Η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ήταν ανέκαθεν σημαντικοί εμπορικοί και επενδυτικοί εταίροι. Σε πείσμα της αβεβαιότητας που επικρατεί για την παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη, η οικονομική και εμπορική συνεργασία της Κίνας και της ΕΕ έχει αποδείξει ότι διαθέτει μεγάλη ανθεκτικότητα. Αυτή η υψηλού επιπέδου συνεργασία θα εμφυσήσει μεγαλύτερη σταθερότητα και θετική ενέργεια στην παγκόσμια οικονομία.
Η Κίνα, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ
Του Τσάο Τσεν, διευθυντή του Ερευνητικού Γραφείου Διεθνών Σχέσεων, Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών, Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών
Η οικονομική και εμπορική συνεργασία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ολοκληρωμένης στρατηγικής εταιρικής σχέσης Κίνας – ΕΕ. Το 2020, η Κίνα έγινε ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, ξεπερνώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρά τον αντίκτυπο της πανδημίας της COVID-19, της κρίσης στην Ουκρανία και των συχνών εμπορικών πολέμων που ξεκίνησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, το εμπόριο των δύο πλευρών διατήρησε την ανθεκτικότητά του. Το 2022, ο όγκος του διμερούς εμπορίου αγαθών αυξήθηκε περίπου κατά ένα τέταρτο σε σύγκριση με το 2019 πριν την επιδημία.
Το εμπόριο της Κίνας με την ΕΕ αναπτύσσεται σταθερά σε τομείς της μεταποίησης όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η παραγωγή εργαλείων και μηχανημάτων και τα χημικά προϊόντα. Η Ευρώπη εξακολουθεί να αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή τεχνολογίας για την Κίνα. Χάρη στην εις βάθος συνεργασία τους στις βιομηχανικές και εφοδιαστικές αλυσίδες, οι εξαγωγές της Γερμανίας και της Κίνας έχουν τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στον κόσμο.
Η ΕΕ εκφράζει την ανησυχία της για το αυξανόμενο εμπορικό της έλλειμμα με την Κίνα, το οποίο ξεπέρασε τα 270 δισ. ευρώ το 2022, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος αυτού αφορά τα ενδιάμεσα αγαθά. Στην ετήσια Διεθνή Έκθεση Εισαγωγών της Κίνας, το 40% των εισαγόμενων προϊόντων προέρχονται από την Ευρώπη. Η Διεθνής Έκθεση Καταναλωτικών Αγαθών της Κίνας πραγματοποιείται από το 2021 στη Χαϊνάν. Στην πρώτη διοργάνωση της έκθεσης, μοναδική τιμώμενη χώρα ήταν η Ελβετία, ενώ κατά την τρίτη διοργάνωση φέτος ήταν η Ιταλία. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε πρόσφατα ότι η ΕΕ «εξαρτάται υπερβολικά» από την Κίνα για βασικές πρώτες ύλες όπως οι σπάνιες γαίες, το μαγνήσιο και το λίθιο. Αυτό όμως είναι ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα της οικονομικής παγκοσμιοποίησης για το οποίο όμως δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας. Η Κίνα και η ΕΕ θα πρέπει να προσεγγίσουν τις μεταξύ τους σχέσεις με ανοιχτό πνεύμα και χωρίς αποκλεισμούς έτσι ώστε να προωθήσουν τη σταθερή και μακροπρόθεσμη οικονομική και εμπορική τους συνεργασία.
Κοινή πορεία για τις αμφίδρομες επενδύσεις
Του Τινγκ Τσουν, διευθυντή του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Fudan
Τα τελευταία χρόνια, παρά το περίπλοκο και ασταθές διεθνές περιβάλλον, οι σχέσεις Κίνας – ΕΕ αποδεικνύονται ανθεκτικές, με τις αμφίδρομες επενδύσεις να αυξάνονται σε πείσμα των καιρών. Το 2022, οι επενδύσεις της ΕΕ στην Κίνα αυξήθηκαν κατά 96,6% σε ετήσια βάση, με τη γερμανική BASF να επενδύει 10 δισ. για την κατασκευή της μεγαλύτερης μονάδας παραγωγής πεντυλενογλυκόλης στην Τσαντζιάνγκ της επαρχίας Κουατόνγκ. Ο Όμιλος Volkswagen επένδυσε 2,4 δισ. ευρώ για να ιδρύσει μια νέα εταιρεία μαζί με την κινεζική Horizon, μια επιχείρηση παραγωγής λογισμικού για έξυπνα συστήματα οδήγησης, με στόχο την ανάπτυξη τεχνολογίας αυτόνομης οδήγησης.
