Επαναστατικά έκτακτα μέτρα για την ενέργεια και αποτελεσματικές πολιτικές με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της ανάπτυξης και της απασχόλησης: Αυτοί είναι οι βασικοί στόχοι των 40 Ομοσπονδιών που ανήκουν στην Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων (BusinessEurope) σύμφωνα με την τελική δήλωση που υπέγραψαν οι πρόεδροί τους στη Στοκχόλμη.
Μέλη της συνομοσπονδίας BusinessEurope είναι οι εθνικές οργανώσεις βιομηχανίας και εργοδοτών όλων των χωρών της Ευρώπης.
Με αφορμή τη συνεδρίαση του Προεδρικού Συμβουλίου του Συνδέσμου , οι εργοδοτικές οργανώσεις προειδοποιούν την ΕΕ να εστιάσει επειγόντως τη δράση της στην τρέχουσα ενεργειακή κρίση, η οποία επιδεινώνει σοβαρά τον κίνδυνο αποβιομηχάνισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών εργοδοτικών τόνισαν τον κίνδυνο μιας Ευρώπης χωρίς βιομηχανική παραγωγή. Ένα ζοφερό σενάριο που διαφαίνεται στον μεταποιητικό τομέα της Γηραιάς ηπείρου, με την ΕΕ να τρέμει για μια πιθανή μεγάλη φυγή εταιρειών στο εξωτερικό.
Παλεύοντας με τις αυξανόμενες τιμές του φυσικού αερίου και της ενέργειας , όλο και περισσότερες εταιρείες από την Ευρώπη επιλέγουν να εγκατασταθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι τιμές της ενέργειας είναι πιο σταθερές εκεί ενώ ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποστηρίζει τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με δισεκατομμύρια δολάρια.
Νικήτρια η Αμερική
Ο μεγάλος νικητής της ευρωπαϊκής ενεργειακής κρίσης : η οικονομία των ΗΠΑ. Χτυπημένες από τις αυξανόμενες τιμές του φυσικού αερίου, εταιρείες που κατασκευάζουν χάλυβα, λιπάσματα και άλλα βασικά προϊόντα της οικονομίας στην Ευρώπη μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Με τις δραματικές μεταβολές στις τιμές της ενέργειας και τα πιεστικά προβλήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού να απειλούν την Ευρώπη, ορισμένοι οικονομολόγοι κάνουν ήδη λόγο για μια νέα εποχή αποβιομηχάνισης.
Η Ουάσιγκτον υιοθετεί όλο και περισσότερα κίνητρα για τη μεταποίηση και την πράσινη ενέργεια, με αποτέλεσμα ενα όλο και πιο ευνοϊκό περιβάλλον στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Η επιλογή των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτό το πλαίσιο είναι προφανής», λέει ο Αχμέντ Ελ Χόσι, Διευθύνων Σύμβουλος της OCI, μιας εταιρείας χημικών προϊόντων με έδρα το Άμστερνταμ , που ήδη ανακοίνωσε την κατασκευή ενός εργοστασίου αμμωνίας στο Τέξας.
Η αμερικανική οικονομία μπορεί να παλεύει με έναν πληθωρισμό ρεκόρ, μια υποτονική αλυσίδα εφοδιασμού και τους φόβους για ύφεση, αλλά η χώρα έχει βγει από την πανδημία σε σχετικά καλή κατάσταση. Την ίδια ώρα, η Κίνα συνεχίζει να επιβάλλει περιορισμούς που συνδέονται με τον Covid και η Ευρώπη είναι αποσταθεροποιημένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία: η ενεργειακή κρίση πνίγει μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες, για τις οποίες γίνεται πιο βολικό να κλείσουν τα εργοστάσιά τους και τα μεταφέρουν στην Αμερική.
Ανταγωνισμός ΗΠΑ-ΕΕ
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ στον τομέα της μεταποίησης φαίνεται να εντείνεται ολοένα και περισσότερο. Ένα πολεμικό κλίμα κατά των Ηνωμένων Πολιτειών πλανάται ήδη στις Βρυξέλλες εδώ και αρκετό καιρό, σε σημείο που πολλοί να μιλάνε ακόμη και για έναν εμπορικό πόλεμο.
