Όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις στις διεθνείς αγορές, διαπιστώνουν ένα εντυπωσιακό, ανθεκτικό στην όποια δυσάρεστη είδηση – οικονομική, εταιρική, γεωπολιτική – ράλι των μετοχών. ΗΠΑ, Ευρώπη, Ιαπωνία, Ινδία βλέπουν τους δείκτες σε συντονισμένη τροχιά σταθερής ανόδου, να καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Ένα παγκόσμιο πάρτι είναι σε εξέλιξη – όσο και εάν η μουσική υπόκρουση είναι τα πολεμικά εμβατήρια και τα blues της ακρίβειας.
Ο S&P 500 – ο πλέον αντιπροσωπευτικός δείκτης της Wall Street, που δίνει κατεύθυνση και στις άλλες αγορές ανά τον κόσμο – καλπάζει. Κινείται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, έχοντας ενισχυθεί κατά 60% από το 2022. Η ευφορία γύρω από την τεχνολογία (με έμφαση στα επιτεύγματα της τεχνητής νοημοσύνης) είναι το βασικό καύσιμο σε αυτή την κούρσα. Για αυτό και δεν είναι λίγοι εκείνοι που κάνουν συγκρίσεις με την εποχή της φούσκας του dot.com.
Οι διαφορές είναι αρκετές με εκείνη την προ 24 -25 ετών περίοδο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί το πάρτι να διαρκέσει για πάντα. Τι θα μπορούσε να είναι λοιπόν αυτό, που θα το διακόψει απότομα;
Τα καμπανάκια για βίαιη διόρθωση
Πολύ πρόσφατα οι αναλυτές της Goldman Sachs δημοσίευσαν ένα σημείωμα υπό τον τίτλο «Summertime blues», στο οποίο προειδοποιούσαν ότι οι τιμές των μετοχών έχουν αυξηθεί αδικαιολόγητα πολύ, ειδικά εάν συγκριθούν με τις επιδόσεις των ομολόγων, παρά το γεγονός ότι οι κίνδυνοι για την οικονομία και τα εταιρικά κέρδη έχουν αυξηθεί. Η διόρθωση θα μπορούσε λοιπόν να πλησιάζει και να είναι επώδυνη.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η JPMorgan Chase, κάνει λόγο για υπερβολικά επιθετικές κινήσεις εκ μέρους των αγοραστών, οι οποίες βασίζονταν σε μη ρεαλιστικές εκτιμήσεις για την ανάπτυξη και την εταιρική κερδοφορία. «Τέτοιου είδους υπερβολές τείνουν να ακολουθούνται από βίαιη διόρθωση», προειδοποιούν οι αναλυτές του επενδυτικού οίκου.
Διόρθωση της τάξης του 10% βλέπει από την πλευρά του ο Μάικ Γουίλσον της Μorgan Stanley, που πριν από λίγους μήνες επιχειρηματολογούσε υπέρ της διατήρησης της ανόδου των μετοχών.
Ένας δείκτης στον οποίο έχουν σταθερά στραμμένο το βλέμμα οι αναλυτές, είναι η κυκλικά προσαρμοσμένη αναλογία μετοχικής τιμής/κερδών. Πρόκειται για τον λεγόμενο δείκτη cape, ο οποίος έχει εκτιναχθεί στο 36. Η μόνη φορά που ήταν σε υψηλότερα επίπεδα ήταν προς την κορύφωση της φούσκας του dot.com και το 2021. Και τις δύο φορές ακολούθησε ελεύθερη πτώση. Στην Ινδία οι αποτιμήσεις έχουν εκτιναχθεί σε ακόμη πιο εξωφρενικά επίπεδα. Στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία είναι κάπως πιο συγκρατημένες, αν και ασυνήθιστα υψηλές σε σχέση με τον μέσο όρο των τελευταίων ετών.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον τι θα μπορούσε να δώσει το σήμα για να περάσουμε από το ράλι στις ρευστοποιήσεις; «Μία αλλαγή στη διάθεση των επενδυτών», αρκεί, προειδοποιεί η Goldman. Και τι μπορεί να φέρει την αιφνίδια αλλαγή στη διάθεση; Δύο είναι οι μεγάλοι φόβοι.
Οι δύο μεγάλοι φόβοι
Ο πρώτος έχει να κάνει με ένα γεωπολιτικό σοκ. Μία ραγδαία επιδείνωση των εξελίξεων στο μέτωπο της Ουκρανίας ή της Μέσης Ανατολής – κάτι που θα οδηγούσε δηλαδή σε περιφερειακή ή και παγκόσμια σύρραξη. Μία σύγκρουση Κίνας – Ταϊβάν, που θα οδηγούσε τις ΗΠΑ σε μετωπική με μία άλλη υπερδύναμη. Μία ανάφλεξη ανάμεσα στη Δύση και τις δυνάμεις που την αμφισβητούν.
Ο δεύτερος έχει να κάνει με ένα πιθανό χρηματοοικονομικό σοκ. Εδώ τα βλέμματα και οι ανησυχίες εστιάζουν στον λεγόμενο σκιώδη τραπεζικό τομέα, που έχει γιγαντωθεί επικίνδυνα, αλλά δεν υπόκειται σε εξίσου αυστηρή εποπτεία και απαιτήσεις με τις παραδοσιακές τράπεζες.
«Πολλοί άνθρωποι με τους οποίους μιλάω, είναι εξαιρετικά ανήσυχοι», λέει στον Economist ο Τόρστεν Σλοκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Apollo Global Management. «Η φούσκα γίνεται ολόενα και μεγαλύτερη. Και αυτό που μπορεί να συμβεί είναι με την πρώτη αρνητική εξέλιξη να δούμε τους πάντες να τρέχουν ταυτόχρονα προς την πόρτα της εξόδου». Ο τελευταίος θα σβήσει και τα.. φώτα.
