Της Μαρίας Βε
Αντιμέτωπη με μια «πικρή αλήθεια» βρίσκεται η ΕΕ, αυτή της αδιανόητης υποχώρησης, προκειμένου να τερματιστεί ο εμπορικός πόλεμος, που πυροδότησε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ και ο οποίος συνεχίζεται από τον διάδοχό του, Τζο Μπάιντεν.
Πολλοί Ευρωπαίοι ήλπιζαν μάταια ότι ο Μπάιντεν θα ανακαλέσει τους δασμούς του Τραμπ για το χάλυβα και το αλουμίνιο, παρόλο που οι δασμοί επιβλήθηκαν το 2018 για τους εξαιρετικά αμφισβητήσιμους λόγους, ότι απαιτούνταν για την προστασία της «εθνικής ασφάλειας».
Ωστόσο, η μείωση της αμυντικής ασπίδας των δασμών του Τραμπ, θα εξέθετε τον Μπάιντεν στα συνδικάτα των βιομηχανιών χάλυβα, όπως αυτών του Οχάιο και της Πενσυλβάνια.
Υπό την προεδρία Τραμπ, η ΕΕ είχε κατηγορήσει την Ουάσινγκτον για «εκφοβισμό», επειδή προσπάθησε να αναγκάσει τις Βρυξέλλες να αποδεχθούν αυστηρούς περιορισμούς στις εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, για να τερματίσουν τις δασμολογικές αντιδράσεις των ΗΠΑ.
Εντούτοις, οι Ευρωπαίοι παραδέχονται τώρα ότι μπορεί να χρειαστεί να συμβιβαστούν υπό τον Μπάιντεν, που εμφανίζεται δυσάρεστα παρόμοιος με τον προκάτοχό του. «Όλοι θέλουν να εξαλείψουν τα κατάλοιπα Τραμπ, τα οποία εμποδίζουν τις καλύτερες σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ», δηλώνει εμπορικός διπλωμάτης της ΕΕ, αποτυπώνοντας τη γενική διάθεση της ΕΕ, περί ειρήνης.
Αυτό το συμβιβαστικό σκηνικό, είναι μια νέα διπλωματική μορφή – το Συμβούλιο Εμπορίου και Τεχνολογίας – όπου Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες προσπαθούν να αφήσουν πίσω τους τον ανταγωνισμό της εποχής Τραμπ, προκειμένου να συνεργαστούν σε τομείς όπως η ρομποτική, τα μικροτσίπς και η τεχνητή νοημοσύνη.
Απροκάλυπτο «ράπισμα»
Επί Τραμπ, οι Βρυξέλλες υποστήριζαν ότι μόνο η πλήρης απόσυρση των δασμών θα ικανοποιούσε την ΕΕ. Τόνιζε δε, ότι οι δασμοί αποτελούσαν ένα παράνομο «χτύπημα κάτω από τη μέση» προς έναν σύμμαχο, με την πρώην επικεφαλής Εμπορίου της ΕΕ, Σεσίλια Μάλμστερμ να δηλώνει το 2018 ότι η ΕΕ «θα σταθεί απέναντι στους εκφοβιστές».
Ο διάδοχός της, Βάλντις Ντομπρόβσκις ωστόσο, εμφανίζεται μάλλον πιο ρεαλιστικός, καθώς αντιμετωπίζει το ράλι με το χρόνο. Εάν δεν βρεθεί λύση έως την 1η Δεκεμβρίου, οι δασμοί ενδέχεται να διπλασιαστούν, γεγονός που θα έβλαπτε τη διατλαντική σχέση και θα υπονόμευε ενδεχομένως τη μορφή του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας.
Οι Βρυξέλλες κατανοούν επίσης την πίεση που δέχεται ο Μπάιντεν από τη βιομηχανία χάλυβα , τα συνδικάτα και μέρος του κόμματός του, ειδικά ενόψει των επικείμενων ενδιάμεσων (midterm) εκλογών.
