Η μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία από το 2008 και η δεύτερη μεγαλύτερη όλων των εποχών στις ΗΠΑ είναι γεγονός και προκαλεί τριγμούς στις αγορές ανά τον πλανήτη και σοβαρό προβληματισμό για το πόσα ακόμη «θύματα» θα μπορούσαμε να δούμε κατά τον πιο επιθετικό κύκλο επιτοκιακών αυξήσεων από τη δεκαετία του 1980. Πώς όμως φτάσαμε στην κατάρρευση της Silicon Valley Bank (SVB);
«Bank of the Year»
Μόλις την 1η Μαρτίου ο επικεφαλής της SVB, Γκρεγκ Μπέκερ, καθισμένος σε μία κόκκινη πολυθρόνα στη σκηνή του Upfront Summit δήλωνε «υπερήφανος, που είμαστε ο καλύτερος χρηματοπιστωτικός εταίρος στους πιο δύσκολους καιρούς». Μία ημέρα αργότερα η τράπεζα διεκδικούσε τον τίτλο Bank of the Year σε ένα γκαλά του Λονδίνου. Και μόλις την περασμένη Τετάρτη ήταν ένας καλά κεφαλαιοποιημένος χρηματοπιστωτικός οργανισμός, που απλώς ήθελε να αντλήσει 2,25 δισ. δολάρια από τις αγορές.
Ο πανικός
Τα σχέδια για άντληση κεφαλαίων ήταν μία έκπληξη για τους επενδυτές, αλλά θα έλεγε κανείς πως στο περιβάλλον των αλλεπάλληλων κρίσεων που ζούμε τα τελευταία χρόνια δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο και επομένως δεν θα έπρεπε να θεωρηθεί εξαιρετικά ανησυχητικό. Αλλά, όχι. Ο ιός του πανικού μεταδόθηκε πιο γρήγορα και από μεταλλαγμένο στέλεχος του Covid-19. Διέρρευσε μάλιστα από το «εργαστήριο» της κοινότητας των venture capitals – του τομέα δηλαδή που στήριξε την άνοδο της SVB και τον οποίο η τράπεζα σταθερά υπηρετούσε.
Το απόγευμα της Παρασκευής θα περνούσε ξαφνικά στον έλεγχο του FDIC (Ομοσπονδιακού Οργανισμού Ασφάλισης Καταθέσεων). «Ήταν μία μαζική εκροή καταθέσεων, που πυροδοτήθηκε από τα VCs», σχολίασε στο CNBC o Ράιαν Φάλβι, fintech επενδυτής στη Resitive Ventures. «Αυτό θα καταγραφεί ως μία από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις στις οποίες ένας κλάδος κόβει τη. μύτη του και καταστρέφει το πρόσωπό του».
«Οι ρυθμιστικές αρχές χαρακτήριζαν την τράπεζα φερέγγυα την Τετάρτη. Μία ημέρα αργότερα ήταν στο χείλος του γκρεμού και την Παρασκευή είχε επισήμως χρεοκοπήσει» διαβάζουμε στη Wall Street Journal.
Τα μεγέθη
Η Silicon Valley Bank είναι η 16η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ με ενεργητικό 209 δισ. δολαρίων στις 31 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τα στοιχεία της Federal Reserve. Είναι με διαφορά η μεγαλύτερη τράπεζα που χρεοκοπεί στην περίοδο μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική ασφυξία του 2008 και διαχρονικά η δεύτερη μεγαλύτερη ύστερα από εκείνη της Washington Mutual.
H μητρική εταιρεία, SVB Financial Group, αναζητούσε εναγωνίως έναν αγοραστή την Παρασκευή το πρωί, έχοντας μόλις εγκαταλείψει τα σχέδια για έκδοση μετοχών αξίας 2,25 δισ. δολαρίων. Οι ρυθμιστικές αρχές όμως δεν ήταν πρόθυμες να περιμένουν. Η αρχή Χρηματοπιστωτικής Προστασίας και Καινοτομίας στην Καλιφόρνια έβαλε λουκέτο στην τράπεζα την Παρασκευή και μέσα σε λίγες ώρες την έθεσε υπό τον έλεγχο του FDIC.
