Η εμπορική σύγκρουση του Ντόναλντ Τραμπ με την Κίνα (και όχι μόνο) δεν έχει ακόμα περάσει πλήρως από τα πρωτοσέλιδα στις αποθήκες και τις επιχειρήσεις – αλλά τα σημάδια είναι ήδη εκεί: άδεια πλοία, ακυρωμένα δρομολόγια, βουτιά στις παραγγελίες και αγωνία για το πότε ακριβώς θα χτυπήσει η καταιγίδα.
Πριν από πέντε χρόνια, όταν η πανδημία παρέλυσε την παγκόσμια οικονομία, οι οικονομολόγοι κατέφυγαν σε νέες μεθόδους – όπως δεδομένα κινητικότητας και κρατήσεις σε εστιατόρια – για να μετρήσουν το σοκ σε πραγματικό χρόνο. Σήμερα οι αναλυτές στρέφονται και πάλι σε ευρηματικά εργαλεία για να αποτιμήσουν το σοκ από την πολιτική Τραμπ.
Σύμφωνα με ανάλυση του Economist τα πρώτα ευρήματα δείχνουν ότι η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου δεν έχει ακόμη δεχθεί μεγάλο πλήγμα, αλλά τα δύσκολα έρχονται. Το βρετανικό οικονομικό περιοδικό προειδοποιεί πως το σοκ ίσως απέχει λίγες μόνο εβδομάδες.
Ακόμα και πριν τεθούν σε ισχύ οι περισσότεροι δασμοί, στις 9 Απριλίου, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν πως καταναλωτές και επιχειρήσεις στις ΗΠΑ είχαν αρχίσει να ανησυχούν. Σύμφωνα με έρευνα της Fed του Ντάλας, η μεταποιητική παραγωγή διολίσθησε σε ιστορικό χαμηλό τον Απρίλιο. Ωστόσο, αυτού του είδους τα στατιστικά μπορεί να παραπλανούν: οι Αμερικανοί συχνά φιλτράρουν την εικόνα της οικονομίας μέσα από το πολιτικό τους πρίσμα.
Κατά την προεδρία Μπάιντεν δήλωναν συστηματικά απαισιοδοξία, ενώ συνέχιζαν να ξοδεύουν, περιορίζοντας την προγνωστική αξία των μετρήσεων. Από την άλλη, τα «σκληρά» δεδομένα – όπως η μισθοδοσία και οι προβλέψεις ΑΕΠ – συχνά αποτυπώνουν μια πραγματικότητα που έχει ήδη ξεπεραστεί. Οι ισχυρές προσλήψεις του Μαρτίου, για παράδειγμα, αντικατοπτρίζουν συμπεριφορές επιχειρήσεων πριν ο Τραμπ ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του για τους δασμούς.
Δεδομένα σε πραγματικό χρόνο
Τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο στοχεύουν στο να παρακάμψουν αυτές τις παγίδες, προσφέροντας έγκαιρη εικόνα της οικονομικής δραστηριότητας. Πολλοί από τους δείκτες της εποχής της πανδημίας έχουν πλέον εγκαταλειφθεί ή δεν είναι πια χρήσιμοι. Ευτυχώς, το παγκόσμιο εμπόριο εξακολουθεί να παρακολουθείται στενά. Τα πλοία αναχωρούν εβδομάδες πριν από την άφιξή τους, στέλνοντας σήματα σε δορυφόρους και αποκαλύπτοντας το φορτίο τους.
Ορισμένα δεδομένα δείχνουν ότι ο αντίκτυπος του νέου εμπορικού πολέμου είναι προς το παρόν περιορισμένος. Την εβδομάδα που έληξε στις 25 Απριλίου, δέκα εμπορευματοκιβωτιοφόρα μετέφεραν 555.000 τόνους αγαθών στα λιμάνια του Λος Άντζελες και του Λονγκ Μπιτς – τις βασικές πύλες εισόδου κινεζικών προϊόντων στις ΗΠΑ.
Ο όγκος αυτός είναι περίπου ίδιος με τον περσινό. Όμως, το ταξίδι από την Κίνα στη δυτική ακτή των ΗΠΑ διαρκεί από δύο έως σαράντα ημέρες. Πολλά από τα πλοία που φτάνουν τώρα είχαν αναχωρήσει πριν την εφαρμογή των δασμών.
Άλλες ενδείξεις είναι πιο ανησυχητικές. Οι κρατήσεις για νέα δρομολόγια μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ έπεσαν κατά 45% σε ετήσια βάση την εβδομάδα που ξεκίνησε στις 14 Απριλίου, σύμφωνα με την εταιρεία Vizion.
