Την ώρα που το Ισραήλ ετοιμάζει τα αντίποινά του στο Ιράν, εξετάζοντας ακόμη και ένα πλήγμα σε πετρελαϊκές και πυρηνικές εγκαταστάσεις, το βλέμμα της αγοράς ενέργειας στρέφεται στα Στενά του Ορμούζ. Είναι η πιο σημαντική πετρελαϊκή αρτηρία στον πλανήτη.
Τα Στενά του Ορμούζ αναγνωρίζονται ευρέως ως ζωτικής σημασίας σημείο διέλευσης πετρελαίου. Είναι μία πολύ στενή, πλωτή οδός ανάμεσα στο Ιράν και το Ομάν, αλλά και ένα στρατηγικά σημαντικό κανάλι που συνδέει τους παραγωγούς αργού στη Μέση Ανατολή με βασικές αγορές σε όλο τον κόσμο.
Το 2022, η ροή πετρελαίου στα στενά του Ορμούζ ήταν κατά μέσο όρο 21 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ (EIA). Η ποσότητα ισοδυναμεί με περίπου το 21% του παγκόσμιου εμπορίου αργού. Η αδυναμία του πετρελαίου να διέλθει από ένα τόσο σημαντικό πέρασμα, έστω και προσωρινά, μπορεί να αυξήσει τις παγκόσμιες τιμές ενέργειας, τους ναύλους, αλλά και να δημιουργήσει σημαντικές καθυστερήσεις στον εφοδιασμό.
Για πολλούς ενεργειακούς αναλυτές, ένας αποκλεισμός ή παρατεταμένη διακοπή των ροών μέσω του Στενού του Ορμούζ, θεωρείται ως το χειρότερο σενάριο, ένα σενάριο που θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου να ανέβουν πολύ πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. «Η χειρότερη εξέλιξη θα μπορούσε κάλλιστα να είναι να δούμε το Ισραήλ να χτυπάει το Ιράν και στη συνέχεια το Ιράν να λαμβάνει μέτρα για να επιβραδύνει τις ροές από τα Στενά του Ορμούζ ή και να τα κλείσει», σχολίασε ο Άλαν Γκέλντερ, ενεργειακός αναλυτής της Wood Mackenzie, στο «Squawk Box Europe» του CNBC.
«Κάτι τέτοιο θα είχε πολύ πιο δραματικό αντίκτυπο από ένα πλήγμα στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, καθώς από εκεί μεταφέρεται το 20% των παγκόσμιων εξαγωγών αργού από χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και το Ιράκ – και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σε κάποιο βαθμό. Γιατί αυτές είναι ακριβώς οι χώρες που έχουν πλεονάζουσα ικανότητα, για να καλύψουν τις όποιες ελλείψεις», εξήγησε ο Γκέλντερ.
«Επομένως, αυτή τη στιγμή η αγορά δεν ποντάρει στο χειρότερο σενάριο. Αποτιμά μόνο τον πιθανό αντίκτυπο στις ιρανικές ενεργειακές υποδομές», είπε
Η υπόσχεση του Ισραήλ να αντεπιτεθεί στο Ιράν μετά από μια επίθεση με βαλλιστικούς πυραύλους την περασμένη εβδομάδα πυροδότησε εικασίες ότι η χώρα θα μπορούσε σύντομα να εξαπολύσει επίθεση στις ενεργειακές υποδομές της Τεχεράνης. Το Ιράν, το οποίο έχει δεσμευτεί για μια δυναμική απάντηση σε περίπτωση περαιτέρω ισραηλινών ενεργειών, είναι σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Σενάριο για πετρέλαιο από 200 έως και 350 δολάρια
Ο Σαούλ Κάβονιτς, ανώτερος ερευνητικός αναλυτής της MST Financial, δήλωσε στο CNBC ότι μία διακοπή του εφοδιασμού κατά μήκος των Στενών του Ορμούζ θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου αισθητά υψηλότερα. «Εάν δούμε μια επίθεση στην ιρανική παραγωγή, περίπου το 3% της παγκόσμιας προσφοράς θα μπορούσε να χαθεί. Αυτό από μόνο του θα μπορούσε να ωθήσει το πετρέλαιο στα 100 δολάρια το βαρέλι ή και παραπάνω». «Εάν [η διέλευση μέσω του στενού του Ορμούζ] επρόκειτο να επηρεαστεί, μιλάμε για μια επίπτωση στην τιμή του πετρελαίου που θα ήταν τρεις φορές πιο ισχυρή από τα σοκ στις τιμές του πετρελαίου της δεκαετίας του 1970 στον απόηχο της Ιρανικής Επανάστασης και του αραβικού πετρελαϊκού εμπάργκο», πρόσθεσε.
