Ύφεση, υψηλός πληθωρισμός, απώλεια αγοραστικής δύναμης, αύξηση της ανεργίας, νομισματική σύσφιξη: Πέντε αγκάθια που απειλούν τη νέα χρονιά την ευρωπαϊκή οικονομία. Η Ευρωζώνη κινδυνεύει να βρεθεί σε μια ζώνη σοβαρών αναταράξεων και κοινωνικών κραδασμών, υπό το βάρος της ενεργειακής κρίσης. Η Ρωσία κρατά κλειστές τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου και από την 1η Φεβρουαρίου σταματά την πώληση πετρελαίου στις χώρες που έχουν αποδεχτεί το πλαφόν των 60 δολαρίων το βαρέλι.
Η ΕΕ προσπαθεί να επιταχύνει την «πράσινη» ενεργειακή μετάβαση και να μειώσει την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα.
Αλλά η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία χωρίς ορατό τέλος, κινδυνεύει να υπονομεύσει την οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου.
Η χρονιά της ύφεσης
Πολύ πιο εκτεθειμένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες στην ενεργειακή κρίση, η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη επιβραδύνεται. Θα μπορούσε να υποχωρήσει το 2023 σε μόλις 0,3% έναντι 3,1% το 2022, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Στην Ευρώπη, αναμένουμε απότομη επιβράδυνση, ακόμη και ύφεση το 2023. Θα μπορούσαν να ακολουθήσουν δύο διαδοχικά αρνητικά τρίμηνα με έναν περίπλοκο χειμώνα», εξηγεί ο Μπρουνό Φερναντές, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην Coface.
Στην «ατμομηχανή» της ΕΕ, τη Γερμανία, η βιομηχανία, που εξαρτάται πολύ από τη ρωσική ενέργεια, έχει ξεμείνει από καύσιμο.
Η δραστική μείωση των εισαγωγών ενέργειας έχει οδηγήσει τη γερμανική βιομηχανία σε τεράστιες δυσκολίες. Το γερμανικό ΑΕΠ θα μπορούσε να μειωθεί στο -0,6% το 2023 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν. Στη Γαλλία, η Κεντρική Τράπεζα, στις προβλέψεις της για το 2023, προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ μόνο 0,3%, έναντι 2,6% το 2022.
Υψηλός πληθωρισμός
Η πίεση στις τιμές είναι πιθανό να συνεχιστεί το 2023, αν και ο πληθωρισμός έχει ήδη αρχίσει να επιβραδύνεται στην ευρωζώνη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προβλέπει πληθωρισμό 6,3% το 2023 μετά από 8,4% το 2022.
Δεν αναμένεται να επιστρέψει στο στόχο του 2% πριν το 2025.
«Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα είναι η κινητήρια δύναμη της γενικής αύξησης των τιμών , καθώς οι τιμές του πετρελαίου επιβραδύνονται στο τέλος του 2022. Από την άλλη πλευρά, οι τιμές της ενέργειας θα μπορούσαν να αρχίσουν να αυξάνονται ξανά », λέει ο Ολιβιέ Σιμόν του γαλλικού ινστιτούτου INSEE. « Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να βγάλει τη νομισματική ένωση από το καθεστώς χαμηλού πληθωρισμού που καταγράφηκε από την εισαγωγή του ευρώ στις αρχές της δεκαετίας του 2000», προσθέτει .
Επιπλέον, η Ευρωζώνη θα μπορούσε να επηρεαστεί μόνιμα από τη γεωπολιτική αναταραχή. Σε αυτήν προστίθεται η υπερθέρμανση του πλανήτη και η ενεργειακή μετάβαση, η οποία θα μπορούσε να συνεχίσει να ωθεί τον δείκτη τιμών προς τα πάνω.
Αύξηση της ανεργίας το 2023
Ο πολλαπλασιασμός των κρίσεων τα τελευταία χρόνια έχει ανατρέψει τα στοιχεία της αγοράς εργασίας. Το ποσοστό ανεργίας, μετά από ένα χαμηλό το 2022 στο 6,8%, το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO) προβλέπει αύξηση το επόμενο έτος στο 7,2% του ευρωπαϊκού ενεργού πληθυσμού.
Η Γερμανία αναμένεται πάντως να δει μικρή αύξηση της ανεργίας στο 3,5% το 2023 έναντι 3,1% το 2022.
Στη Νότια Ευρώπη, τα στοιχεία είναι πιο απαισιόδοξα. Η Ισπανία αναμένει ένα ποσοστό ανεργίας ακόμα πολύ υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (12,7% το 2022 και το 2023). Όσον αφορά την Ιταλία, το ποσοστό αυτό θα πρέπει να αυξηθεί από 8,3% σε 8,7%. Τέλος, στη Γαλλία, προβλέπεται αύξηση της ανεργίας από 7,3% το 2022 σε 7,5% το 2023 και μετά 8,2% το 2024.
