Το παγκόσμιο σύστημα εμπορίου υφίσταται τεκτονικές αλλαγές που θα επαναπροσανατολίσουν τις διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού για τις επόμενες δεκαετίες.
Δύο κύριες δυνάμεις ωθούν τις εξελίξεις.
α) Οι εταιρείες που τρομοκρατήθηκαν από τις ελλείψεις της πανδημίας, τις αυξήσεις των τιμών και τις διακοπές στη ναυτιλία έσπευσαν να περιορίσουν την εξάρτηση από ένα μόνο εργοστάσιο ή μία χώρα και αναζήτησαν πολλαπλούς προμηθευτές.
β) Οι κυβερνήσεις – ειδικά εκείνες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη – που θέλουν να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε βασικά υλικά όπως ημιαγωγοί και ορυκτά σπάνιων γαιών σε περίπτωση που το παγκόσμιο εμπόριο διασπαστεί σε γεωπολιτικά μπλοκ.
Ο μετασχηματισμός αυτός που ορισμένοι αποκαλούν «επαναπαγκοσμιοποίηση» θα διαρκέσει χρόνια και τα εμπορικά δεδομένα μόλις αρχίζουν να προσφέρουν ενδείξεις σχετικά με το εύρος των αλλαγών και το ποιος κερδίζει και ποιος χάνει, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το Bloomberg.
Παρά τις συζητήσεις για την κατάρρευση της παγκοσμιοποίησης, η οικονομική ολοκλήρωση μέσω του διασυνοριακού εμπορίου έχει δείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα εν μέσω του πολέμου και παρά την πανδημία.
Στην πραγματικότητα, δεν έχει σημειωθεί ουσιαστική αλλαγή στην τροχιά προς μεγαλύτερο άνοιγμα του εμπορίου τουλάχιστον από το 2006, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της ING Groep NV.
Αποσύνδεση ΗΠΑ – Κίνας
Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι δεν αλλάζουν τα πράγματα. Η διατήρηση των γεωπολιτικών εντάσεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου φέρνει στο προσκήνιο σενάρια αποσύνδεσης.
Πέρυσι, οι εισαγωγές αμερικανικών αγαθών από την Κίνα που υπόκεινται σε δασμούς μειώθηκαν κατά περίπου 14% σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από τον εμπορικό πόλεμο του 2017, σύμφωνα με ανάλυση από τον Chad Bown, ανώτερο συνεργάτη στο Peterson Institute for International Economics.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι αμερικανικοί δασμοί, οι περιορισμοί στις εξαγωγές και οι επιδοτήσεις έπεισαν τις αμερικανικές εταιρείες να διαφοροποιήσουν τις εισαγωγές τους μακριά από την Κίνα. Το συνολικό μερίδιο των κινεζικών εισαγωγών στις ΗΠΑ έχει υποχωρήσει περίπου 3 ποσοστιαίες μονάδες από το 2018, όταν ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς σε χιλιάδες κινεζικά προϊόντα.
Μεξικό – Ινδία – Βιετνάμ κερδίζουν
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Κίνα παραχώρησε ένα μέρος του μεριδίου της στις συνολικές εισαγωγές των ΗΠΑ σε άλλες ασιατικές εξαγωγικές χώρες όπως το Βιετνάμ, η Ινδία, η Ταϊβάν, η Μαλαισία και η Ταϊλάνδη.
Από την πλευρά τους και οι κινεζικές μεταποιητικές βιομηχανίες ανοίγουν δραστηριότητες σε χώρες όπως το Βιετνάμ, η Ταϊλάνδη και το Μεξικό.
Αμερικανικές και κινεζικές εταιρείες που θέλουν να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους αγωνίζονται να αγοράσουν εγκαταστάσεις εντός του Μεξικού. Η ζήτηση για αποθήκες και άλλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις είναι ιδιαίτερα υψηλή κατά μήκος των συνόρων των ΗΠΑ κοντά στην Τιχουάνα, όπου τα ποσοστά κενών θέσεων εργασίας είναι σχεδόν μηδενικά. Περίπου 47 νέα βιομηχανικά πάρκα είτε σχεδιάζονται είτε βρίσκονται υπό κατασκευή, σύμφωνα με τη Μεξικανική Ένωση Ιδιωτικών Βιομηχανικών Πάρκων.
Αμερικανικοί κολοσσοί την ίδια ώρα περιορίζουν την εξάρτησή τους από την Κίνα και στρέφονται σε χώρες, όπως η Ινδία. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Apple. To Βιετνάμ επίσης μπαίνει στο ραντάρ των μεγάλων εταιρειών, αλλά και εξελίσσσεται σε εξαγωγική δύναμη. Οι εξαγωγές βιετναμέζικων επίπλων προς τις ΗΠΑ έκαναν άλμα 186% τον περασμένο χρόνο.