Άλλοι αναλυτές βλέπουν το πετρέλαιο στα 200 δολάρια ακόμη και χωρίς κλείσιμο των Στενών, εάν η ενεργειακή υποδομή του Ιράν εξαλειφθεί, λέει αναλυτής.
Οι τιμές του πετρελαίου υποχωρούν σήμερα, περιορίζοντας τα πρόσφατα κέρδη αφού σημείωσαν τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία άνοδο από τις αρχές του 2023 την περασμένη εβδομάδα. Τα διεθνή συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αργού Brent με λήξη Δεκεμβρίου διαπραγματεύτηκαν τελευταία φορά κατά 2,1% χαμηλότερα στα 79,19 δολάρια το βαρέλι, ενώ τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αμερικανικού West Texas Intermediate διαμορφώθηκαν στα 75,42 δολάρια, σημειώνοντας πτώση 2,2%.
Άλλοι αναλυτές βλέπουν το πετρέλαιο στα 200 δολάρια ακόμη και χωρίς κλείσιμο των Στενών, εάν η ενεργειακή υποδομή του Ιράν εξαλειφθεί, λέει αναλυτής. Μεταξύ αυτών η σουηδική τράπεζα SEB. Μάλιστα σε περίπτωση που κλείσουν τα Στενά, προειδοποιεί ότι η τιμή συχνά θα εκτοξευθεί πέντε και δέκα φορές το κανονικό της επίπεδο. «Εάν τα Στενά του Ορμούζ ήταν κλειστά για ένα μήνα ή περισσότερο, τότε το αργό πετρέλαιο Brent πιθανότατα θα εκτοξευόταν στα 350 USD/b», ανέφερε σε σημείωμά της στους επενδυτές.
Τι γίνεται με τις αγορές φυσικού αερίου
Ο Γουόρεν Πάτερσον, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων στην ολλανδική τράπεζα ING, προειδοποίησε ότι τυχόν διακοπές στη διέλευση κατά μήκος του Στενού του Ορμούζ θα είχαν «σεισμικές συνέπειες» για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας συνολικά.
«Μια σημαντική διακοπή στις ροές από τα Στενά του Ορμούζ θα ήταν αρκετή για να ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου σε νέα υψηλά ρεκόρ, ξεπερνώντας το ρεκόρ του 2008, κοντά στα 150 δολάρια το βαρέλι», ανέφερε σε σημείωμα στους επενδυτές και πρόσθετε: «Θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε διαταραχές στις ροές υγροποιημένου φυσικού αερίου από το Κατάρ, που αποτελεί περισσότερο από το 20% του παγκόσμιου εμπορίου LNG».
«Αυτό θα ήταν ένα σοκ για τις παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου, ιδιαίτερα καθώς περνάμε στο χειμώνα του βόρειου ημισφαιρίου, όπου βλέπουμε μεγαλύτερη ζήτηση του καυσίμου για σκοπούς θέρμανσης. Ενώ βλέπουμε μια άνοδο της νέας εξαγωγικής ικανότητας LNG, αυτή εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερη από τον όγκο των εξαγωγών του Κατάρ», εξήγησε.
