Σε δημόσια διαβούλευση τίθεται από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών το πολυαναμενόμενο νομοσχέδιο για την ενίσχυση της αξιοπιστίας και της ελκυστικότητας του Χρηματιστηρίου Αθηνών, στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας για την αναβάθμιση της εγχώριας κεφαλαιαγοράς.
Στόχος είναι οι αρμόδιοι φορείς να καταθέσουν τις προτάσεις τους, ώστε μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα το νομοθέτημα να κατατεθει στη Βουλή και να καταστεί νόμος του κράτους.
Στο πυρήνα του νομοσχεδίου, το οποίο μην ξεχνάμε ότι είχε παρουσιαστεί (με κάποια καθυστέρηση) πριν λίγες ημέρες στο υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης, βρίσκονται τρεις βασικές ρυθμίσεις: Τα φορολογικά κι άλλα κίνητρα για την προσέλκυση επενδυτών και νέων εταιρειών, η δυνατότητα μετάταξης από την Κύρια στην Εναλλακτική Αγορά, κάτι το οποίο προσφέρει «διέξοδο» σε όσες εταιρείες επιθυμούν να παραμείνουν στο Χρηματιστήριο Αθηνών, χωρίς ωστόσο να χρειάζεται να ευθυγραμμιστούν με τους αυστηρότερους κανονισμούς περί ελάχιστης μετοχικής διασποράς, καθώς και η θεσμική θωράκιση των εποπτικών μηχανισμών, με την επιστράτευση «μυστικών» πελατών.
Φορολογικά Κίνητρα
Όσον αφορά τα φορολογικά κίνητρα, τα οποία συνιστούν και το πλέον ενδιαφέρον κομμάτι για τη Λεωφόρο Αθηνών, το προωθούμενο νομοσχέδιο προβλέπει τα εξής:
• Επέκταση των κινήτρων που ισχύουν για τους επενδυτικούς αγγέλους (angel investors) και για επενδύσεις στην Εναλλακτική Αγορά. Αυτό σημαίνει ότι θα εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα (μέχρι τις 300.000€) ποσό ίσο με το 50% της εισφοράς.
• Αύξηση της έκπτωσης δαπανών για εισαγωγή μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Οι επιλέξιμες δαπάνες προσαυξημένες κατά 100% (με ανώτατο όριο προσαύξησης τις 200.000 ευρώ) θα εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων κατά τον χρόνο πραγματοποίησής τους, για διάρκεια 3 ετών.
• Μείωση από 15% σε 5% του συντελεστή φορολογίας σε τόκους εισηγμένων εταιρικών ομολόγων που αποκτούν φυσικά πρόσωπα – φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος. Έτσι, διαμορφώνεται ομοιόμορφο καθεστώς φορολογικής μεταχείρισης ημεδαπών και αλλοδαπών επενδυτών για το εισόδημα από τόκους, ανεξαρτήτως του τόπου χρηματιστηριακής διαπραγμάτευσης των ομολογιών.
Δυνατότητα Μετάταξης
Το νέο ν/σ προβλέπει τη μεταφορά μιας εισηγμένης από την Κύρια στην Εναλλακτική Αγορά του Χ.Α., διευκολύνοντας όσες επιχειρήσεις θέλουν να παραμείνουν εισηγμένες, αλλά δεν πληρούν τους κανόνες της ΕΧΑΕ. Παράλληλα, μέσω αυτής της ρύθμισης, παρέχεται η δυνατότητα στο ίδιο το Χ.Α. να μεταφέρει στην ΕΝ.Α. όσες εταιρείες δεν πληρούν τους κανόνες της Κύριας Αγοράς.
Επιπλέον, θεσπίζεται η δυνατότητα εισαγωγής μετοχών με Πολλαπλά Δικαιώματα Ψήφου, εφόσον αυτό προβλέπεται στο δίκαιο της έδρας τους. Σήμερα πολλοί ιδιοκτήτες εταιρειών αποφεύγουν να εισάγουν τις μετοχές της εταιρείας τους στο Χρηματιστήριο, επειδή φοβούνται ότι θα χάσουν τον έλεγχό της. Οι μετοχές με πολλαπλά δικαιώματα ψήφου, επιτρέπουν στους ιδρυτές των υπό εισαγωγή εταιρειών να έχουν περισσότερες ψήφους ανά μετοχή από ό,τι οι νέοι επενδυτές, διατηρώντας έτσι τον έλεγχο.
Την ίδια στιγμή, το ν/σ αναπροσαρμόζει από 5 σε 8 εκατ. ευρώ ετησίως το όριο για την έκδοση πληροφοριακού δελτίου αντί ενημερωτικού δελτίου σε δημόσιες προσφορές κινητών αξιών, με στόχο τη διευκόλυνση πρόσβασης ΜμΕ στο Χ.Α. Κι αυτό, διότι το κόστος για την έκδοση πληροφοριακού δελτίου είναι σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο κόστος για την έκδοση ενημερωτικού δελτίου.
Με βάση τις προωθούμενες διατάξεις επίσης:
• Ρυθμίζεται το πλαίσιο που διέπει τα ομολογιακά δάνεια με ομολογίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά. Έως σήμερα προβλέπεται ότι για την τροποποίηση ομολογιακού δανείου με όρους που είναι δυσμενέστεροι των αρχικών για τους ομολογιούχους απαιτείται έγκριση από ομολογιούχους που αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα. Με τη νέα ρύθμιση για στρατηγικές αποφάσεις που ορίζονται στο σχέδιο νόμου, εισάγεται ελάχιστη απαιτούμενη απαρτία (50% της ανεξόφλητης ονομαστικής αξίας του ομολογιακού δανείου) και πλειοψηφία (50,01%).
