Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει το χρέος που συσσωρεύεται στο ΚΕΑΟ, καθώς από τα 49,29 δισ. ευρώ του δ’ τριμήνου του 2024, τα 9,8 δισ. ευρώ έχουν ήδη καταγραφεί ως ανείσπρακτα.
Αποκλειστικές πληροφορίες της «Ν», όμως, θέλουν το συγκεκριμένο νούμερο να εκτινάσσεται στα επίπεδα των 15-17 δισ. ευρώ, όταν ολοκληρωθεί η σχετική καταγραφή.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΚΕΑΟ, το 40,48% του συνόλου του χρέους, δηλαδή 19,95 δισ. ευρώ έχει προκύψει το 2009 και παλαιότερα.
Άρα πρόκειται για οφειλή από μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, που μαζί με τα πρόσθετα τέλη έχει τουλάχιστον 16 χρόνια που παραμένει ανείσπρακτη.
Ωστόσο, σε αυτήν τη φάση, με τους ελέγχους να βρίσκονται σε εξέλιξη έχει ήδη εντοπιστεί ότι σχεδόν το 20% του χρέους προς τον ΕΦΚΑ πρακτικά είναι αδύνατο να εισπραχθεί.
Το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο και αναμένεται να διογκωθεί ακόμα περισσότερο, μόλις ολοκληρωθεί το ξεκαθάρισμα του συνόλου του καταγεγραμμένου χρέους στο ΚΕΑΟ, κάτι που αναμένεται να απαιτήσει, όμως, αρκετούς μήνες επισταμένης προσπάθειας, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Κέντρου, που έχουν επιφορτιστεί με την ανάλογη ευθύνη.
Υπενθυμίζεται ότι μετά την κατάργηση των κριτηρίων για τη διαβίβαση των θεωρητικά εισπράξιμων οφειλών από τους τ. ΦΚΑ στο ΚΕΑΟ, ένα μέρος από το χρέος εμφανίζει πολύ χαμηλή ή μηδενική εισπραξιμότητα.
Για τον λόγο αυτό, το ΚΕΑΟ, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων που θέτει, εντοπίζει και διαχωρίζει τις οφειλές με χαμηλό, ίσως και μηδενικό βαθμό εισπραξιμότητας.
Η διαδικασία προϋποθέτει ενδελεχή έλεγχο από τις αρμόδιες υπηρεσίες για εντοπισμό όλων των πηγών αποπληρωμής της οφειλής και εξάντληση κάθε εισπρακτικού μέσου σε βάρος του οφειλέτη.
Εν συνεχεία μπορούν τα αρμόδια όργανα να προτείνουν και να εισηγηθούν με ασφάλεια τον χαρακτηρισμό μιας οφειλής ως πολύ χαμηλής εισπραξιμότητας ή ανεπίδεκτη είσπραξης.
Χαμηλή εισπραξιμότητα
Ενδεικτικά, στην κατηγορία των οφειλών χαμηλής εισπραξιμότητας εντάσσονται χρέη για την είσπραξη των οποίων έχουν ληφθεί επανειλημμένα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης χωρίς αποτέλεσμα. Το ίδιο ισχύει και για οφειλές προσώπων που έχουν αποβιώσει και οι κληρονόμοι αποποιήθηκαν την κληρονομιά, αλλά και για οφειλές επιχειρήσεων που έχουν πτωχεύσει ή βρίσκονται σε αδράνεια.
Χαρακτηριστικό είναι ότι, όπως προκύπτει από αναλύσεις του ΚΕΑΟ, από το σύνολο του χρέους που είναι σήμερα στο χαρτοφυλάκιο περίπου τα 9,8 δισ. ευρώ είναι οφειλές πολύ χαμηλής εισπραξιμότητας.
Οι οφειλές αυτές αφορούν εργοδότες πτωχευμένους, εργοδότες σε καθεστώς εκκαθάρισης, εργοδότες με οφειλές πριν από την εφαρμογή του συστήματος ασφάλισης μέσω ΑΠΔ, που δεν έχουν ποτέ υποβάλει ΑΠΔ και που δεν έχουν ποτέ καταβάλει ποσά στο ΚΕΑΟ, καθώς και οφειλές ασφαλισμένων που έχουν αποβιώσει.
