Ο «ενεργειακός πόλεμος» έχει ήδη κοστίσει στους Ευρωπαίους περίπου ένα τρισεκατομμύριο δολάρια, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg.
Και αυτό είναι μόνο η αρχή, λένε οι ειδικοί.
Τη νέα χρονιά ο λογαριασμός είναι πιθανό να είναι ακόμη υψηλότερος. Γιατί απλά τότε δεν θα υπάρχει πλέον διαθέσιμο φθηνό αέριο από τη Ρωσία. Το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο θα πρέπει επίσης να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών.
Η ΕΕ προσπαθεί να αντισταθμίσει το υψηλότερο κόστος με προγράμματα βοήθειας και πακέτα στήριξης που χρηματοδοτούνται από το χρέος. Τα υπόλοιπα αντικατοπτρίζονται σε απώλεια ευημερίας. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια ενεργειακή κρίση γενεών. Ένα έλλειμμα 150 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου που εισήγαγε η ΕΕ από τη Ρωσία δεν είναι εύκολο να καλυφθεί και μάλιστα άμεσα.
Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν μεν υποχωρήσει κάτω από τα 90 ευρώ τη μεγαβατώρα – είναι τώρα μόνο τρεις φορές από τον μέσο όρο των τελευταίων 10 ετών – από οκτώ φορές που ήταν πριν λίγους μήνες, αλλά η ανησυχία για το μέλλον είναι τεράστια.
Η Κομισιόν και οι κυβερνήσεις απευθύνουν έκκληση στο κοινό να μειώσει τη χρήση του φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν τους λογαριασμούς φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος, με μέτρα στήριξης.
Πολλά ερωτήματα
Τα ερωτήματα πολλά: Μπορεί η Ευρώπη να αντέξει οικονομικά και να κρατήσει τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά με ενεργειακή ασφάλεια; Η ενεργειακή κρίση θα βάλει τέλος στους στόχους της κλιματικής πολιτικής της Ευρώπης; Και πόσο ακριβώς είναι πιθανό να διαρκέσει η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη;
Ο διάσημος ιστορικός Ανταμ Τουζ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Columbia, Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου και συνεργάτης στο Carnegie Europe αναφέρει ότι «Νομίζω ότι η σύντομη απάντηση είναι ότι δεν ξέρουμε. Αλλά θα ήταν ανόητο να υποθέσουμε ότι θα είναι σύντομη και ότι θα τελειώσει το επόμενο έτος. Εννοώ ότι, εκτός από κάτι απρόβλεπτο, όπως μια ρωσική κατάρρευση ή κάποια έκτακτη συμφωνία με τον ΟΠΕΚ, δεν υπάρχει πραγματικά κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι η κατάσταση θα γίνει σταδιακά πιο εύκολη».
«Σε έναν χρονικό ορίζοντα δύο -τριών έως τεσσάρων ετών, με ορισμένες από τις επενδύσεις σε πλωτούς τερματικούς σταθμούς LNG, οι μεγάλες οικονομίες θα αρχίσουν να τροφοδοτούνται με εναλλακτικές πηγές ενέργειας και θα κάνουν την ισορροπία ευκολότερη. Η επόμενη χρονιά φαίνεται ότι θα είναι όμως η πιο δύσκολη περίοδος», σημειώνει ο Τουζ και προσθέτει με μπόλικη δόση απαισιοδοξίας: « η ιδέα της ενεργειακής ανεξαρτησίας είναι τόσο σαγηνευτική. Νομίζω όμως ότι, για τους Ευρωπαίους, είναι μια φαντασία στον μακρινό ορίζοντα».
Ποιοι ωφελούνται
Ωστόσο, οι ενεργειακές εταιρείες και πολλές πολυεθνικές επωφελούνται από την κρίση, οι εργαζόμενοι υφίστανται τη μεγαλύτερη απώλεια πραγματικών μισθών από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ΕΕ δεν κατάφερε να προστατεύσει τους πολίτες από τις συνέπειες του «ενεργειακού πολέμου». Δυστυχώς απέτυχε παντού. Πρώτα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν μπόρεσε να αναχαιτίσει τον πληθωρισμό. Στη συνέχεια, η ΕΕ σχεδίασε και επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία, που όμως επιδείνωσαν την κρίση. Αλλά η άκρως κερδοσκοπική αγορά φυσικού αερίου δεν ρυθμίστηκε, το πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου ήρθε πολύ αργά -μετά από 12 συνεδριάσεις των υπουργών Ενέργειας- και στην καλύτερη περίπτωση θα είναι ένα φρένο έκτακτης ανάγκης. Που είναι απίθανο να εφαρμοστεί.
Φυσικά η ΕΕ κατάφερε να ανεξαρτητοποιηθεί από τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου σε χρόνο ρεκόρ. Αυτό ήταν ένα σημαντικό επίτευγμα. Αλλά με υψηλό τίμημα, όχι μόνο με υπερβολικούς λογαριασμούς στο φυσικό αέριο, αλλά και με περισσότερες επιβλαβείς για το κλίμα εκπομπές.
Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο «βρώμικο» υγρό αέριο LNG, το οποίο η ΕΕ προσπαθεί να φέρει από όλες τις γωνιές του κόσμου. Οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι χρησιμοποιείται πλέον περισσότερος άνθρακας για ηλεκτρική ενέργεια.
Το αποτέλεσμα: για πρώτη φορά φέτος, τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας στην ΕΕ παρήγαγαν περισσότερα αέρια θερμοκηπίου από όσα επέτρεπαν οι συνθήκες. Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία, οι εκπομπές CO2 στον ενεργειακό τομέα θα υπερβούν τον στόχο κατά περίπου 1% το 2022.
Περισσότερες ανθρώπινες ζωές
Μια άλλη διάσταση είναι ιδιαίτερα προβληματική: ο «ενεργειακός πόλεμος» είναι πιθανό να στοιχίσει ανθρώπινες ζωές. Ως αποτέλεσμα των υψηλών τιμών της ενέργειας και των χαμηλότερων θερμοκρασιών, αναμένεται υψηλότερη θνησιμότητα στην Ευρώπη, γράφει ο Economist.
Για την Ευρώπη συνολικά, η εκτίμηση για τους θανάτους που θα προκληθούν από τις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας, ξεπερνά τον αριθμό των στρατιωτών που πιστεύεται ότι έχουν πεθάνει στην Ουκρανία για κάθε πλευρά. Αυτό δείχνει πόσο καταστροφικός μπορεί να είναι ένας οικονομικός πόλεμος. Περισσότεροι θάνατοι από τον «ενεργειακό πόλεμο» παρά από τη στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία. «Η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο», γράφει το βρετανικό περιοδικό.
Ο πραγματικός «πόλεμος» όμως γίνεται στις αγορές. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αρκετή και φθηνή ενέργεια και επωφελούνται ακόμη και από τον πόλεμο, η ΕΕ βρίσκεται στο έλεος των ιδιοτροπιών της κακώς ρυθμιζόμενης αγοράς. Και δυστυχώς η Ευρώπη είναι ο μεγάλος χαμένος.