«Προφανώς υπάρχουν πολύ δύσκολα θέματα να επιλυθούν. Το σημαντικότερο όμως είναι να διατηρήσετε τη βιομηχανία χάλυβα ή τον κατασκευαστικό τομέα σας ζωντανά, ενόψει αυτής της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας, χωρίς να τιμωρείτε ταυτόχρονα τους Ευρωπαίους», δήλωσε σε πρόσφατη εκδήλωση ο Ρούπερτ Σλεγκελμίλτς, ο οποίος διαχειρίζεται τις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ στο εμπορικό τμήμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής .
Μια συμφωνία θα ανοίξει επίσης το δρόμο για τις ΗΠΑ και την ΕΕ να ανταποκριθούν από κοινού στην περίσσεια παραγωγή χάλυβα της Κίνας, γεγονός που και οι δύο κυβερνήσεις έχουν αναγνωρίσει ότι στρεβλώνει τις παγκόσμιες τιμές χάλυβα και υπονομεύει τους εγχώριους παραγωγούς τους. Μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε μια «πράσινη συμμαχία χάλυβα», με τις δύο πλευρές να εργάζονται προς πιο πράσινες βιομηχανίες χάλυβα.
Ποσόστωση ή οχι;
Μέσα στο καλοκαίρι, ο Ντομπρόβσκις δήλωσε ότι μια πιθανή λύση, θα μπορούσε να μην ξεπεράσει όλα τα εμπόδια, ενώ κατά την επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον, άφησε να εννοηθεί η πιθανότητα ενός πιο συγκεκριμένου συμβιβαστικού σεναρίου.
«Εξετάζουμε τις συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί από τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του Καναδά και του Μεξικού. Και σίγουρα στοιχεία από αυτές τις συμφωνίες, θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα στην περίπτωση της ΕΕ, όμως, θα πρέπει να αξιολογήσουμε κάθε κατάσταση μεμονωμένα », είπε στους δημοσιογράφους.
Όσον αφορά τις περιπτώσεις του Καναδά και του Μεξικού, από το 2019, οι ΗΠΑ συμφώνησαν να αναστείλουν τους δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο, όσο οι εμπορικοί εταίροι τους ελέγχουν την ποσότητα των εισαγωγών. Εάν οι εισαγωγές ξεπεράσουν τα επίπεδα συμφωνίας, οι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να επαναφέρουν τους δασμούς.
Στην πραγματικότητα, οι Βρυξέλλες εξετάζουν και την επιλογή τύπου Καναδά και Μεξικού, σε μια προσπάθεια να αποφύγουν τη μοίρα της Βραζιλίας, της Νότιας Κορέας και της Αργεντινής, οι οποίες απέκτησαν μόνιμες δασμολογικές απαλλαγές, αλλά αποδέχτηκαν ποσοστώσεις για τις εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.
Σύμφωνα με το Bloomberg, η Ουάσινγκτον πρόσφερε αρχικά στις Βρυξέλλες μια μορφή δασμολογικής ποσόστωσης. Στην ουσία, αυτό επιτρέπει στις χώρες να εξάγουν ένα ορισμένο όριο ενός προϊόντος και να έχουν υψηλότερους δασμούς για προϊόντα που υπερβαίνουν αυτό το όριο.
Αυτό το σύστημα είναι πολύ πιο αυστηρό από το σύστημα παρακολούθησης και ελέγχου. Όμως, και στα δύο σενάρια υπάρχει ένα όριο στο τι μπορεί να εξάγει η ΕΕ στις ΗΠΑ, προκειμένου να αποφύγει τους δασμούς.
Το φάντασμα του Λάιτχιζερ
Είναι γεγονός ότι, το φάντασμα του Ρόμπερτ Λάιτχιζερ, του αμερικανικού εμπορικού εκπροσώπου υπό τον Τραμπ, εξακολουθεί να στοιχειώνει τις εμπορικές σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ.