Μετά από μεγάλες εξαγορές όπως της σουηδικής Volvo από την Geely και της γερμανικής Kuka από τη Midea, οι κινεζικές επενδύσεις στην Ευρώπη μειώθηκαν απότομα όμως πρόσφατα άρχισαν να ανακάμπτουν δυναμικά. Για παράδειγμα, η Hillhouse Capital εξαγόρασε επιχείρηση παραγωγής οικιακών συσκευών της Philips στην Ολλανδία και η Ningde Times επένδυσε στην κατασκευή εργοστασίου στη Γερμανία για την παραγωγή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων. Επιπλέον, οι επενδύσεις κινεζικών επιχειρηματικών κεφαλαίων στην Ευρώπη αυξήθηκαν σημαντικά το 2021 (120% σε ετήσια βάση), και αφορούν κυρίως νεοφυείς επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας στη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία.
Οι διμερείς επενδύσεις Κίνας – ΕΕ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις. Για παράδειγμα, η ΕΕ έχει θεσπίσει εργαλεία πολιτικής όπως τον Μηχανισμό Ελέγχου Άμεσων Ξένων Επενδύσεων, την Ευρωπαϊκή Πράξη για τα Μικροκυκλώματα και τον Μηχανισμό Διεθνών Προμηθειών της ΕΕ, εφαρμόζοντας αυστηρά κριτήρια και περιορισμούς στην επανεξέταση των ξένων επενδύσεων, τον έλεγχο των εξαγωγών κ.ά. τομείς. Ωστόσο, η ουσία και η δυναμική των σχέσεων της Κίνας με την ΕΕ παραμένουν αμετάβλητες, με την εμπορική συνεργασία τους να προσφέρει ευρείες προοπτικές ανάπτυξης.
Ταχεία ανάπτυξη της σιδηροδρομικής γραμμής Κίνα – Ευρώπη
Του Σου Τσαντσέν, διευθυντή του Τμήματος Παγκόσμιων Οικονομικών Ερευνών, Κέντρο Διεθνών Οικονομικών Ανταλλαγών της Κίνας
Το 2022 υπήρχαν 16.000 εμπορευματικά τρένα στη σιδηροδρομική γραμμή Κίνα – Ευρώπη, με τον συνολικό αριθμό των συρμών την τελευταία δεκαετία να ξεπερνά τους 65.000. Σήμερα, αυτή η σιδηροδρομική γραμμή αποτελεί ένα τεράστιο δίκτυο εμπορευματικών μεταφορών που ενώνει 108 πόλεις της Κίνας με 208 πόλεις σε 25 ευρωπαϊκές χώρες, καλύπτοντας όλη την Ευρασία και αποτελώντας ένα σύγχρονο «καραβάνι από σίδηρο και ατσάλι».
Η σιδηροδρομική γραμμή Κίνα – Ευρώπη αποτελεί εμβληματικό έργο της Πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος». Με βάση τις αρχές της Πρωτοβουλίας για από κοινού διαβούλευση, από κοινού κατασκευή και για αμοιβαίο όφελος, οι χώρες που βρίσκονται κατά μήκος της γραμμής κατέληξαν μέσω διαπραγματεύσεων στα «Πέντε Σημεία» που αφορούν τον καθορισμό των σημείων της γραμμής, συγκεκριμένες διαδρομές και δρομολόγια τρένων, τον ακριβή αριθμό των τρένων και τις τιμές, στα «Τρία Αμοιβαία Σημεία» που αφορούν την ανταλλαγή πληροφοριών, την αμοιβαία αναγνώριση της επιθεώρησης των συρμών και την αμοιβαία συνδρομή κ.ά. κανόνες. Την τελευταία δεκαετία, η σιδηροδρομική γραμμή Κίνα – Ευρώπη έχει εξελιχθεί σε ένα «ενιαίο δίκτυο» με κομβικό ρόλο.