Οι πελάτες είχαν προσπαθήσει να αποσύρουν 42 δισ. δολάρια – περίπου το 1/4 των συνολικών καταθέσεων της τράπεζας – μόνο την Πέμπτη. Η διαρροή καταθέσεων ήταν τέτοια που το απόγευμα της Πέμπτης η τράπεζα είχε αρνητικό ισοζύγιο διαθεσίμων ύψους σχεδόν 1 δισ. δολαρίων και δεν μπορούσε να καλύψει τις υποχρεώσεις της προς τη Fed. Εκείνη την ημέρα η μετοχή της θα βούλιαζε 60% και την επομένη θα ακολουθούσε μία ανάλογη βουτιά.
Η μεγάλη παγίδα
Μπορεί λοιπόν σε 48 ώρες φρενίτιδας και πανικού να ήρθε η κατάρρευση, αλλά η η μοίρα της τράπεζας είχε σφραγιστεί αρκετά χρόνια νωρίτερα, σχολιάζει το Bloomberg. «Ήταν στο απόγειο της χρηματοπιστωτικής μανίας που σάρωνε την Αμερική όταν ξέσπασε η πανδημία» γράφει.
Οι αμερικανικές στηριζόμενες από venture capitals εταιρείες είχαν αντλήσει 330 δισ. δολάρια το 2021 – διπλασιάζοντας σχεδόν το ρεκόρ του 2020. Τα ETFs της Cathie Wood κάλπαζαν και οι μικροεπενδυτές στο Reddit, αυτές οι «μαρίδες», νικούσαν κατά κράτος «φάλαινες» και «καρχαρίες» των hedge funds. Το πιο σημαντικό από όλα; Η Federal Reserve κρατούσε καθηλωμένα τα επιτόκια σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και υποσχόταν να μην τα αυξήσει μέχρι να δει τον πληθωρισμό «ξεκάθαρα πάνω από το 2% για μεγάλο χρονικό διάστημα». Τότε κανείς δεν έβλεπε ακόμη άνοδο του πληθωρισμού.
Η SVB δέχθηκε καταθέσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων από τον χώρο των venture capitals τότε και έχοντας απόλυτη πεποίθηση ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν σταθερά έριξε το ρευστό αυτό σε ομόλογα μακροπρόθεσμης διάρκειας. «Με τον τρόπο αυτό δημιούργησε μόνη της μία παγίδα και έπεσε μέσα» σχολιάζει το Bloomberg.
Τον Μάρτιο του 2021 οι συνολικές καταθέσεις στην SVB είχαν εκτιναχθεί στα 124 δισ. δολάρια από 62 δισ. δολάρια έναν χρόνο νωρίτερα. Η αύξηση αυτή του 100% υπερέβαινε κατά πολύ τον ρυθμό αύξησης των καταθέσεων στη JPMorgan Chase (24%) ή στην First Republic Bank (36,5%) που έχει επίσης την έδρα της στην Καλιφόρνια.
Και τα ερωτήματα
Αυτό που κανείς δεν έχει καταλάβει είναι τι έκανε η SVB για να ενισχύσει τη θέση της τους τελευταίους μήνες, κατά τους οποίους ήταν σίγουρα εμφανές στην ίδια πως αντιμετωπίζει πιέσεις. Μήπως τελικά το μεγάλο λάθος της ήταν πως περίμενε να ανοίξει μία «τρύπα» 2,25 δισ. δολαρίων πριν το γνωστοποιήσει σε πελάτες και επενδυτές και προκαλέσει αιφνίδια ανησυχία; Το ποσό των 2,25 δισ. δολαρίων δεν θα ήταν τόσο τρομακτικό εάν είχε η αγορά είχε λάβει μία «πρόγευση» των όσων έρχονται.
«Λέω πάντα στους ανθρώπους πως έχω μία από τις καλύτερες δουλειές στον τραπεζικό τομέα και ίσως μία από τις καλύτερες θέσεις CEO στον κόσμο» δήλωνε στο Bloomberg τον Μάρτιο του 2021 ο Μπέκερ, ο οποίος ήταν στο δυναμικό της SVB από το 1993 και μεγάλωνε μαζί της. «Η οικονομία της καινοτομίας είναι το καλύτερο μέρος να βρίσκεται κανείς. Είμαστε πολύ τυχεροί που είμαστε στο κέντρο της» συνέχιζε. Σήμερα μάλλον δεν αισθάνεται το ίδιο.