Η παρακαταθήκη Λάιτχιζερ, είναι κυρίως το πολύ επικίνδυνο σχέδιό του να «συντρίψει» την Κίνα, αλλά ο εμπορικός του πόλεμος ήταν ευρύτερος και συνδέθηκε με την εμμονή του σχετικά με το έλλειμμα της Αμερικής. Ο στόχος ήταν να αναβιώσει την τακτική που χρησιμοποίησε ως αναπληρωτής USTR εναντίον της Ιαπωνίας τη δεκαετία του 1980, για να εξαναγκάσει συμμάχους όπως το Μεξικό, τον Καναδά, την Ιαπωνία και την ΕΕ, να επιβάλλουν περιορισμούς στις δικές τους εξαγωγές.
Την ίδια στιγμή, η ιδέα τέτοιων περιορισμών στις εξαγωγές, που αποτελούν μια μορφή αυτολογοκρισίας στο εμπόριο, είναι μια σαφής κόκκινη γραμμή για την ΕΕ. Ο Ντομπρόβσκις επανέλαβε στην Ουάσινγκτον ότι θέλει μια λύση σύμφωνη με τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Οι εθελοντικοί περιορισμοί στις εξαγωγές απαγορεύονται από τη συμφωνία του ΠΟΕ για τα μέτρα διασφάλισης και ως εκ τούτου, δεν επιτρέπονται στις Βρυξέλλες.
Ωστόσο, όσο μια μορφή ρύθμισης και παρακολούθησης που επιτρέπει την ελεγχόμενη πρόσβαση της ΕΕ στην αγορά των ΗΠΑ δεν παραβιάζει τους κανόνες του ΠΟΕ, το αποτέλεσμα δεν θα διαφέρει και πολύ.
Τι λένε οι βιομηχανίες
Για τον Ντομπρόβσκις, ένας τέτοιος συμβιβασμός έχει νόημα στο ευρύτερο πλαίσιο των διατλαντικών σχέσεων.
Το ζήτημα είναι εάν θα δεχτούν οι χώρες της ΕΕ, ιδίως εκείνες που έχουν ισχυρές βιομηχανίες χάλυβα έναν τέτοιο συμβιβασμό, διότι το κόστος θα είναι μεγάλο.
Ο κλάδος της χαλυβουργίας στην ΕΕ, απασχολεί 330.000 άτομα και όταν περιλαμβάνει έμμεσες και επαγόμενες θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς, δημιουργεί 2,6 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν.
Η «European Aluminium», εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία αναφέρει ότι «ανησυχεί πολύ για την προοπτική οποιασδήποτε συμφωνίας που αντικαθιστά έναν δασμό, με μια άλλη στρέβλωση, όπως ποσόστωση ή ποσόστωση δασμολογικού επιτοκίου». Επίσης, το λόμπι «Eurofer», επιθυμεί είτε εξαίρεση από τους 232 δασμούς εθνικής ασφάλειας, είτε έναν μηχανισμό σταθεροποίησης στην ΕΕ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι χώρες παραγωγής χάλυβα έχουν ανατρέψει τις αποφάσεις τους στο παρελθόν. Ο Ντομπρόβσκις ήταν αρχικά κατά της επέκτασης των εγγυήσεων χάλυβα που επιβλήθηκαν ως απάντηση στους αμερικανικούς δασμούς, αλλά τελικά βρέθηκε υπέρ της επέκτασης των περιορισμών εισαγωγής.
Επισήμως όμως, η γραμμή των χωρών που παράγουν χάλυβα είναι σαφής: “Όλοι οι δασμοί πρέπει να μειωθούν”.
Αλλά όταν οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, όλα τα σενάρια είναι πιθανά, ακόμη και οι ποσοστώσεις δασμολογικών επιτοκίων. Όλα θα κριθούν εκ του αποτελέσματος. Σημαντικό είναι ότι η βούληση της ΕΕ είναι να επιτευχθεί μια «win-win» συμφωνία.
Με πληροφορίες απο Politico
