Άκρως επεισοδιακό ήταν το πρώτο εξάμηνο του 2023 για τα διεθνή χρηματιστήρια. Και τούτο γιατί οι μεγαλύτερες τραπεζικές χρεοκοπίες από την εποχή της Lehman Brothers στις ΗΠΑ και ο αναγκαστικός γάμος της Credit Suisse με την UBS στην Ευρώπη πυροδότησαν για ένα διάστημα σοβαρή τραπεζική αναταραχή και ξύπνησαν μνήμες χρηματοπιστωτικής κρίσης. Τα χειρότερα όμως απετράπησαν. Και το ηθικό των επενδυτών δεν έκαμψαν ούτε οι συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη. Χάρη και στη φρενίτιδα γύρω από την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (generative AI), οι μετοχές αποχαιρετούν το εξάμηνο με αξιόλογα κέρδη, ενώ στους κερδισμένους της αγοράς περιλαμβάνεται και το Bitcoin, που είχε καταποντιστεί μέσα στο 2022. Μεγάλοι ηττημένοι είναι το φυσικό αέριο και ευρύτερα τα ενεργειακά εμπορεύματα.
Ο παγκόσμιος δείκτης μετοχών MSCI All Country σημείωσε το πρώτο εξάμηνο άνοδο σχεδόν 12%, η οποία μεταφράζεται σε αύξηση της αξίας του κατά 6 τρισ. δολάρια. Με το ChatGPT της OpenAI (στην οποία επενδύει και η Microsoft) να έχει ξετρελάνει τους πάντες και τους άλλους παίχτες να «τρέχουν» να προλάβουν με τα δικά τους chatbots και άλλα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, οι μετοχές των Big Tech ήταν οι απόλυτοι πρωταγωνιστές. Apple, Microsoft, Alphabet (Google), Amazon και Netflix είχαν κέρδη από 35% έως 50%. Οι μετοχές των Μeta (Facebook) και Tesla εκτινάχθηκαν πάνω από 100% και η Nvidia είδε την αξία της να απογειώνεται κατά περισσότερο από 180%. Συνολικά ο τεχνολογικός κλάδος είχε κέρδη 72,2%, ενώ οι αμερικανικές μετοχές είδαν την αξία τους να ενισχύεται κατά 1 τρισ. δολάρια. Εντυπωσιακές ήταν το πρώτο εξάμηνο και οι επιδόσεις των ιαπωνικών μετοχών με τον Nikkei 225 να καταγράφει αύξηση 16% σε όρους δολαρίου και 26% σε όρους γιεν.
Πάνω χρυσός και ομόλογα, στον πάτο η τουρκική λίρα
Με τους επενδυτές να επιζητούν και την ασφάλεια, σε ένα περιβάλλον έντονης αβεβαιότητας, η τιμή του χρυσού αυξήθηκε 5%. Τα κρατικά όμολογα είχαν κέρδη 3 έως 6%. Ξεχώρισαν τα ομολογα του Ελ Σαλβαδόρ, προσφέροντας στους επενδυτές κέρδος 58%. Ακολούθησαν εκείνα της Σρι Λάνκα με κέρδος 34%, της Ζάμπια (+24%), της Ουκρανίας (+19%), της Αργεντινής (+19%) και του Πακιστάν (+19%).
Στην αγορά συναλλάγματος το δολάριο αποδείχθηκε ανθεκτικό στις εξελίξεις και έμεινε εν πολλοίς σταθερό έναντι των άλλων μεγάλων ανταγωνιστών του. Το ιαπωνικό γιεν και το κινεζικό γιουάν υποτιμήθηκαν 9% και 5% αντίστοιχα. Ανηλεές ήταν το σφυροκόπημα για την τουρκική λίρα, μετά και την επανεκλογή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Συνολικά στο πρώτο εξάμηνο του τουρκικό νόμισμα έχασε το 28% της αξίας. Η Αίγυπτος επίσης προέβη σε υποτίμηση του δικού της νομίσματος κατά περισσότερο από 20%. Μεταξύ των νομισμάτων που ξεχώρισαν με κέρδη από 10% έως 17% ήταν το μεξικανικό και το κολομβιανό πέσο και το φιορίνι Ουγγαρίας.
Η κούρσα των επιτοκιακών αυξήσεων
Το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου πραγματοποιήθηκαν παγκοσμίως 90 αυξήσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες και μόλις 17 μειώσεις. Εάν προστεθούν και οι αυξήσεις της προηγούμενης χρονιάς, τότε φτάνουμε στις 470 αυξήσεις επιτοκίων. Στην χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 είχαμε 1.202 μειώσεις επιτοκίων παγκοσμίως.
Η Fed έχει αυξήσει το βασικό επιτόκιο κατά 500 μονάδες βάσης, η EKT κατά 400 μονάδες βάσης και οι περισσότερες αναπτυσσόμενες οικονομίες προχώρησαν σε ακόμη πιο απότομη αύξηση του κόστους δανεισμού.
Η νεκρανάσταση των κρυπτονομισμάτων, η πτώση της ενέργειας
Στις αγορές των cryptos τα χαμόγελα επέστρεψαν για τα καλά. Το Bitcoin που είχε βρεθεί στη δίνη της χρεοκοπίας της FTX, σκανδάλων και αμφισβήτησης, έχει ενισχυθεί από τις αρχές του έτους κατά περισσότερο από 81%. Στον αντίποδα η τιμή του φυσικού αερίου κατέγραψε πτώση 51% και εκείνη του πετρελαίου υποχώρησε κατά 13%.