Αλλάζουν οι εμπορικές ροές
Στο 40% όλων των προγραμματισμένων ταξιδιών, πλοία παρακάμπτουν προγραμματισμένες στάσεις ή οι ναυτιλιακές μειώνουν τη συχνότητα των δρομολογίων. Τα δεδομένα δείχνουν αναδιάταξη των εμπορικών ροών: το κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων από τη Σαγκάη στο Λος Άντζελες μειώθηκε κατά περίπου 1.000 δολάρια μέσα σε έναν μήνα, σύμφωνα με την Freightos, καθώς οι εταιρείες πέρασαν από το «τρέξιμο» για να προλάβουν την εφαρμογή των δασμών, στην πλήρη αποφυγή τους. Την ίδια ώρα, η τιμή μεταφοράς αγαθών από το Βιετνάμ στις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά παρόμοιο ποσό, υποδηλώνοντας ότι οι εισαγωγείς αναζητούν εναλλακτικούς προμηθευτές.
Θα μπορούσαν όλα αυτά να είναι ψευδείς συναγερμοί; Τα δεδομένα των ναυτιλιακών μεταφορών είναι συχνά εποχικά και ευμετάβλητα. Για παράδειγμα, η μείωση κατά 30% στις κρατήσεις προς το Λος Άντζελες κινείται εντός των φυσιολογικών διακυμάνσεων εβδομάδα με εβδομάδα. Μικρότερα λιμάνια, όπως του Σιάτλ, υποδέχονται κατά μέσο όρο μόλις ένα πλοίο τη μέρα – μερικές ημέρες χωρίς αφίξεις δεν είναι κάτι αφύσικο. Επιπλέον, ευρέως χρησιμοποιούμενοι δείκτες υψηλής συχνότητας δεν δείχνουν ακόμη καθίζηση της οικονομίας: η καταναλωτική δαπάνη με κάρτες και οι αγγελίες εργασίας στις ΗΠΑ ήταν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι τον Απρίλιο, σύμφωνα με την Barclays.
Παγώνουν σχέδια
Ωστόσο, ο πόνος πιθανότατα πλησιάζει, σημειώνουν αναλυτές στον Εconomist. Τα σοκ στο εμπόριο χρειάζονται χρόνο για να διαχυθούν στην οικονομία. Πολλές επιχειρήσεις είχαν προνοήσει και διαμορφώσει αποθέματα πριν την εφαρμογή των δασμών. Η ζήτηση για τελωνειακές αποθήκες κοντά στα λιμάνια έχει εκτοξευθεί. Πολλές εταιρείες αποφεύγουν να αυξήσουν τις τιμές – παρότι θα έπρεπε, θεωρητικά, ώστε να περιορίσουν τη ζήτηση – επειδή δεσμεύονται από συμβόλαια ή δεν θέλουν να ρισκάρουν τη σχέση με τους πελάτες, σε περίπτωση που ο Τραμπ τελικά κάνει πίσω. Ίσως σύντομα εξαναγκαστούν να αλλάξουν στάση.
Η αβεβαιότητα που έχει προκαλέσει η αλλοπρόσαλλη τιμολογιακή πολιτική του Τραμπ έχει αιφνιδιάσει πολλές ναυτιλιακές, λέει ο Πίτερ Σαντ της Xeneta, παρότι η δεκαετία που πέρασε τις ανάγκασε να αντιμετωπίσουν ταραχές όπως η πανδημία, ο αποκλεισμός της Διώρυγας του Σουέζ και οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα.
Αυτές οι αναταράξεις θα πλήξουν το εμπόριο και την ευρύτερη οικονομία, ακόμα κι αν οι ΗΠΑ ακυρώσουν τελικά τα πιο τιμωρητικά μέτρα. Πλοία που δεν απέπλευσαν στην ώρα τους θα φτάσουν με καθυστέρηση – ή καθόλου. «Τα αποθέματα θα εξαντληθούν. Πολλές επιχειρήσεις θα έχουν παγώσει τα επενδυτικά και προσληπτικά τους σχέδια και θα καθυστερήσουν να τα επανεκκινήσουν», εξηγεί ο Economist και καταλήγει: «Η Αμερική δεν υποφέρει ακόμη από τη δική της αυτοπροκαλούμενη καταιγίδα στο εμπόριο. Αλλά η πρόγνωση είναι δυσοίωνη».
Διαβάστε ακόμη:
→«Ο νόμος είμαι εγώ»: Όσα ανέτρεψε ο Τραμπ και πού (α)πέτυχε τις πρώτες 100 μέρες
→Συνέντευξη Τραμπ στο ΑΒC News: Οι επιθέσεις, οι υπεκφυγές και τα μηνύματα για Πούτιν, Μασκ και Πεντάγωνο
