακούς κινδύνους για τις κοινωνίες και τις οικονομίες».
«Θέλουμε το σύστημά μας να προσφέρει περισσότερα για τον πλανήτη».
Τεράστιες οικονομικές ανάγκες
Οι οικονομικές ανάγκες του Παγκόσμιου Νότου είναι κολοσσιαίες. Μια ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, που ειδικεύεται στη χρηματοδότηση του κλίματος και εργάζεται υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, εκτίμησε πέρυσι ότι ο κόσμος πρέπει να διαθέσει 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως από τώρα έως το 2030 σε αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες (πλην Κίνας) ώστε αυτές να ανταποκριθούν στην κρίση του κλίματος και της βιοποικιλότητας.
Η Oxfam ανεβάζει ακόμη περισσότερο τον λογαριασμό. Υπολογίζει ότι θα πρέπει να κινητοποιηθούν 27 τρισεκατομμύρια δολάρια για την «καταπολέμηση της φτώχειας, της ανισότητας και της κλιματικής αλλαγής στις αναπτυσσόμενες χώρες» από τώρα έως το 2030, δηλαδή περίπου 3,9 τρισεκατομμύρια δολάρια το ετησίως. Η Παγκόσμια Τράπεζα στο σχέδιο δράσης της για το κλίμα έκανε λόγο για 4 τρισ. δολάρια ετησίως από τώρα έως το 2030 για την κατασκευή υποδομών που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των αναπτυσσόμενων χωρών.
Οι κυβερνήσεις που θα παρευρεθούν στη Σύνοδο Κορυφής για ένα νέο παγκόσμιο Οικονομικό Σύμφωνο αυτή την εβδομάδα δεν θα προβούν σε οικονομικές δεσμεύσεις, αλλά αναμένεται να συζητήσουν πώς θα γίνουν τα εργαλείο χρηματοδότησης πιο αποδοτικά. Τα πρώτα θέματα της ημερήσιας διάταξης είναι αυτά που βασίζονται σε ήδη καθορισμένες δεσμεύσεις.
Οι χώρες του G7 εξέτασαν το 2021 την ανακατανομή 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα (SDRs) του ΔΝΤ. Δεν υπήρξε ωστόσο οριστική συμφωνία για την εφαρμογή των αποφάσεων.
Φόροι στους μεγάλους ρυπαντές;
Ταυτόχρονα, θα πρέπει να διερευνηθούν νέες πηγές χρηματοδότησης. Στο πλαίσιο της κοινωνίας των πολιτών, αρκετές ενώσεις και ΜΚΟ διατυπώνουν ήδη μια σειρά από ιδέες. Πρώτον, ζητούν την επιβολή φόρων στους μεγαλύτερους ρυπαντές, ιδίως στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων, λόγω «της ιστορικής ευθύνης τους για το κλιματικό χάος».