Κεντρική παρακολούθηση
Σε κάθε περίπτωση, το Κέντρο πραγματοποιεί κεντρική παρακολούθηση των οφειλετών. Μέσω ανάλυσης και επεξεργασίας των διαθέσιμων δεδομένων, ελέγχονται, μεταξύ άλλων, και ενδεχόμενες περιπτώσεις έντονης παραβατικότητας και συστηματικής δημιουργίας οφειλών.
Κοινό χαρακτηριστικό των περιπτώσεων αυτών, εκτός από την αύξηση του χρέους προς την Κοινωνική Ασφάλιση, είναι και η ανυπαρξία περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του φορέα.
Η απουσία περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τη γνώση που έχει αποκτήσει το ΚΕΑΟ, μπορεί να είναι και αποτέλεσμα μεθόδευσης με σκοπό την αδυναμία εντοπισμού των πραγματικών υπευθύνων της επιχείρησης.
Ελεγκτικός μηχανισμός
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω περιπτώσεων, άμεσης προτεραιότητας ζήτημα είναι η ενεργοποίηση του ελεγκτικού μηχανισμού για τον καταλογισμό των εισφορών στους πραγματικά ωφελούμενους από μια τέτοια, παράνομη δραστηριότητα.
Τα πρόσωπα αυτά είναι που έχουν την υποχρέωση, αλλά και την οικονομική δυνατότητα να αποκαταστήσουν τη ζημία των ασφαλιστικών οργανισμών που προκλήθηκε από τη δραστηριότητά τους.
Στο ίδιο πλαίσιο, το ΚΕΑΟ εντείνει και τον έλεγχο αφερεγγυότητας των κοινών επιχειρήσεων που είναι οφειλέτες στο μητρώο του.
Ο δείκτης αφερεγγυότητας μιας κοινής επιχείρησης, που έχει καταγραφεί ως οφειλέτης στο ΚΕΑΟ, προκύπτει\ από στοιχεία που αφορούν:
- την υποβολή ΑΠΔ χωρίς την καταβολή εισφορών,
- τη δραστηριότητα της επιχείρησης (επιχειρήσεις καθαριότητας, φύλαξης, εκπαιδευτικοί όμιλοι, κέντρα αισθητικής),
- το αν πρόκειται για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας,
- τα χαρακτηριστικά των υπευθύνων (π.χ., ορισμός ως υπεύθυνων πρώην εργαζομένων της
επιχείρησης), - τη νομική μορφή των επιχειρήσεων (μονοπρόσωπες, ΕΠΕ, ΙΚΕ),
- το αν οι ειδικότητες των απασχολουμένων στην επιχείρηση είναι άσχετες με τις δραστηριότητες της επιχείρησης (ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση επιχείρησης με δραστηριότητα «καθαρισμοί» με απασχολούμενους μάγειρες, νοσοκόμους και νηπιαγωγούς),
- την όλη συμπεριφορά της επιχείρησης.
Με έσοδα 1,96 δισ. το 2024
Το ΚΕΑΟ κατάφερε, στο πεδίο των εσόδων, να εισπράξει κατά το δ’ τρίμηνο της περασμένης χρονιάς, 511.887.158 ευρώ.
Συνολικά, το 2024, οι εισπράξεις από χρέη προς την Κοινωνική Ασφάλιση ανήλθαν σε 1,96 δισ. ευρώ, ποσό που συνιστά ρεκόρ για το ΚΕΑΟ.
Μάλιστα, η πορεία εσόδων του 2024 είναι κατά 247 εκατ. ευρώ υψηλότερη από το 1,71 δισ. ευρώ που είχαν εισπραχθεί το 2022.
Οι περισσότεροι οφειλέτες, ωστόσο, (1.575.353 ή 73,44%) χρωστούν ποσά έως 15.000 ευρώ. Το συνολικό χρέος σε αυτή την κατηγορία ανέρχεται στα 6,4 δισ. ευρώ.
Όμως το γεγονός ότι βρίσκεται σε ισχύ μόνο η πάγια ρύθμιση των 24 δόσεων λειτουργεί αποτρεπτικά, ώστε\ οι μικροοφειλέτες αυτής της κατηγορίας να τακτοποιήσουν το χρέος τους.
Πάντως, το ένα μεγάλο ποσό οφειλής (11,85 δισ. ευρώ ή 24,06%), για άλλη μια έκθεση, διαπιστώνεται ότι έχει συσσωρευτεί σε μόλις 2.776 οφειλέτες, που έχουν χρέος άνω του 1 εκατ. ευρώ έκαστος.