• Επεκτείνεται και σε περιπτώσεις συγχώνευσης εισηγμένων με μη εισηγμένες εταιρείες το καθεστώς εκποίησης μετοχών δικαιούχων που δεν έχουν εμφανιστεί.
• Επεκτείνεται και αποσαφηνίζεται ο θεσμός των συλλογικών λογαριασμών (omnibus accounts) για ΟΣΕΚΑ και ΟΕΕ. Προβλέπεται η συλλογική συγκέντρωση και τήρηση τίτλων στις περιπτώσεις ύπαρξης διαμεσολαβητών. Στόχος είναι η διευκόλυνση των συναλλαγών, η προσέλκυση νέων κεφαλαίων και η μείωση του κόστους (προμήθειες κλπ.) για τους επενδυτές μέσω της ενίσχυσης του ανταγωνισμού. Επισημαίνεται ότι η έλλειψη νομοθετικού πλαισίου στην Ελλάδα σήμερα δημιουργεί έντονα προβλήματα στις ελληνικές Α.Ε.Δ.Α.Κ. και Α.Ε.Δ.Ο.Ε.Ε. ως προς την συνεργασία τους με ξένους θεματοφύλακες.
• Ρυθμίζεται το πλαίσιο έκδοσης «Ευρωπαϊκών Πράσινων Ομολόγων» (eu green bonds) για τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικά βιώσιμων επενδύσεων. Θεσπίζονται δικλείδες και μηχανισμοί ελέγχου-εποπτείας κατά περίπτωση από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και την Τράπεζα της Ελλάδος, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα έσοδα από τις εκδόσεις αυτές θα διατίθενται πράγματι σε δράσεις βιώσιμης ανάπτυξης. Οι ποινές για τους παραβάτες περιλαμβάνουν χρηματικά πρόστιμα, χωρίς να αποκλείεται αφαίρεση ή αναστολή άδειας λειτουργίας.
Τι προβλέπεται για τις ΑΕΕΑΠ
Το ν/σ κάνει ειδική αναφορά και στο νομοθετικό πλαίσιο των Ανώνυμων Εταιρειών Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ), καθώς παρέχεται μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων με την κατάργηση περιττών γραφειοκρατικών ρυθμίσεων με στόχο την αύξηση των επενδύσεων. Συγκεκριμένα:
• παρέχεται η δυνατότητα εκμετάλλευσης ακίνητης περιουσίας για οποιοδήποτε οικιστικό βιομηχανικό και εμπορικό σκοπό,
• προβλέπονται κανόνες αποτίμησης της ακίνητης της ακίνητης περιουσίας της ΑΕΕΑΠ και υποχρέωση ασφάλισης όλων των ακινήτων της,
• προβλέπεται η δυνατότητα εκμετάλλευσης μονάδων παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας από ΑΠΕ για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της ακίνητης περιουσίας της Α.Ε.Ε.Α.Π., των εταιρειών του ομίλου και των μισθωτών/χρηστών τους αλλά και με γνώμονα την ανάγκη βελτίωσης του ενεργειακού προφίλ της ακίνητης περιουσίας,
• συγκεντρώνονται όλες οι διατάξεις της ειδικού καθεστώτος φορολογίας που διέπει τις εταιρείες αυτές,
• αίρονται οι υποχρεώσεις των Α.Ε.Ε.Α.Π. που δεν προβλέπονται στις Κατευθυντήριες αρχές της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών και τις εξίσωναν με χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Παραμένουν, ωστόσο, όλες οι ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία του επενδυτικού κοινού, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης για υποβολή πόθεν έσχες και της απαγόρευσης αγοράς ακινήτων από τους βασικούς μετόχους.
Ενίσχυση της Επ. Κεφαλαιαγοράς με «μυστικούς πελάτες»
Όσον αφορά τη θωράκιση των εποπτικών μηχανισμών, το υπουργείο αναλαμβάνει σειρά πρωτοβουλιών, από τις οποίες ξεχωρίζουν οι εξής:
• Θεσπίζονται επιπλέον διαφανείς διαδικασίες λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, με βάση τις βέλτιστες διεθνείς και ευρωπαϊκές πρακτικές. Δηλαδή εκδίδονται α) εγχειρίδια ελέγχου των καταγγελιών & επιτόπιων ελέγχων σε εποπτευόμενους φορείς, β) κατευθυντήριες γραμμές για τον υπολογισμό των προστίμων και την επιβολή των κυρώσεων, γ) κώδικας δεοντολογίας και δ) εγχειρίδιο κάλυψης των εκπαιδευτικών αναγκών του προσωπικού.
• Παρέχεται η δυνατότητα στους εποπτικούς μηχανισμούς (Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και Τράπεζα της Ελλάδος) να διενεργούν ελέγχους στους εποπτευόμενους φορείς με μυστικούς πελάτες («mystery shopping»). Συγκεκριμένα, ειδικά εκπαιδευμένα στελέχη, λειτουργώντας ως πελάτες, θα ελέγχουν επιτόπου την συμπεριφορά των εταιρειών που παρέχουν επενδυτικές υπηρεσίες, των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών ως προς την τήρηση της νομοθεσίας. Θα ελέγχουν για παράδειγμα την ορθή ενημέρωση των συναλλασσόμενων, το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών, την ύπαρξη κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού, τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, την τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών κ.α.. Η διαδικασία του mystery shopping εφαρμόζεται ήδη σε άλλες χώρες – μέλη της ΕΕ (π.χ. Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία).
