Ύστερα από ένα έτος πολέμου, γεωπολιτικών εντάσεων και δριμύτατης ενεργειακής κρίσης, όλοι επιζητούν μία «ανάσα». Το 2023 όμως κομίζει νέες προκλήσεις. Οι αναλυτές της Fitch Solutions σε webinar, που παρακολούθησε το Naftemporiki.gr, προσδιόρισαν τις 8 κυριότερες στην οικονομία αλλά και την παγκόσμια πολιτική σκηνή. Επίμονος πληθωρισμός, ύφεση, κοινωνική δυσφορία και κατακερματισμένα κοινοβούλια συνθέτουν ένα σκηνικό «τέλειας καταιγίδας».
«Πιστεύουμε ότι μεταβαίνουμε από μια περίοδο κατά την οποία κυριαρχούν ένας ή δύο μεγάλοι κίνδυνοι (όπως η πανδημία ή η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία) σε μια περίοδο κατά την οποία θα υπάρχει μια πληθώρα κινδύνων μικρότερης κλίμακας. Αυτό δημιουργεί πιο ιδιότυπα προβλήματα για την παγκόσμια οικονομία καθώς και για μεμονωμένες οικονομίες» τόνισαν μεταξύ άλλων. Σημείωσαν δε πως παρόλο που δεν συμπεριέλαβαν τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας στα 8 θέματα, που θα διαμορφώσουν την εικόνα του 2023, πιστεύουν ότι αυτός θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της επόμενης χρονιάς, χωρίς καμία από τις πλευρές να πετύχει αποφασιστική νίκη.
Δύο μεγάλες οικονομίες σε ύφεση – Η Κίνα προχωρά
Η Fitch Solutions βλέπει ραγδαία επιβράδυνση στην παγκόσμια ανάπτυξη, αλλά και μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ ανεπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών. Το πραγματικό παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμούς μόλις 2% το 2023 από 3,1% το 2022. Να σημειωθεί πως όταν έχουμε να κάνουμε με το παγκόσμιο ΑΕΠ και όχι με μεμονωμένες οικονομίες, για πολλούς αναλυτές ρυθμοί ανάπτυξης κάτω του 3% ισοδυναμούν ουσιαστικά με ύφεση, αφού πρόκειται για μία επίδοση που προκύπτει όταν μεγάλος αριθμός επιμέρους οικονομιών βρίσκεται σε τροχιά συρρίκνωσης. «Επώδυνη ύφεση στην Ευρωζώνη και σύντομη ύφεση στις ΗΠΑ» είναι η εκτίμηση των ειδικών για την επόμενη χρονιά. Το συνεχιζόμενο ενεργειακό σοκ, η αύξηση του κόστους δανεισμού και η επιδείνωση επιχειρηματικού και καταναλωτικού κλίματος που αυτά συνεπάγονται, θα καταφέρουν ισχυρό πλήγμα συνολικά στον ανεπτυγμένο κόσμο. Στον αντίποδα η Κίνα αναμένεται να ανεβάσει ταχύτητα και να λειτουργήσει ως το βασικό στήριγμα της παγκόσμιας οικονομίας, αφού προβλέπεται να χαλαρώσει τα περιοριστικά μέτρα έναντι της Covid-19.
O πληθωρισμός δεν υποχωρεί, τα «γεράκια» επιμένουν
Το δεύτερο στοιχείο που θα χαρακτηρίσει το 2023 θα είναι αυτό που μας «καίει» όλους: Ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός. Αν και οι τιμές ενέργειας, πρώτων υλών και ναύλων θα έχουν σημαντικές διακυμάνσεις, συνολικά ο δείκτης τιμών καταναλωτή προβλέπεται να παραμείνει πολύ υψηλότερα από τον στόχο των κεντρικών τραπεζών. Αυτό σημαίνει ότι τα «γεράκια» θα έχουν και πάλι τον πρώτο λόγο στις κεντρικές τράπεζες, συνεχίζοντας να δίνουν σήμα για αυξήσεις επιτοκίων, τουλάχιστον στο πρώτο εξάμηνο του έτους.
Ο πληθωρισμός θα είναι πιο επίμονος στην Ευρώπη και ειδικά στις αναδυύομενες οικονομίες της ηπείρου, που εξαρτώντα σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές τροφίμων και ενέργειας. Επιπλέον η ανάκαμψη στην Κίνα θα μπορούσε να οδηγήσει την κατανάλωση και κατά συνέπεια τις τιμές βασικών εμπορευμάτων ακόμη υψηλότερα, με αποτέλεσμα να υπάρξει ένα περαιτέρω εμπόδιο στη μάχη κατά του πληθωρισμού.
