Η αγορά εργασίας των ΗΠΑ εξακολουθεί να στέλνει θετικά μηνύματα. Τα τελευταία στοιχεία που κοινοποιήθηκαν από το αμερικανικό υπουργειο Εργασίας έδειξαν ότι το ποσοστό ανεργίας το Νοέμβριο παρέμεινε αμετάβλητο στο 3,7%. Προστέθηκαν 263.000 θέσεις εργασίας και κυρίως σημειώθηκε αύξηση των ωρομισθίων κατά 5,1% σε σχέση με πριν από 12 μήνες.
Με απλά λόγια: Η πολιτική αύξησης των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας και ο υψηλότερος πληθωρισμός των τελευταίων 40 ετών δεν έχουν επηρεάσει ακόμη την αγορά εργασίας. Οι εργαζόμενοι που απολύθηκαν στους τομείς της τεχνολογίας, του real estate και του χρηματοπιστωτικού τομέα , επανήλθαν στην αγορά σε άλλους τομείς.
Οι αριθμοί δείχνουν ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων κατά 3,75 ποσοστιαίες μονάδες είχαν μέχρι στιγμής μικρό αντίκτυπο στις συνθήκες της αγοράς εργασίας. «Πραγματικά δεν βλέπουμε ακόμη τον αντίκτυπο της πολιτικής της Fed στην αγορά εργασίας και αυτό είναι ανησυχητικό εάν η Fed βλέπει την αύξηση των θέσεων εργασίας ως βασικό δείκτη για τις προσπάθειές της», δήλωσε η Ελίζαμπεθ Κρόφουτ, ανώτερη οικονομολόγος στο Lightcast, μια εταιρεία ανάλυσης της αγοράσ εργασίας.
Σενάριο Goldilocks
Ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ είπε ότι εξακολουθεί να βλέπει έναν δρόμο προς μια «ήπια προσγείωση» για την οικονομία. «Ωστόσο- εκτιμά το CNBC -για να φτάσουμε εκεί, πιθανότατα θα απαιτηθεί σχεδόν ένας τέλειος συντονισμός: Μείωση της ζήτησης εργασίας χωρίς μαζικές απολύσεις, συνεχιζόμενη χαλάρωση των σημείων συμφόρησης στην αλυσίδα εφοδιασμού, παύση των εχθροπραξιών στην Ουκρανία και αντιστροφή της ανοδικής τάσης του κόστους στέγασης, ιδιαίτερα των ενοικίων».
Ο Μαρκ Ζέιντι, επικεφαλής οικονομολόγος στο Moody’s Analytics δεν αποκλείει πάντως ένα σενάριο Goldilocks, σύμφωνα με το οποίο ο κόσμος θα μπορούσε να επιτύχει ισχυρή ανάπτυξη με ελεγχόμενο πληθωρισμό.
Το 2007 όμως τα πράγματα άλλαξαν και ορισμένοι οικονομολόγοι έκαναν λόγο για τον επιτάφιο ή την αναστολή του σεναρίου «Goldilocks», καθώς ο πληθωριστικός κίνδυνος επανήλθε στο προσκήνιο, απόρροια και της έκρηξης των τιμών των τροφίμων και των πρώτων υλών. «Η προοπτική του πληθωρισμού, αν και στην καλύτερη περίπτωση είναι πολύ αβέβαιη, έχει μια πορεία προς τα εμπρός που είναι συνεπής με ένα σενάριο Goldilocks», λέει ο Ζέιντι.
Η έκθεση δείχνει επίσης σταθερή αύξηση της αγοράς εργασίας και των μισθών σημαντικά πάνω από 2%. Αυτό σημαίνει ότι σε δύο εβδομάδες η Fed θα αυξήσει τα επιτόκια κατά άλλες 50 μονάδες βάσης -δηλαδή μέσα στο 2023 θα ξεπεράσουν το 5% πριν σταματήσουν και πιθανώς υποχωρήσουν. Ακόμα κι αν το θέλει, η Federal Reserve δεν έχει θέμα να αλλάξει κατεύθυνση.
Σε αντίθεση με την Ευρώπη, η Fed δεν χρειάζεται να διαχειριστεί τα spreads, η Αμερική δεν αντιμετωπίζει ενεργειακή κρίση και η αύξηση μισθών είναι μεγαλύτερη από ότι στη Γηραιά ήπειρο λόγω του χαμηλότερου πληθωρισμού.
Δύο ερωτήματα
Η δημοσιοποίηση της αμερικανικής έκθεσης οδήγησε σε άνοδο το spread και των αποδόσεων των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων και σε ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ.
Το πρώτο ερώτημα είναι βέβαια πότε θα χτυπήσει η ύφεση την πόρτα της Αμερικής και πόσο σοβαρή θα είναι . Και στη συνέχεια, πόσο γρήγορα η Fed θα αλλάξει νομισματική πολιτική. Όσο περισσότερο περνάει ο χρόνος και όσο περισσότερο η Fed αυξάνει τα επιτόκια, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα επιβράδυνσης ή ύφεσης . Γεγονός που θα πυροδοτήσει ένα αρνητικό σπιράλ στους περισσότερους χρηματοπιστωτικούς τομείς και στη συνέχεια στην πραγματική οικονομία.
