Μία περίεργη ηρεμία επικρατεί στην αγορά πετρελαίου τη Δευτέρα – πρώτη συνεδρίαση μετά την επιβεβαίωση της δολοφονίας του Χασάν Νασράλα από το Ισραήλ στη Βηρυτό. Οι τιμές κινούνται ανοδικά, αλλά δεν βλέπουμε την «έκρηξη» που θα περίμενε κανείς εν μέσω προειδοποιήσεων για μία περιφερειακή σύρραξη στη Μέση Ανατολή.
Το μπρεντ καταγράφει άνοδο 1,6% στα 73,10 δολάρια το βαρέλι, ενώ το αμερικανικό αργό ενισχύεται περισσότερο από 1% στα 68,19 δολάρια το βαρέλι. Αναλυτές μέσα στο Σαββατοκύριακο προειδοποιούσαν για ράλι των τιμών, με το βλέμμα στην Τεχεράνη, για την οποία η εξουδετέρωση της ηγετικής ομάδας της Χεζμπολάχ συνιστά βαρύτατο και δη ταπεινωτικό πλήγμα.
Μέσα σε λίγες ημέρες το Ισραήλ εξουδετέρωσε όλα τα κορυφαία στρατιωτικά στελέχη της τρομοκρατικής οργάνωσης και όχι μόνο τον επί δεκαετίες ηγέτη της. Και η Χεζμπολάχ δεν είναι απλά ακόμη μία πολιτοφυλακή που συνδέεται με το Ιράν. Είναι (ή τουλάχιστον ήταν) η πιο βαριά οπλισμένη μη κρατική πολιτοφυλακή παγκοσμίως, έχοντας γιγαντώσει το οπλοστάσιο, αλλά και την επιρροή της στην περιοχή χάρη στη διαρκή στήριξη – στη μορφή χρηματοδότησης, εξοπλισμού και εκπαίδευσης – από το ιρανικό καθεστώς.
Η πίεση στην Τεχεράνη να εκδικηθεί τη δολοφονία όχι μόνο του Νασράλα, αλλά και υψηλόβαθμου στελέχους των Φρουρών της Επανάστασης που έπεσε νεκρό στην ίδια επίθεση στη Βηρυτό την περασμένη Παρασκευή έχει ενταθεί.
Ωστόσο η αγορά πετρελαίου φαίνεται να ποντάρει στο σενάριο της αυτοσυγκράτησης. Ανησυχία υπάρχει, αλλά δεν έχει εξελιχθεί σε πανικό, με πολλούς να επικαλούνται την έως τώρα στάση του Ιράν. Θα πρέπει να θυμίσουμε πως όταν το Ισραήλ σκότωσε τον ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, ενώ ήταν φιλοξενούμενος της ισλαμικής δημοκρατίας στην Τεχεράνη, το ιρανικό καθεστώς είχε ορκιστεί εκδίκηση. Ήταν μία εξέλιξη που έφερνε στο φως τα κενά ασφαλείας του Ιράν και την πιθανή διείσδυση των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών στις τάξεις των Φρουρών της Επανάστασης και πολλοί θεωρούσαν ότι δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη. Τελικά η «εκδίκηση» δεν ήρθε ποτέ.
Η στάση της Τεχεράνης
Σήμερα το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών διεμήνυσε πως «τα εγκλήματα του Ισραήλ δεν μπορούν να μείνουν αναπάντητα». Και ενώ θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρξει αυτή τη φορά κάποιου είδους απάντηση, επικρατεί και πάλι η αντίληψη ότι αυτή θα είναι καλά ζυγισμένη ώστε να μην σύρει το Ιράν σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο που ξέρει ότι πολύ δύσκολα θα κερδίσει. Η διατήρηση των τιμών του πετρελαίου σε απόσταση ασφαλείας από τα 80 δολάρια το βαρέλι μαρτυρά πως η αγορά δεν περιμένει από την Τεχεράνη να τραβήξει το σχοινί περαιτέρω.
Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για «ορθολογικές κινήσεις» από ένα θεοκρατικό καθεστώς που αισθάνεται ταπεινωμένο. Και κανείς δεν μπορεί επίσης να προβλέψει ποιες άλλες κόκκινες γραμμές θα θελήσει να πατήσει ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, αφήνοντας κατά μέρος τα διδάγματα του πρόσφατο παρελθόντος και αψηφώντας τις εκκλήσεις ΗΠΑ, Γαλλίας και άλλων δυτικών συμμάχων. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός είναι απλά «ασταμάτητος», όπως ομολόγησε και ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ. Το επόμενο βήμα αναμένεται να είναι μία χερσαία εισβολή στον Λίβανο. Αν αυτή περιοριστεί κοντά στα σύνορα, τότε και η απάντηση του Ιράν μπορεί να είναι όντως «μετρημένη». Αν εξελιχθεί σε ευρείας κλίμακας πόλεμο, μία πιο δραστική εμπλοκή του Ιράν θα είναι μάλλον αναπόφευκτη.
Τα Στενά του Ορμούζ και η πιθανή… «έκρηξη»
Ένα από τα όπλα που θα θελήσει να χρησιμοποιήσει σε μία τέτοια περίπτωση το Ιράν είναι τα Στενά του Ορμούζ. Σε μία τέτοια περίπτωση, όπως προειδοποιούν ειδικοί στο CNBC, θα είχαμε άμεσο άλμα 30 δολαρίων, με τις τιμές έτσι να υπερβαίνουν τα 100 δολάρια το βαρέλι. Ο στενός υδάτινος διάδρομος, που συνδέει τον Περσικό Κόλπο και τον Κόλπο του Ομάν, έχει δύο ναυτιλιακές λωρίδες με πλάτος δύο ναυτικά μίλια η καθεμία. Και είναι απολύτως ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια ναυτιλία, ειδικά για το πετρέλαιο.
Το 30% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου και πάνω από το 25% της παγκόσμιας προσφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) περνάει από τα Στενά, με τις εναλλακτικές και τις δυνατότητες παράκαμψης να είναι ελάχιστες. Μόνο η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν αγωγούς που μπορούν να μεταφέρουν πετρέλαιο εκτός του Περσικού Κόλπου.
Τα Στενά του Ορμούζ ως «όπλο» του Ιράν, τα κοιτάσματα του Ισραήλ και οι φόβοι για νέο ενεργειακό σοκ
