Ο επόμενος γύρος για τα επιτόκια στην Αμερική και την Ευρωζώνη ξεκινά αυτή την εβδομάδα και θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα συναρπαστικός στον αγώνα για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού.
Η Fed ξεκινά την Τετάρτη και η Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα θα ακολουθήσει μια μέρα αργότερα, την Πέμπτη.
Οι αγορές έχουν προεξοφλήσει ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει τα βασικά επιτόκια για όγδοη συνεχή φορά, πιθανότατα και πάλι κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες.
Η απόφαση της Fed είναι πιο ανοιχτή. Η αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα είχε αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια νωρίτερα και τώρα αυτές θα μπορούσαν να τελειώσουν.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα επιτόκια βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 ετών. Η Ευρώπη βιώνει τις ισχυρότερες αυξήσεις επιτοκίων από την εισαγωγή του ευρώ. Πολλοί οικονομολόγοι αναμένουν επίσης ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Fed θα πρέπει επίσης να συνεξετάσει και αυτό. Επειδή μια αλλαγή στα βασικά επιτόκια έχει συνέπειες για ολόκληρη την οικονομία – για τους αποταμιευτές, τους δανειολήπτες, τους επενδυτές και τους εργαζόμενους.
Οικονομία υπό πίεση
Ένα υψηλότερο επιτόκιο επιβραδύνει την οικονομία. Η αύξηση των επιτοκίων κάνει τον δανεισμό πιο ακριβό. Αυτό δυσκολεύει τις επενδύσεις για τις επιχειρήσεις και τις αγορές για τα ιδιωτικά νοικοκυριά. Η εγχώρια ζήτηση μειώνεται. Σε κανονικούς οικονομικούς κύκλους, ο πληθωρισμός είναι το αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης της οικονομίας. Ωστόσο, το τρέχον κύμα πληθωρισμού πυροδοτήθηκε από εξωτερικούς κραδασμούς, ιδιαίτερα από τις τιμές της ενέργειας. Άρα η οικονομία δεν ανθεί, βρίσκεται ήδη υπό πίεση. Από τις αποδόσεις των μετοχών και των ομολόγων μέχρι το Forex, με έμφαση στην ισχύ του δολαρίου, όλοι οι χρηματοπιστωτικοί τομείς, που ήδη χαρακτηρίζονται από υψηλή μεταβλητότητα, κινδυνεύουν να βυθιστούν στην αβεβαιότητα. Αν και στην πραγματικότητα, οι τιμές στα ύψη αρχίζουν να μειώνονται, ο βασικός δείκτης παραμένει πολύ πάνω από τον στόχο του 2% και αυτό δεν διευκολύνει το έργο της Fed και της ΕΚΤ, που επίσης αντιμετωπίζουν σημάδια οικονομικής επιβράδυνσης
Θα είναι η τελευταία αύξηση της ΕΚΤ;
Στην ευρωζώνη, ο «συντελεστής» πληθωρισμός δεν φαίνεται να έχει τιθασευτεί ακόμη ή, τουλάχιστον, να περιορίζεται σε μια πιο ήρεμη και ελεγχόμενη κατάσταση. Η ΕΚΤ τονίζει συνεχώς την αποφασιστικότητά της να επαναφέρει τον πληθωρισμό στο 2%. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι αναμένουν ότι τα επιτόκια θα κορυφωθούν στη ζώνη του ευρώ το καλοκαίρι στο 3,5 έως 4% για το επιτόκιο καταθέσεων και έως και 4,5% για το υψηλότερο επιτόκιο αναχρηματοδότησης. Η Deurtcshe Bank αναμένει ότι η κορύφωση των επιτοκίων θα ακολουθηθεί από μία μακροχρόνια φάση διατήρησής τους σε υψηλά επίπεδα. Ο επικεφαλής της Bundesbank Γιόακιμ Νάγκελ, ο οποίος, ως μέλος του Συμβουλίου της ΕΚΤ, έχει λόγο για τα επιτόκια, πιστεύει ότι είναι απαραίτητες αρκετές αυξήσεις επιτοκίων πέρα από το καλοκαίρι.
Η Fed βάζει φρένο
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πληθωρισμός μειώνεται από το καλοκαίρι του 2022. Τον Απρίλιο, υποχώρησε από 5,0 σε 4,9%. Είναι επομένως χαμηλότερο από ό,τι στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία. Το βασικό επιτόκιο παραμένει στο 5,5%. Τα στοιχεία για τον πληθωρισμό του Μαΐου θα ανακοινωθούν την Τρίτη, μία ημέρα πριν από τη συνεδρίαση της Fed για τα επιτόκια. Οι αναλυτές κατά μέσο όρο αναμένουν ότι ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ θα μειωθεί περαιτέρω στο 4,2% τον Μάιο.
Η Fed θα μπορούσε να αποφύγει την αύξηση των επιτοκίων και να αναβάλει αυτόν τον ελιγμό σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία σχετικά με τις συνολικές επιδόσεις του δεύτερου τριμήνου του έτους.
Πίεση στο ευρώ
Η αλλαγή των επιτοκίων προκάλεσε αναταραχή στη συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ-δολαρίου. Οταν η Fed αύξησε πρώτη τα επιτόκια και η ΕΚΤ δίστασε, το ευρώ βρέθηκε υπό πίεση. Η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ υποχώρησε στα 95 σεντς του δολαρίου-το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών.
Όταν η ΕΚΤ ακολούθησε στη συνέχεια το παράδειγμα της Fed με τα επιτόκια, το ευρώ ανέβηκε προσωρινά, πάνω από 1,10 δολάρια. Για να υποχωρήσει πρόσφατα κάτω από τα 1,08, λόγω των αδύναμων οικονομικών στοιχείων από την Ευρώπη. «Αν η Fed τερματίσει τις αυξήσεις των επιτοκίων νωρίτερα από την ΕΚΤ, η διαφορά επιτοκίων μεταξύ των ΗΠΑ και της ευρωζώνης θα μειωθεί και αυτό θα ενίσχυε το ευρώ», τονίζουν Ευρωπαίοι οικονομολόγοι. «Ενα ισχυρό ευρώ θα βοηθούσε με τη σειρά του την ΕΚΤ να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό στην Ευρώπη. Επειδή ένα ισχυρότερο ευρώ καθιστά φθηνότερα μεγάλα μέρη των εισαγωγών στη ζώνη του ευρώ. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο άνθρακας διαπραγματεύονται σε δολάρια στις παγκόσμιες αγορές», τονίζουν οι ίδιες πηγές.