Το δεύτερο ερώτημα αφορά την Ευρώπη: Η ευθυγράμμιση μεταξύ της αμερικανικής και της ευρωπαϊκής οικονομίας, που προκαλείται από τις κυρώσεις στη Ρωσία και την ενεργειακή κρίση, κινδυνεύει να δημιουργήσει ένα σενάριο στο οποίο η αμερικανική νομισματική πολιτική θα οδηγεί την Ευρωπαϊκή Ένωση σε κρίση χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αυτό το σενάριο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα βρισκόταν εγκλωβισμένη ανάμεσα στην ανάγκη να σωθεί το κοινό νόμισμα και η ηπειρωτική οικονομία και στην υποχρέωση συγκράτησης του πληθωρισμού.
Δεν είναι ξεκάθαρο αν και πόσο γρήγορα θα συμβεί αυτό το σενάριο. Εάν η Ευρώπη καταφέρει να επιλύσει γρήγορα την ενεργειακή κρίση, ο συναγερμός θα μπορούσε να σιγήσει. Διαφορετικά, οι πιθανότητες να βρεθεί η Ευρωζώνη απέναντι σε μια ολομέτωπη κρίση, θα αυξηθούν.
Εσφαλμένες στρατηγικές
Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ επανέλαβε και πάλι χθες την αποφασιστικότητα της κεντρικής τράπεζας να καταπολεμήσει την πληθωριστική έκρηξη με αυξήσεις επιτοκίων. Προειδοποίησε όμως ότι ο πληθωρισμός στην Ευρώπη όχι μόνο δεν φαίνεται να έχει φτάσει στο αποκορύφωμά του, αλλά θα μπορούσε να δει ακόμη και νέες αυξήσεις. Και μάλιστα ,όχι μόνο από την ενεργειακή κρίση.
Η Λαγκάρντ έστειλε μήνυμα στις κυβερνήσεις των χωρών της Ε.Ε. ότι σε ένα ενεργειακό πλαίσιο όπως του χειμώνα που πλησιάζει και των εκτοξευόμενων τιμών των τροφίμων, ο ευρωπαϊκός πληθωρισμός θα μπορούσε να αυξηθεί από λανθασμένες στρατηγικές εκ μέρους των κρατών.
«Οι δημοσιονομικές πολιτικές που δημιουργούν πλεονάζουσα ζήτηση σε μια οικονομία περιορισμένης προσφοράς, θα μπορούσαν να αναγκάσουν τη νομισματική πολιτική να σφίξει περισσότερο από ό,τι θα ήταν απαραίτητο σε άλλη περίπτωση…», είπε η Λαγκάρντ. Σε απλή μετάφραση: η βοήθεια και η υποστήριξη στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, που γενικά στοχεύουν στην κατανάλωση , μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερη ζήτηση και να ενθαρρύνουν τη χρήση ενέργειας, αντί να την εξορθολογίσουν. Με τα μέτρα στήριξης που απευθύνονται σε ευρύ κοινό και όχι μόνο στους ευάλωτους, ο κίνδυνος είναι να αυξηθούν οι δαπάνες, σε μια εποχή που, με περιορισμένη προσφορά πρώτων υλών και αγαθών, οι τιμές είναι ήδη υψηλές.
Σε αυτό το πλαίσιο,που δημιουργεί υψηλό πληθωρισμό, η ΕΚΤ θα αναγκαζόταν να αυξήσει ακόμη περισσότερο τα επιτόκια.
Αντίθετα, σύμφωνα με τη Λαγκάρντ, απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να αρθούν οι περιορισμοί στην προσφορά και να διασφαλιστεί ότι η παραγωγή δεν επηρεάζεται από την μεταβαλλόμενη παγκόσμια οικονομία… «Και σε έναν κόσμο όπου η εξωτερική ζήτηση είναι πιο αβέβαιη, θα χρειαστεί επίσης να ενισχύσουμε την εγχώρια προσφορά και της ζήτηση μέσω υψηλότερης αύξησης της παραγωγικότητας».
Καμπανάκι Σνάμπελ
Πριν από λίγες μέρες η Ιζαμπέλ Σνάμπελ,μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ, φρόντισε να στείλει αυστηρό μήνυμα στις κυβερνήσεις: «Πολλά από τα δημοσιονομικά μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής δεν είναι στοχευμένα, έχουν προσανατολιστεί στην κατανάλωση και όχι στις επενδύσεις και συχνά αποδυναμώνουν τα κίνητρα για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας», είπε η Σνάμπελ. Δηλαδή: Οι δημοσιονομικές πολιτικές που είναι υπερβολικά επεκτατικές αυτήν την ιστορική στιγμή κινδυνεύουν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο, τόσο στις τιμές, που τροφοδοτούνται από τη μεγαλύτερη ζήτηση, όσο και στα δημόσια οικονομικά.Το ερώτημα είναι βέβαια αν χώρες , όπως η Ελλάδα, που βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο , θα ακούσουν την καμπάνα της ΕΚΤ ή θα παρασυρθούν από τις σειρήνες της κάλπης.
