Στη χειρότερη ύφεση μεταξύ των 27 οικονομιών που απαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, κινδυνεύει να εισέλθει η Σουηδική οικονομία, που εκτός από τις αυξήσεις στις τιμές καταναλωτή βρίσκεται αντιμέτωπη με μια οξεία στεγαστική κρίση, που επιταχύνεται διαρκώς. Μετά από μια άνθηση της αγοράς ακινήτων που διήρκεσε δεκαετίες και τροφοδοτήθηκε από την φθηνή πίστωση, και υποθήκευση ακινήτων μόνο για τόκους, η μεγαλύτερη οικονομία των σκανδιναβικών χωρών βρίσκεται τώρα στη μέση μιας απότομης συρρίκνωσης του real estate που απειλεί να βαθύνει περεταίρω την ήδη διαφαινόμενη οικονομική ύφεση.
Οι τιμές των κατοικιών, σε συνθήκες προσαρμογής με τις εποχικές διακυμάνσεις έχουν μειωθεί έως και 12% από την κορύφωσή τους νωρίτερα φέτος, – ή έως και 15% σε ονομαστικούς όρους. Η βουτιά γίνεται τόσο γρήγορα που οι μειώσεις θα μπορούσαν να ξεπεράσουν ακόμη και την πρόβλεψη για πτώση 20%.
Η αγορά υφίσταται “μια δραματική αλλαγή”, δήλωσε στο Bloomberg η Άνικα Γουίνστ, επικεφαλής οικονομολόγος της Nordea Bank Abp.
Σε περίπτωση που ο πληθωρισμός συνεχίσει να επιταχύνεται, η κατάσταση της αγοράς κατοικίας μπορεί να γίνει ακόμη πιο άσχημη. Η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, μετά από μια σειρά αυξήσεων των επιτοκίων εκτίμησε πρόσφατα ότι ο συνεχιζόμενος πληθωρισμός θα μπορούσε να αναγκάσει την Riksbank να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο από 2,5% σε πάνω από 4,5%. Εάν συμβεί μια τέτοια επιθετική επιδείνωση, δήλωσε η Helena Bornevall, ανώτερη οικονομολόγος της Svenska Handelsbanken AB, αυτό θα μπορούσε να σημάνει μια επιπλέον μείωση των αξιών των ακινήτων κατά 10%.
Οι λιανικές πωλήσεις πέφτουν κατακόρυφα
Το διπλό πρόβλημα του αυξανόμενου κόστους διαβίωσης και της πτώσης της αξίας των κατοικιών ωθεί τους καταναλωτές να συγκρατούν τις δαπάνες τους, γεγονός που με τη σειρά του δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερο οικονομικό «πόνο».
Το χρέος των νοικοκυριών ανέρχεται σε περισσότερο από το 90% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Σουηδίας, πράγμα που σημαίνει ότι το υψηλότερο κόστος δανεισμού θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην κατανάλωση. Αυτό έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει: οι λιανικές πωλήσεις πέφτουν κατακόρυφα και η αύξηση του δανεισμού φθίνει. Δεν υπάρχουν “θετικά μηνύματα από την εγχώρια οικονομία, και ειδικά από τα νοικοκυριά ή την αγορά κατοικίας”, δήλωσε ο Winsth της Nordea.
Η σκανδιναβική χώρα δεν είναι η μόνη με στεγαστικά της προβλήματα. Μετά την άνθηση της αγοράς κατοικίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι αυξήσεις των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών έχουν προκαλέσει πτώση των παγκόσμιων αξιών των ακινήτων.
Για τους Σουηδούς, η κατάσταση είναι πρωτοφανής καθώς οι πρόσφατες διορθώσεις επιτοκίων ήταν επιφανειακές και βραχύβιες και πολλοί νέοι αγοραστές κατοικιών δεν έχουν βιώσει ποτέ μια κρίση.
«Στιγματισμός » εφ’όρου ζωής»
Εάν η αγορά ακινήτων καταρρεύσει ωστόσο, οι τράπεζες της χώρας είναι σχετικά καλά θωρακισμένες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο δανεισμός βασίζεται στην ικανότητα των δανειοληπτών να αποπληρώνουν τα χρέη τους και οι Σουηδοί υποστηρίζονται από ένα γενναιόδωρο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας που τους βοηθάει στην ανεργία και την Υγεία.
Ο πραγματικός κίνδυνος για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι τα εμπορικά ακίνητα, καθώς αυτά αντιπροσωπεύουν από 16% έως και 36% των δανείων των μεγάλων τραπεζών.
Περίπου το 64% των πολιτών στη χώρα των 10 εκατομμυρίων είναι ιδιοκτήτες, ωστόσο οι περισσότεροι δεν έχουν μακροπρόθεσμα στεγαστικά δάνεια σταθερού επιτοκίου, γεγονός που τους καθιστά ευαίσθητους στις αλλαγές των επιτοκίων.
Για τους μεμονωμένους δανειολήπτες που δυσκολεύονται με τις πληρωμές των στεγαστικών δανείων, δεν υπάρχουν πολλές καλές επιλογές, ιδίως δεδομένου ότι είναι πολύ δύσκολο να ρυθμίσει κανείς το χρέος του για ένα στεγαστικό δάνειο στη Σουηδία. Ένα στεγαστικό δάνειο είναι “το τελευταίο πράγμα που σταματάς να πληρώνεις”, δήλωσε ο Winsth της Nordea, σημειώνοντας ότι οι άνθρωποι που αθετούν τις υποχρεώσεις «στιγματίζονται» για το υπόλοιπο της ζωής τους. “Δεν είναι όπως σε μέρη των ΗΠΑ”, πρόσθεσε, “όπου μπορείς να παραδώσεις τα κλειδιά και να φύγεις”.
naftemporiki.gr.
