Δεν έχει τέλος η κατρακύλα για το τουρκικό νόμισμα. Όσο πλησιάζει η ώρα της κάλπης και όσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιμένει στα Erdoganomics, τόσο πιο ισχυρό είναι το πλήγμα στην αξία της λίρας.
Χθες η τουρκική λίρα υποχώρησε σε νέο ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, με το βλέμμα να είναι στραμμένο σε δημοσκοπήσεις και εκτιμήσεις για το αποτέλεσμα των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών του Μαΐου. Αυτές θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν την πρώτη αλλαγή εξουσίας στην Τουρκία εδώ και 20 χρόνια.
Το τουρκικό νόμισμα είδε την ισοτιμία του να ολισθαίνει έως και τα 19,5996 έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Πρόκειται για επίπεδα, είχαμε ξαναδεί από τότε που δημιουργήθηκε η νέα τουρκική λίρα τον Ιανουάριο του 2005. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της υποτίμησης του τουρκικού νομίσματος, να πούμε πως στα πρώτα χρόνια του Ερντογάν στην εξουσία η ισοτιμία ήταν κοντά στο 1,5 με 2 λίρες ανά δολάριο, ενώ πριν από 10 χρόνια ήταν κοντά στο 3. Στη νομισματική κρίση της περιόδου 2018 – 2019 η ισοτιμία προσέγγισε τις 6,8 λίρες ανά δολάριο και στην κορύφωση της πανδημίας, μέσα στο 2020, σκαρφάλωσε στο 8,5. Έκτοτε η υποτίμηση ήταν ραγδαία. Από το 2021 το νόμισμα έχει χάσει το 85% της αξίας του.
Θα πρέπει να θυμίσουμε ότι μετά την ιλιγγιώδη υποτίμηση του τουρκικού νομίσματος στα τέλη του 2021, η κυβέρνηση έθεσε σε εφαρμογή μέτρα για τη στήριξη της λίρας, η οποία υπονομεύεται από τον εκρηκτικό πληθωρισμό και τη φυγή κεφαλαίων. «Αυτό το εγχείρημα καταφανώς απέτυχε» σχολίασε στο Reuters Μάικ Χάρις της Cribstone Strategic Macro.
Αν και ο πληθωρισμός επιβραδύνεται σταθερά τους τελευταίους πέντε μήνες στην Τουρκία, παραμένει πάνω από 50%. Αλλά αυτό δεν πτοεί τον αυτοαποκαλούμενο εχθρό των επιτοκίων Ερντογάν, που επιμένει να πιέζει την κεντρική τράπεζα για χαλαρή νομισματική πολιτική. Έτσι την ώρα που οι περισσότερες μεγάλες οικονομίες επέλεξαν να εφαρμόσουν πολύ πιο αυστηρή νομισματική πολιτική, αυξάνοντας τα επιτόκια για να συγκρατήσουν τις ανατιμήσεις, η Τουρκία μείωνε δραστικά τα δικά της.
Βουτιά στα επιτόκια εν μέσω εκρηκτικού πληθωρισμού
Το βασικό επιτόκιο πολιτικής της τουρκικής κεντρικής τράπεζας (TCMB) έχει μειωθεί από το 19% τον Αύγουστο του 2022 στο 8,5% σήμερα, κατόπιν «παρότρυνσης» του Προέδρου, ο οποίος πιστεύει ότι τα υψηλά επιτόκια αυξάνουν τον πληθωρισμό – μια άποψη που κινείται αντίθετα με το κυρίαρχο ρεύμα της οικονομικής θεωρίας.
Ο βασικός αντίπαλος του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές της 14ης Μαΐου, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, υπόσχεται, εάν εκλεγεί, να επαναφέρει την Τουρκία στην οικονομική «ορθοδοξία» και να αποκαταστήσει την αυτονομία στην κεντρική τράπεζα.
Οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι οι ενέργειες του Τούρκου προέδρου για την οικονομία γενικότερα πλήττουν τις πιθανότητες επανεκλογής του, σε βαθμό που οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δίνουν πλέον στον βασικό του αντίπαλο το προβάδισμα. Ο Ερντογάν συνειδητά βυθίζει τη λίρα τα τελευταία χρόνια. Ίσως ήρθε η ώρα η λίρα να βυθίσει… τα εκλογικά ποσοστά του.
