Το τέλος του 2022 δεν βρίσκει την Κίνα εκεί που την έφερναν οι υπολογισμοί, και το μέλλον της πλέον δεν φαίνεται να…είναι «αυτό που ήταν κάποτε, όπως τουλάχιστον, υποστηρίζει ο νομπελίστας, αρθρογράφος των New York Times, Πολ Κρούγκμαν.
Γιατί;
«Στις αρχές του έτους ο Σι Τζινπίνγκ, ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της Κίνας, εξακολουθούσε να καυχιέται για τον θρίαμβό του επί του COVID-19. αναφέρει μεταξύ άλλων ο Κρούγκμαν. Πράγματι, για ένα διάστημα, ο κόσμος άκουγε συχνά ισχυρισμούς ότι η προφανής επιτυχία της Κίνας στη διαχείριση της πανδημίας προανήγγειλε την ανάδειξή της ως ηγέτιδα δύναμη στον κόσμο. Τώρα, όμως που ο Σι έθεσε απότομα τέρμα στην πολιτική του “μηδενικού COVID”, με όλες τις ενδείξεις να δείχνουν μια τεράστια αύξηση των νοσηλειών και των θανάτων που θα καταπονήσει την υγειονομική περίθαλψη μέχρις εσχάτων, οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις για την κινεζική οικονομική ανάπτυξη μειώνονται.
Πέρα από την επικείμενη προοπτική ενός νέου «μακελειού» στον βωμό του covid, τα μακροχρόνια μακροοικονομικά προβλήματα της Κίνας φαίνεται να φτάνουν σε σημείο καμπής.
Μειωμένες οι αποδόσεις των επενδύσεων
Είναι προφανές εδώ και χρόνια ότι η οικονομία της Κίνας, παρά το φοβερό ιστορικό οικονομικής ανάπτυξης, είναι εξαιρετικά ανισόρροπη. Πολύ λίγα από τα κέρδη της ανάπτυξης έχουν περάσει στα νοικοκυριά, διατηρώντας τις καταναλωτικές δαπάνες σε χαμηλά επίπεδα ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Εξαιρετικά υψηλοί ρυθμοί επενδύσεων κάλυψαν το κενό – αλλά όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι οι επενδύσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά μειωμένες αποδόσεις, με τις επιχειρήσεις να είναι όλο και πιο απρόθυμες να δαπανήσουν για νέα εγχειρήματα.
Η φούσκα των ακινήτων
Παρόλα αυτά, η Κίνα κατάφερε να διατηρήσει την πλήρη απασχόληση – αλλά κυρίως προωθώντας μια τεράστια φούσκα ακινήτων. Ο τομέας των ακινήτων της Κίνας είναι απίστευτα διογκωμένος: Σύμφωνα με μια εκτίμηση, αντιπροσωπεύει το 29% του ΑΕΠ, με τις επενδύσεις σε ακίνητα ως ποσοστό του ΑΕΠ να είναι διπλάσιες από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες στο αποκορύφωμα της φούσκας της δεκαετίας του 2000.
Αυτή δεν είναι μια βιώσιμη κατάσταση πραγμάτων. Οι οικονομολόγοι επικαλούνται συχνά τον νόμο του Στάιν: “Αν κάτι δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα, θα σταματήσει”. Το πώς ακριβώς θα τελειώσει η φούσκα δεν είναι ξεκάθαρο – μπορεί να είναι μια απότομη επιβράδυνση, ή μπορεί να είναι μια περίοδος ανάπτυξης “χαμηλής ποιότητας” που θα συγκαλύπτει την πραγματική έκταση του προβλήματος»
Δύο επιφυλάξεις
Ο Κρούγκμαν ωστόσο διατηρεί δύο επιφυλάξεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι αναλυτές έχουν υποβαθμίσει τις μακροπρόθεσμες προβλέψεις τους για την κινεζική ανάπτυξη.
«Πρώτον, κανείς δεν είναι πολύ καλός στις προβλέψεις για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη- όπως σχολίασε ο οικονομολόγος του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης Robert Solow, οι προσπάθειες να εξηγηθούν οι διαφορές στους εθνικούς ρυθμούς ανάπτυξης συχνά καταλήγουν σε μια ” έξαρση ερασιτεχνικών αναλύσεων “.
Δεύτερον, όταν μετράτε το μέγεθος των εθνικών οικονομιών, πρέπει να κάνετε διάκριση μεταξύ της αξίας του ΑΕΠ σε δολάρια και της παραγωγής που μετράται στην “ισοτιμία αγοραστικής δύναμης”, η οποία είναι συνήθως υψηλότερη στις οικονομίες με χαμηλότερο εισόδημα, όπου το κόστος ζωής τείνει να είναι σχετικά χαμηλό.
Με βάση το τελευταίο μέτρο, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η Κίνα ξεπέρασε τις Ηνωμένες Πολιτείες γύρω στο 2016. Αλλά το μέτρο του δολαρίου είναι αναμφισβήτητα πιο σημαντικό όταν πρόκειται για γεωπολιτική επιρροή.
Πότε λοιπόν η Κίνα θα αναλάβει το προβάδισμα;
Πρόσφατα η Goldman Sachs, η οποία προηγουμένως προέβλεπε ότι η Κίνα θα είναι η νούμερο 1 παγκόσμια οικονομία, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2020, μετέθεσε την ημερομηνία για το 2035. Το Ιαπωνικό Κέντρο Οικονομικών Ερευνών, το οποίο προηγουμένως προέβλεπε την Κίνα, διεθνή οικονομική ηγέτιδα, μέχρι το 2028, και μετά μέχρι το 2033, λέει τώρα ότι αυτό δεν θα συμβεί για τουλάχιστον αρκετές δεκαετίες.
Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι δεν θα συμβεί ποτέ.
Από πού προέρχεται αυτή η νέα απαισιοδοξία; Μέρος του προβλήματος είναι το δημογραφικό. Ο πληθυσμός της Κίνας σε ηλικία εργασίας μειώνεται στην πραγματικότητα από το 2015. Η κινεζική οικονομία μπορεί ακόμη να αναπτυχθεί με ταχείς ρυθμούς, αν μπορέσει να διατηρήσει την ταχεία αύξηση της παραγωγικότητας.
Η παγίδα του «μεσαίου εισοδήματος»
Αλλά τα λάθη της πολιτικής της Κίνας φαίνεται να έχουν ενισχύσει την αντίληψη ότι εισέρχεται στην “παγίδα μεσαίου εισοδήματος”, ένα ευρέως υποστηριζόμενο (αν και αμφιλεγόμενο) φαινόμενο κατά το οποίο φτωχότερα έθνη επιτυγχάνουν άνοδο εισοδημάτων αλλά μόνο μέχρι ενός σημείου,ν πολύ κάτω από τα επίπεδα εισοδήματος των πιο προηγμένων οικονομιών.
Τίποτα από αυτά δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι μειώνει την απίστευτη άνοδο του κινεζικού βιοτικού επιπέδου κατά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, ούτε είναι άρνηση ότι η Κίνα έχει ήδη γίνει οικονομική υπερδύναμη, ξεκαθαρίζει ο Κρουγκμαν.
« Αλλά αν περιμένετε την κινεζική οικονομική κυριαρχία, ίσως χρειαστεί να περιμένετε για πολύ καιρό. Όπως είπα, το μέλλον της Κίνας δεν είναι αυτό που ήταν κάποτε…» καταλήγει
