Σε περίπου τρεις εβδομάδες οι δια θαλάσσης παραδόσεις diesel από τον μεγαλύτερο εξωτερικό προμηθευτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι απαγορευμένες. Ποιος λοιπόν θα καλύψει το κενό που δημιουργείται; Και θα είναι επαρκής ο εφοδιασμός από τους νέους προμηθευτές ή θα δούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση να διολισθαίνει με αργούς ρυθμούς προς μία κρίση καυσίμων;
Σύμφωνα με στοιχεία της Vortexa, που δημοσιεύει το Bloomberg, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε περί τα 220 εκατ. βαρέλια προϊόντων τύπου diesel. Το καύσιμο είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία του μπλοκ, αφού κρατάει σε κίνηση αυτοκίνητα, φορτηγά, πλοία και εξοπλισμό κατασκευών και μεταποίησης. Από τις 5 Φεβρουαρίου, σχεδόν όλες οι εισαγωγές θα απαγορευτούν σε μία προσπάθεια να τιμωρηθεί η Μόσχα για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η αντικατάσταση της ποσότητας αυτής του ρωσικού καυσίμου – σκεφτείτε 14.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων γεμάτες με diesel- συνιστά βεβαίως σημαντική πρόκληση.
Μερική πρόοδος έχει ήδη καταγραφεί. Το 2021 περισσότερες από τις μισές ποσότητες που έφτασαν μέσως θάλασσας στην Ε.Ε. και τη Βρετανία – όπου το εμπάργκο είναι ήδη σε ισχύ – προήλθαν από τη Ρωσία. Έως τον Δεκέμβριο το ποσοστό είχε υποχωρήσει στο 40%, εν μέρει χάρη στις αυξήσεις των προμηθειών από Σαουδική Αραβία και Ινδία. Στην ευρωπαϊκή αγορά υπάρχει αισιοδοξία πως και το υπόλοιπο κενό θα καλυφθεί από αλλούς. «Οι χαμένες ρωσικές ποσότητες θα αντικατασταθούν» δηλώνει στο Bloomberg o Eugene Lindell, επικεφαλής διυλισμένων προϊόντων στη συμβουλευτική Facts Global Energy. Αλλά εγγυήσεις δεν υπάρχουν.
Οι πιθανοί προμηθευτές
Το πιο προφανές μέρος όπου η Ευρώπη μπορεί να αποκτήσει περισσότερο ντίζελ είναι η Μέση Ανατολή: είναι αρκετά κοντά, ιδιαίτερα σε χώρες που συνορεύουν με τη Μεσόγειο Θάλασσα — υποθέτοντας, φυσικά, ότι η Διώρυγα του Σουέζ δεν θα μπλοκάρει. Η Abu Dhabi National Oil Co. έχει ήδη κλείσει μια συμφωνία για την προμήθεια της Γερμανίας.
Η Ινδία και οι ΗΠΑ, και οι δύο μακροπρόθεσμοι προμηθευτές στην ΕΕ, έχουν επίσης αυξήσει τις αποστολές τις τελευταίες εβδομάδες. Τα διυλιστήρια των ΗΠΑ προβλέπεται να παράγουν ποσότητες ρεκόρ φέτος, ειδικά σε diesel που χρησιμοποιείται σε φορτηγά και αυτοκίνητα. Αλλά ο σημαντικότερος πιθανός ανεφοδιαστής, έστω και έμμεσα, μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι η Κίνα.
«Η πολιτική της Κίνας αλλάζει το παιχνίδι», δήλωσε ο Mark Williams, διευθυντής ερευνών της Wood Mackenzie Ltd. Η χώρα «κρατά το κλειδί για όλη την πλεονάζουσα ικανότητα διύλισης παγκοσμίως».
Οι αποστολές diesel από την Κίνα έχουν αυξηθεί δραματικά τους τελευταίους μήνες. Ενώ μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό αυτών των φορτίων ταξιδεύει μέχρι την Ευρώπη σήμερα, αυτό θα μπορούσε να αλλάξει σύντομα. Οι εξαγωγές της αυξήθηκαν τον Δεκέμβριο στο υψηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από το 2016.