Η Ευρώπη βρίσκεται σε μειονεκτική θέση, με τον σοβαρό κίνδυνο της αποβιομηχάνισης προς όφελος πλήρως της αμερικανικής ισχύος. Η μεγάλη φυγή των ευρωπαϊκών εταιρειών δεν είναι αδύνατη: για δύο λόγους:
Πρώτον, ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA): Το φιλόδοξο πακέτο που εγκρίθηκε στην Ουάσιγκτον, το οποίο στοχεύει επίσης να υποστηρίξει τον αγώνα των ΗΠΑ προς την ενεργειακή μετάβαση, μέσω τεράστιων επιδοτήσεων σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα σας.
Οι νέες φορολογικές ενισχύσεις και απαλλαγές θα ισχύσουν από το 2023, αλλά έχουν ήδη προκαλέσει αμηχανία και κριτική στην Ευρώπη, καθώς θα τεθεί σε κίνδυνο ο θεμιτός ανταγωνισμός μεταξύ των βιομηχανιών.
Ουσιαστικά, ο νόμος προβλέπει βοήθεια ύψους 369 δισ. δολαρίων σε αμερικανικές εταιρείες. Για παράδειγμα: Η κατασκευή ενός νέου εργοστασίου ηλεκτρικών μπαταριών στις Ηνωμένες Πολιτείες επιδοτείται με έως και 800 εκατομμύρια δολάρια. Το ίδιο εργοστάσιο στην Ευρώπη θα λάμβανε «μόνο» 155 εκατομμύρια δολάρια».
Η διαφορά δεν είναι αμελητέα, ούτε καν στον πολλά υποσχόμενο τομέα του υδρογόνου: εδώ η αμερικανική υποστήριξη είναι πέντε φορές μεγαλύτερη από αυτή που χορηγεί η ΕΕ στις εταιρείες της στον τομέα.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά, Τιερί Μπρετόν, δεν δίστασε να χαρακτηρίσει τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) ως «μια υπαρξιακή πρόκληση για την ευρωπαϊκή οικονομία».
Οι τιμές της ενέργειας βυθίζουν τις εταιρείες της ΕΕ
Ο δεύτερος λόγος ανησυχίας για τον ευρωπαϊκό βιομηχανικό τομέα είναι το ζήτημα της ακριβής ενέργειας. Και σε αυτό το σημείο, η διαφορά μεταξύ του ενεργειακού κόστους για τις εταιρείες στην ΕΕ και εκείνων στις ΗΠΑ είναι τεράστια.
Πρώτον, η τιμή του φυσικού αερίου είναι έξι φορές υψηλότερη στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, κατά τη διάρκεια του έτους, οι τιμές παραγωγού αυξήθηκαν κατά 42% για τις εταιρείες της ΕΕ και κατά 8,5% για τις εταιρείες των ΗΠΑ.
Από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο, οι βιομηχανίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναγκάστηκαν να επιδιώξουν έναν εξορθολογισμό τόσο της χρήσης του φυσικού αερίου (η οποία υποχώρησε στο -13% στην ΕΕ σε σύγκριση με τον μέσο όρο των προηγούμενων τριών ετών) όσο και της ίδιας της παραγωγής . Στις ΗΠΑ , από την άλλη πλευρά, η χρήση φυσικού αερίου σε εταιρείες έχει σημειώσει ακόμη και αύξηση 5%.
Το Γερμανικό Εμπορικό Επιμελητήριο πραγματοποίησε έρευνα που έδειξε ότι το 8% των εθνικών εταιρειών εξετάζει το ενδεχόμενο να βγάλουν την παραγωγή εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων – ακόμη και η BASF, ο γίγαντας του χημικού τομέα.
Όλα αυτά υποδηλώνουν, αν όχι μια αποβιομηχάνιση στην Ευρώπη, τουλάχιστον όμως μια μακρά και συνεχή περίοδο κρίσης στην βιομηχανική παραγωγή.