Η γραμμή αυτή κατέχει μια μοναδική οργανική θέση εντός του εφοδιαστικού συστήματος της Ευρασίας. Ο χρόνος των μεταφορών μέσω της γραμμής είναι ταχύτερος σε σύγκριση με τις θαλάσσιες μεταφορές και με μικρότερο κόστος σε σχέση με τις αεροπορικές. Ωστόσο η σιδηροδρομική γραμμή Κίνα – Ευρώπη δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις θαλάσσιες εμπορευματικές μεταφορές αλλά τις συμπληρώνει. Η ταχεία ανάπτυξη της γραμμής αποδεικνύει ότι παρά την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, τον τεράστιο όγκο και την ωριμότητα του συστήματος θαλάσσιων μεταφορών Ασίας – Ευρώπης, υπάρχει ακόμα μεγάλο περιθώριο και για την ανάπτυξη των χερσαίων μεταφορών. Η σιδηροδρομική γραμμή Κίνα – Ευρώπη αξιοποιεί τις υπάρχουσες ευκαιρίες της αγοράς στο εσωτερικό της Ευρασίας και αποτελεί κινητήρια δύναμη στη διαμόρφωση μιας οικονομικής δομής για τις περιοχές αυτές στη νέα εποχή.
Άνθιση της επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας
Του Χουάνγκ Νινγκ, αναπληρωτή ερευνητή, Κινεζική Ακαδημία για την Αναπτυξιακή Στρατηγική των Επιστημών και της Τεχνολογίας
Με τη συνεργασίας της Κίνας και της ΕΕ να γίνεται όλο και πιο στενή, οι βιομηχανικοί δεσμοί, οι ανταλλαγές πληροφοριών και προσωπικού και οι πολιτισμικές επαφές των δύο πλευρών συμβάλλουν επίσης στη συνεχή εμβάθυνση της επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας. Την τελευταία δεκαετία, η τελευταία έχει εξελιχθεί σε σημαντικό πυλώνα της ολοκληρωμένης στρατηγικής εταιρικής σχέσης Κίνας – ΕΕ.
Η από κοινού συγγραφή κειμένων σε επιστημονικά περιοδικά αναπτύσσεται ταχύτατα. Σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα, από το 2012 μέχρι το 2020, ο αριθμός συγγραφής επιστημονικών και τεχνολογικών κειμένων με τη συνεργασία Κινέζων και Ευρωπαίων επιστημόνων αυξήθηκε από 13.000 σε 48.000, με ετήσιο ρυθμό αύξησης άνω του 14%, ξεπερνώντας τον αντίστοιχο ρυθμό συγγραφής ακαδημαϊκών κειμένων που αποτελούν προϊόν συνεργασίας των επιστημόνων της Κίνας, με επιστήμονες της Ασίας, του Ειρηνικού, και της Βόρειας Αμερικής μαζί.
Η κλίμακα συνεργασίας στον τομέα της ανάπτυξης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας έχει επίσης αυξηθεί σημαντικά. Χάρη στην έντονη δραστηριότητα στην έρευνα και ανάπτυξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην Κίνα, η τελευταία αποτελεί μια σημαντική χώρα από όπου η Ευρώπη αποκομίζει πλούσια οφέλη στον τομέα αυτό. Από 2012 έως το 2019, ο συνολικός αριθμός των αιτήσεων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που διέπονται από τη Συνθήκη Συνεργασίας για τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας (PCT) και που κατατέθηκαν στην Κίνα αλλά ανήκουν στην ΕΕ έφτασε τις 8.130, αντιπροσωπεύοντας το 13,4% όλων αιτήσεων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που εφευρέθηκαν εκτός της ΕΕ αλλά που ανήκουν στην τελευταία.
Το εμπόριο υψηλής τεχνολογίας εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από αλληλεξάρτηση. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, οι εξαγωγές δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας της ΕΕ προς την Κίνα αυξήθηκαν από 2,76 δισ. δολάρια (15% των εισαγωγών πνευματικών δικαιωμάτων της Κίνας) το 2012 σε 11,08 δισ. (29,4% των εισαγωγών) το 2020.
Οι αμφίδρομες επενδύσεις στην υψηλή τεχνολογία αυξάνονται. Σήμερα, η επιστημονική έρευνα και οι τεχνικές υπηρεσίες αποτελούν τον τρίτο μεγαλύτερο τομέα των ευρωπαϊκών επενδύσεων στην Κίνα, με την ΕΕ να έχει δημιουργήσει 400 σχετικές νέες επιχειρήσεις στην Κίνα το 2021 που αντιπροσωπεύουν το 19,3% των ευρωπαϊκών εταιρειών στη χώρα. Οι υπηρεσίες μετάδοσης πληροφοριών, λογισμικού και τεχνολογίας των πληροφοριών αποτελεί επίσης τον τρίτο μεγαλύτερο τομέα των κινεζικών επενδύσεων στην Ευρώπη. Το 2021 οι επενδύσεις αυτές έφτασαν τα 1,08 δισ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας το 13,7% των συνολικών κινεζικών επενδύσεων στην Ευρώπη.