Οι κυβερνήσεις σφίγγουν το ζωνάρι
Η νομισματική σύσφιγξη θα συνοδευθεί και από πιο σφιχτή δημοσιονομική πολιτική. Οι κυβερνήσεις την προηγούμενη διετία – έχοντας να αντιμετωπίσουν μία πανδημία και μία ενεργειακή κρίση – έριξαν άφθονο ζεστό χρήμα στην αγορά με τη μορφή επιδομάτων, έκτακτων ενισχύσεων, φθηνών δανείων. Τα χρέη φούσκωσαν και η επιστροφή σε μία σχετική πειθαρχία κρίνεται αναγκαία. Και τούτο γιατί όσο δεν σφίγγουν το ζωνάρι, τόσο ισχυρότερη πίεση δέχονται από τις αγορές. Πήραμε ήδη μία πρόγευση με την επίθεση κατά της Αγγλίας. Γερμανία, Ρωσία και ΗΠΑ είναι μεταξύ των χωρών που προβλέπεται να περιορίσουν τις δαπάνες τους.
Το δολάριο δεν είναι σίγουρο στοίχημα
Το δολάριο ήταν αναμφίβολα ο βασιλιάς της αγοράς συναλλάγματος το 2022, κατά το οποίο και ανατιμήθηκε 11%. Το 2023 ωστόσο τα πράγματα θα είναι πιο περίπλοκα. Η Fitch Solutions εκτιμά ότι θα δυσκολευθεί να παραμείνει σε τροχιά ανόδου μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, όπως τόνισαν οι αναλυτές στο webinar, να έχουμε ήδη το πικ του.
Εάν οι επιθετικές αυξήσεις της Fed διαρκέσουν περισσότερο από όσο εκτιμά η αγορά και ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχιστεί με ακόμη μεγαλύτερη σφοδρότητα οι επενδυτές θα συνεχίσουν να το βλέπουν βεβαίως ως καταφύγιο. Ωστόσο η επίδοση του 2022 δεν μπορεί να επαναληφθεί.
Κατεκερματισμένα κοινοβούλια
Οι πολλαπλές γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις οδηγούν συχνά σε κοινωνική δυσφορία και πολιτική αναταραχή. Τα κατακερματισμένα κοινοβούλια ίσως να είναι ο «κανόνας» του 2023, γεγονός που θα καθιστά την προώθηση κρίσιμων αποφάσεων και μεταρρυθμίσεων δύσκολη αποστολή. Εκλογές περιμένουμε μεταξύ άλλων σε Ισπανία, Πολωνία, Τουρκία και φυσικά στην Ελλάδα.
Ήδη σε πολλές κυβερνήσεις η κρίση στοίχισε μέσα στο 2022 την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αυτό συνέβη τόσο στη Γαλλία όσο και στις ΗΠΑ. Αλλού οι αναταράξεις οδηγούν σε σοβαρές καθυστερήσεις στην ψήφιση νομοθεσίας.
Εντάσεις ανάμεσα σε Κίνα και ΗΠΑ
Οι ειδικοί της Fitch έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για αυξημένες εντάσεις ανάμεσα στις δύο κορυφαίες δυνάμεις του πλανήτη. Η ελεγχόμενη από τους Ρεπουμπλικάνους Βουλή των Αντιπροσώπων θα πιέσει τον Τζο Μπάιντεν να υιοθετήσει ακόμη πιο σκληρή στάση απέναντισ το Πεκίνο- το οποίο και θα απαντήσει αναλόγως. Μεγάλο αγκάθι πέρα από τα αμερικανικά ψηφίσματα για την Ταϊβάν είναι και η πρόθεση του Λευκού Οίκου να ενισχύσει τη συμμαχία με Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Φιλιππίνες και Αυστραλία – αντισταθμίζοντας έτσι την επιρροή της Κίνας στην περιοχή Ινδίας – Ειρηνικού.
Σε δίνη οι αγορές ακινήτων
Η παγκόσμια αγορά του real estate βρίσκεται ήδη υπό πίεση- η οποία και θα ενταθεί μέσα στην επόμενη χρονιά. Ύστερα από μία δεκαετία ταχείας αύξησης των τιμών θα έχουμε σοβαρή διόρθωση, ειδικά στην αγορά κατοικίας. Το αυξημένο κόστος δανεισμού και η πτώση των πραγματικών εισοδημάτων δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας σε αυτό το μέτωπο.
Σε αύξηση η ανεργία
Η κρίση δεν μπορεί παρά να έχει αντίκτυπο και στην απασχόληση, πιστεύει η Fitch Solutions. Το ποσοστό της ανεργίας θα αυξηθεί, αλλά σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με υφεσιακούς κύκλους του παρελθόντος.
Στις ΗΠΑ η αγορά εργασίας θεωρείται ανθεκτική, με το ποσοστό ανεργίας να αυξάνεται μόλις κατά 0,7 μονάδα, στο 4,5% έως το 2023. Στην περίοδο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης (2008-09) είχε αυξηθεί κατά 2,6 μονάδες στο 9,9%, ενώ κατά την ύφεση του 2000 -2001 είχε ενισχυθεί κατά 1,8 μονάδα, στο 5,7%.
