Αλλάζουν και πάλι τα δεδομένα στον ενεργειακό πόλεμο Δύσης – Ρωσίας που βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτή τη φορά την πρωτοβουλία κινήσεων έχει η Ε.Ε., καθώς ετέθη σε εφαρμογή το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, λίγα 24ωρα μετά και τη συμφωνία για πλαφόν 60 δολαρίων στην τιμή του αργού που μεταφέρεται προς τρίτες χώρες. Οι μεγάλοι του ανεπτυγμένου κόσμου, ΗΠΑ, Καναδάς, Ιαπωνία, Αυστραλία συμμετέχουν στο πλαφόν. Οι δύο ισχυρές αναδυόμενες οικονομίες του πλανήτη, ωστόσο, Κίνα και Ινδία δεν πρόκειται να γυρίσουν την πλάτη στη ρωσική ενέργεια. Παρόλα αυτά η Μόσχα ξέρει ότι οι αποφάσεις συνιστούν για αυτήν πλήγμα. Το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό θα μπορέσει να περιορίσει τον «πόνο» τους.
Μεγάλοι παραγωγοί πετρελαίου της Ρωσίας υπολογίζουν ότι η ρωσική παραγωγή αργού θα συρρικνωθεί κατά 500.000 έως 1 εκατ. βαρέλια ημερησίως στις αρχές του 2023, σύμφωνα με το Reuters που επικαλείται δύο πηγές του ρωσικού πετρελαϊκού κλάδου. Η εκτίμηση βρίσκεται στο κατώτερο άκρο των προβλέψεων των διεθνών αναλυτών και αφορά τον αθροιστικό αντίκτυπο του εμπάργκο και του πλαφόν. Μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας στο διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο, αφού δεν τους επιτρέπεται να μιλήσουν δημοσίως για τις δυναμικές της αγοράς που συνδέονται άμεσα με αυτό που το Κρεμλίνο επιμένει να αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επίχειρηση», δηλαδή τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Με την εκτίμηση αυτή συμφωνεί πάντως και ο Αλεξέι Κόκιν της χρηματιστηριακής Otkritie. «Είναι περίπου η ποσότητα των προμηθειών που έφτασαν στην Ε.Ε. μέσω θαλάσσης τις τελευταίες εβδομάδες. Δεν νομίζω ότι οι Ρώσοι παραγωγοί θα μπορέσουν να στείλουν τις ποσότητες αυτές αλλού» εξηγεί.
Ποια η εικόνα σήμερα
Για τη Δύση, ωστόσο, το ζητούμενο δεν είναι απλώς να βγάλει ρωσικό αργό από τη διεθνή αγορά. Είναι να καταφέρει ένα πλήγμα στα έσοδα της Ρωσίας και κατά συνέπεια στην ικανότητά της να συνεχίσει να χρηματοδοτεί τον πόλεμο, που είναι ήδη στον 10ο μήνα του. Οι εξαγωγές αργού πετρελαίου, φυσικού αερίου και πετρελαιοειδών καλύπτουν βεβαίως πολύ σημαντικό τμήμα των κρατικών εσόδων του Κρεμλίνου. Αλλά οι μειωμένες πωλήσεις δεν σημαίνουν πάντα μειωμένα έσοδα. Αυτό θα εξαρτηθεί από τα επίπεδα, στα οποία θα κινηθούν οι τιμές. Το πρώτο 10μηνο του έτους τα χρήματα που εισέρευσαν στα ρωσικά ταμεία από τις εξαγωγές ενέργειας ήταν κατά περισσότερο από 30% αυξημένα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021.
Να σημειωθεί ότι πριν από την εισβολή στην Ουκρανία (που άρχισε στις 24 Φεβρουαρίου), η Ρωσία εξήγαγε περί τα 8 εκατ. βαρέλια πετρελαίου και πετρελαιοειδών ημερησίως. Η Ε.Ε. – ο μεγαλύτερος με διαφορά αγοραστής της- μείωσε και πριν από το εμπάργκο τις εισαγωγές. Αλλά η Μόσχα πέτυχε να κατευθύνει τις ποσότητες που έδιωξε η Ευρώπη προς την Ασία. Έτσι οι εξαγωγές της έως τώρα είχαν μειωθεί ελαφρά μόνο, στα 7,6 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
Ποιος κρατάει το κλειδί το 2023
Τι θα γίνει το 2023; Τα πράγματα θα είναι σαφώς πιο δύσκολα για τη Ρωσία, αλλά το πόσο θα πονέσει δεν θα εξαρτηθεί τόσο από τη Δύση, σχολιάζουν αναλυτές, αλλά από την Κίνα και την Ινδία. Μπορούν να απορροφήσουν σημαντικές ποσότητες; Εδώ οι απόψεις των ειδικών διίστανται. Κάποιοι θεωρούν ότι οι δύο οικονομίες θα ανεβάσουν ταχύτητα το 2023 και κατά συνέπεια θα είναι πιο διψασμένες για πετρέλαιο. Άλλοι πάλι, προειδοποιούν, πως η κατανάλωσή τους δεν θα αλλάξει ιδιαίτερα σε σχέση με τα επίπεδα, στα οποία βρίσκεται τώρα. Στους δεύτερους ανήκει ο Κίριλ Μελνίκοφ, αναλυτής του Centre for Energy Development, που εκτιμά ότι τον Ιανουάριο του 2023 η ρωσική παραγωγή πετρελαίου θα είναι μειωμένη κατά 1 με 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως, σε σχέση με τα επίπεδα του Νοεμβρίου. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας βλέπει ακόμη μεγαλύτερη πτώση, κατά 2 εκατ. βαρέλια ημερησίως μέσα στην επόμενη χρονιά- αν και συνυπολογίζει σε αυτή την πρόβλεψη και την εφαρμογή του ευρωπαϊκού εμπάργκο στα πετρελαιοειδή, που θα τεθεί σε ισχύ από τις 5 Φεβρουαρίου.
Στον αντίποδα ο Αλεξέι Γκρόμοφ του Energy and Finance Foundation με έδρα τη Μόσχα σημειώνει πως όσο το πλαφόν είναι στα 60 δολάρια το βαρέλι, η Ρωσία θα μπορεί με άνεση να εξάγει το πετρέλαιό της. Αυτό φοβάται και η Πολωνία που πίεζε για ένα πολύ χαμηλότερο πλαφόν, στα 30 δολάρια.
Ακόμη και με το πλαφόν στα 60 δολάρια, πάντως, δεν αποκλείεται η Ρωσία να αναγκαστεί να προσφέρει βαθύ discount στους πελάτες που της απομένουν. Εάν λοιπόν η τιμή του ρωσικού πετρελαίου πέσει στα 45 με 50 δολάρια το βαρέλι το 2023, η Centrocredit Bank υπολογίζει ότι τα έσοδα στον ρωσικό προϋπολογισμό θα είναι μειωμένα κατά 2 τρισ. ρούβλια (δηλαδή 32 δισ. δολάρια).
Η ρωσική κεντρική τράπεζα στις επίσημες εκτιμήσεις της για έσοδα 8 τρισ. ρουβλίων από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου το 2023, υπολογίζει τη μέση του ρωσικού πετρελαίου στα 70,1 δολάρια το βαρέλι και την ισοτιμία στα 68,3 ρούβλια ανά δολάριο. Σήμερα η τιμή του είναι κοντά στα 65 δολάρια και η ισοτιμία στα 61 με 62 ρούβλια το δολάριο.
