Σε ένα «game changer», η πολύπλευρη κρίση του ρωσο-ουκρανικού πολέμου μεγέθυνε τάσεις που ήδη προϋπήρχαν, προκαλώντας ριζικές αλλαγές στις αγορές τροφίμων και εμπορευμάτων, με εκτόξευση του κόστους πρώτων υλών στα ύψη.
Το πρώτο εμπόρευμα που επηρεάστηκε ήταν ο σίτος, ο οποίος ενώ τρεις ημέρες πριν από την εισβολή διαπραγματευόταν στα 275 ευρώ ο τόνος στο χρηματιστήριο του Παρισιού εκτοξεύθηκε λίγες ημέρες μετά κοντά στα 400 ευρώ, παραμένοντας έως και σήμερα πάνω από τα προ του πολέμου επίπεδα. Αποτέλεσμα μια σειρά ανατιμήσεων στα βασικά είδη διατροφής, όπως το ψωμί, ανατροφοδοτώντας συνεχώς τον πληθωρισμό τροφίμων, ο οποίος ήρθε για να μείνει, τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια.
Με τη Ρωσία και την Ουκρανία να αποτελούν τον «σιτοβολώνα» του πλανήτη, εκπροσωπώντας το 29% της παγκόσμιας παραγωγής, οι ελλείψεις σε σιτάρι, κριθάρι, καθώς και άλλα αγροτικά προϊόντα, όπως ηλιέλαιο και καλαμπόκι, πυροδότησαν παγκόσμια επισιτιστική κρίση.
Στα ύψη και οι τιμές βασικών μετάλλων και χημικών, δεδομένου ότι Ρωσία και Ουκρανία είναι μεγάλοι παραγωγοί εμπορευμάτων και ελέγχουν τεράστια αποθέματα, με τον πόλεμο να προκαλεί μεγάλες ελλείψεις, με επιπτώσεις σε όλη την παγκόσμια αλυσίδα προσφοράς.
Η τιμή νικελίου εκτοξεύθηκε 50% το διάστημα Φεβρουαρίου-Απριλίου 2022, ενώ έναν χρόνο μετά εξακολουθεί να είναι αυξημένη περισσότερο από 7%, καθώς η Ρωσία είναι κορυφαίος παραγωγός νικελίου και πλατίνας. Αντίστοιχα, ο χάλυβας έκανε άλμα 30% την παραπάνω περίοδο, το αλουμίνιο 10% και ο χαλκός 4%, παρότι έχουν υποχωρήσει στο 12μηνο.
Η τιμή brent εκτινάχθηκε λίγο μετά την εισβολή κοντά στα 130 δολάρια το βαρέλι, για να επισκεφθεί και πάλι τα υψηλά των 110-120 δολαρίων στο τέλος άνοιξης και τους καλοκαιρινούς μήνες του 2022. Σε ορίζοντα 12μήνου καταγράφει ωστόσο απώλειες 15%.
«Αιμορραγία» στις μετοχές
«Αιμορραγία» και στις διεθνείς αγορές μετοχών, από τις οποίες εξανεμίστηκαν 14 τρισ. δολάρια το 2022, από τις έμμεσες επιπτώσεις του πολέμου, την εκτίναξη του πληθωρισμού στα ύψη και την επιθετική σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής. Στην Ευρώπη, ο STOXX 600 έχει καλύψει τις απώλειές του στο 12μηνο από την έναρξη του πολέμου, σε αντίθεση με την πολύ χειρότερη εικόνα της Wall Street: ο S&P 500 υποχωρεί 7% και ο Nasdaq 14%.
Στην αγορά συναλλάγματος, μεγάλος κερδισμένος το δολάριο, με άνοδο 8,5% στο 12μηνο, ενώ αντίθετα το ευρώ υποχωρεί 5,9%. Μεγάλος χαμένος το bitcoin, το οποίο στον έναν χρόνο πολέμου χάνει περίπου το 40% της αξίας του. Όσο για το ρούβλι, ενώ κατέρρευσε λίγο μετά την εισβολή αγγίζοντας αλλεπάλληλα ναδίρ έναντι του δολαρίου, έκανε comeback, με άνοδο μάλιστα 4% από τα προ του πολέμου επίπεδα.
1,6 τρισ. το κόστος έως σήμερα
Ένας χρόνος πολέμου έφερε αναμφισβήτητα μεγαλύτερη οικονομική δυσπραγία στην παγκόσμια οικονομία.
Μέχρι στιγμής, ο πόλεμος έχει κοστίσει στην παγκόσμια οικονομία 1,6 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γερμανικής Οικονομίας IW της Κολονίας. Και ο πλήρης αντίκτυπος δεν έχει γίνει ακόμη αισθητός, σύμφωνα με το Eurasia Group.
Τα στοιχεία του ΔΝΤ κάνουν λόγο για ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας κατά 3,4% πέρυσι, μία ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερα από την πρόβλεψη που είχε κάνει πριν αρχίσει ο πόλεμος, ενώ ο πληθωρισμός κορυφώθηκε στο 8,8%.
Η Ευρώπη κατάφερε να αποφύγει τα χειρότερα, με τον ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρωζώνη να διαμορφώνεται πέρυσι στο 3,5% από 5,2% του 2021. Η αμερικανική οικονομία αναπτύχθηκε στο σύνολο του 2022 κατά 2,1%, πολύ χαμηλότερα μεν από το 5,9% του 2021, όμως κράτησε τις αντοχές της. Στον σημερινό κύκλο σύσφιγξης, η Federal Reserve έχει αυξήσει τα επιτόκια κατά 425 μ.β., ενώ η ΕΚΤ κατά 300 μ.β.