Τι θα μπροούσε να σταθεί εμπόδιο
Όμως, ενώ υπάρχουν πολλές επιλογές επανατροφοδότησης για την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχει επίσης μια δυνητικά ευρύτερη ανησυχία: μπορεί οι κυρώσεις της ΕΕ να οδηγήσουν τα ρωσικά βαρέλια να εξαφανιστούν εντελώς από την παγκόσμια αγορά;
Εάν η Ρωσία δεν είναι σε θέση να βρει αρκετούς νέους αγοραστές εκτός ΕΕ για τα καύσιμα της, τι γίνεται τότε; Εάν επρόκειτο να μειώσει κατά συνέπεια την παραγωγή στα διυλιστήρια της, αυτό θα μπορούσε να περιορίσει τις παγκόσμιες προμήθειες, δυνητικά ανεβάζοντας τις τιμές και καίγοντας τις τσέπες των Ευρωπαίων εμμέσως. Αναλυτές υπολογίζουν ότι οι ροές diesel της χώρας θα μειωθούν τον επόμενο μήνα και τον Μάρτιο – αν και αυτό οφείλεται στις εργασίες στα διυλιστήρια πετρελαίου, καθώς και σε κάποιες εμπορικές τριβές καθώς τίθενται σε ισχύ οι κυρώσεις.
Ακόμα κι αν υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι αγοραστές, η απόσυρση των καυσίμων από τη Ρωσία μπορεί να είναι μια πρόκληση. Πολλοί ναυλωτές θα είναι επιφυλακτικοί για την παραβίαση των δυτικών κυρώσεων, οι οποίες θα ορίζουν το ανώτατο όριο τιμής. Αυτός ο μηχανισμός και το ίδιο το ανώτατο όριο τιμής —για το αργό πετρέλαιο, είναι $60 το βαρέλι — δεν έχει ακόμη καθοριστεί για τα ρωσικά καύσιμα. Στα τέλη του περασμένου έτους, η υπηρεσία τιμολόγησης πετρελαίου Argus Media Ltd. εκτίμησε το ρωσικό ντίζελ στα 926 δολάρια ο τόνος (περίπου 124 δολάρια το βαρέλι), με το μη ρωσικό 30 δολάρια τον τόνο (περίπου 4 δολάρια το βαρέλι) πιο ακριβό.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Ο ρόλος των δυνητικών ενδιάμεσων χωρών δεν πρέπει επίσης να υποτιμηθεί, συμβάλλοντας στην άμβλυνση των επιπτώσεων της απαγόρευσης της ΕΕ και του συνοδευτικού πλαφόν. Η Τουρκία, για παράδειγμα, η οποία δεν είναι μέρος της ΕΕ, θα μπορούσε θεωρητικά να εισάγει μεγάλες ποσότητες ρωσικού ντίζελ —χρειάζεται ήδη μια σημαντική ποσότητα— και στη συνέχεια να το χρησιμοποιήσει για να προμηθεύσει την εγχώρια αγορά της.
Το μη ρωσικό ντίζελ που παράγει στη συνέχεια στα δικά της διυλιστήρια θα μπορούσε να πωληθεί στην ΕΕ, ενδεχομένως σε πολύ υψηλότερη τιμή.
«Μια παρατεταμένη οικονομική επιβράδυνση, ο ζεστός καιρός, οι συνεχείς ουραίοι άνεμοι από τις υψηλότερες κινεζικές εξαγωγές και ένα καλά λιωμένο ανώτατο όριο τιμών θα βοηθούσαν τις παγκόσμιες ισορροπίες ντίζελ να παραμείνουν εφικτές» και θα έδιναν στην Ευρώπη αρκετές επιλογές για να τραβήξει τα βαρέλια αντικατάστασης», δήλωσε ο Hedi Grati, επικεφαλής της Ευρώπης. /Διυλίωση και μάρκετινγκ CIS στο S&P Global Commodity Insights.
«Όσο υψηλότερη είναι η ζήτηση και όσο πιο απότομη μειώνεται η ρωσική παραγωγή ντίζελ, τόσο πιο περίπλοκα και δυνητικά σπασμένα θα μπορούσαν να γίνουν τα πράγματα».
