Για νέο ιστορικό ρεκόρ είσπραξης φόρων μέσω της διαδικασίας εκκαθάρισης των φετινών φορολογικών δηλώσεων προετοιμάζεται το οικονομικό επιτελείο.
Το συνολικό ποσό εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει για πρώτη φορά τα 5 δισ. ευρώ, με το μέσο βεβαιωθέν ποσό για τα χρεωστικά εκκαθαριστικά να υπερβαίνει τα 2.100-2.200 ευρώ. Ιδιοκτήτες ακινήτων (ειδικά αυτοί που έχουν διαθέσει τις ιδιοκτησίες τους για βραχυχρόνιες μισθώσεις), αυτοαπασχολούμενοι, αλλά και μισθωτοί με διπλές πηγές εισοδήματος είναι αυτοί που θα πρέπει να περιμένουν τα πιο «τσουχτερά» εκκαθαριστικά.
Από την άλλη, δύο ομάδες φορολογουμένων θα έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν λιγότερα. Στην πρώτη ανήκουν οι αυτοαπασχολούμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι δεν εμπίπτουν στο ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα και οι οποίοι θα έχουν όφελος από την πλήρη κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος. Στη δεύτερη κατατάσσονται όσοι παραλαμβάνουν χρεωστικό εκκαθαριστικό και έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν δήλωση μέχρι τέλος Απριλίου και να πληρώσουν εφάπαξ τον φόρο έως το τέλος Ιουλίου.
Τρεις «επιταχυντές»
Από πέρυσι, έχει αναπτυχθεί πολύ ισχυρή «δυναμική» όσον αφορά τη βεβαίωση φόρου, κάτι που οφείλεται σε τρεις λόγους: Πρώτον, στην αύξηση των ονομαστικών εισοδημάτων με ρυθμό μεγαλύτερο του πληθωρισμού. Δεύτερον, στο «πάγωμα» της φορολογικής κλίμακας, που ενεργοποιεί για ολοένα και μεγαλύτερο κομμάτι του εισοδήματος τους υψηλότερους συντελεστές. Ήδη με τη διαμόρφωση του κατώτατου μισθού πάνω από τα επίπεδα των 830 ευρώ αυτομάτως έχει ενεργοποιηθεί ο δεύτερος συντελεστής της κλίμακας (22%), ενώ από τη στιγμή που ο μέσος μισθός θα κινηθεί φέτος προς τα 1.400 ευρώ, θα έχουμε ενεργοποίηση και του 3ου φορολογικού συντελεστή (28%). Ο τρίτος λόγος είναι η αλλαγή στο σύστημα φορολόγησης των αυτοαπασχολουμένων, αλλά και τα μέτρα περιορισμού της φοροδιαφυγής, που αρχίζουν πλέον να αποδίδουν (ηλεκτρονικά τιμολόγια, διασύνδεση με πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης κ.λπ.).
Πού οδήγησαν όλα αυτά τα μέτρα; Στο να βεβαιωθεί το 2024 το ποσό των 4,814 δισ. ευρώ σε περίπου 2,35 εκατομμύρια φορολογούμενους που παρέλαβαν χρεωστικό εκκαθαριστικό. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 2.050 ευρώ ανά εκκαθαριστικό (κατά μέσο όρο). Ποτέ στο παρελθόν δεν έχουν καταγραφεί τέτοιες επιδόσεις. Ακόμη και αν ληφθεί υπόψη το ποσό της επιστροφής φόρου (482 εκατ. ευρώ), το «καθαρό» αποτέλεσμα της εκκαθάρισης είναι το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί.
Φέτος θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η κατάρριψη του ρεκόρ. Όσοι παραλαμβάνουν χρεωστικά εκκαθαριστικά θα μοιραστούν μια επιβάρυνση πολύ υψηλότερη των 5 δισ. ευρώ, ενώ είναι πολύ πιθανό ότι και η «καθαρή» εκκαθάριση (δηλαδή το ποσό μετά την αφαίρεση του πιστωτικού ποσού που θα δοθεί ως επιστροφή φόρου) θα είναι μεγαλύτερη των 5 δισ. ευρώ.
Πέρυσι, οι «πρωταγωνιστές» της διαδικασίας εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων ήταν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι, καθώς η εκκαθάριση στηρίχτηκε στο νέο σύστημα υπολογισμού του φόρου με το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα.
Φέτος, η «σκυτάλη» φαίνεται να περνάει στους έχοντες εισοδήματα από ακίνητα για μια σειρά από λόγους. Το 2024 ήταν χρονιά μεγάλης αύξησης των ενοικίων, τόσο από βραχυχρόνιες όσο και από μακροχρόνιες μισθώσεις και αυτό αναμένεται να αποτυπωθεί και κατά την εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης. Αναμένεται να καταγραφεί ρεκόρ δηλωθέντων εισοδημάτων ύψους άνω των 10 δισ. ευρώ και αντίστοιχα ρεκόρ βεβαίωσης φόρου, καθώς θα υπάρξουν αρκετές χιλιάδες φορολογούμενοι που θα βρεθούν για πρώτη φορά να αλλάζουν κλιμάκιο και να φορολογούνται για τμήμα του εισοδήματος από ακίνητα με συντελεστή 35% αντί για 15%.
«Βαρύ» εκκαθαριστικό θα πρέπει να περιμένουν φέτος και οι δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχοι οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για να συνεχίσουν να εργάζονται και μετά τη συνταξιοδότηση. Κατά την εκκαθάριση της δήλωσης, τα εισοδήματα από τη σύνταξη και τον μισθό (ή το «μπλοκάκι») θα συνενωθούν, με αποτέλεσμα να οδηγήσουν στη φορολόγηση σημαντικού τμήματος του συνολικού εισοδήματος με υψηλότερο φορολογικό συντελεστή.
Διπλό στοίχημα
Το στοίχημα για το οικονομικό επιτελείο με τη φετινή διαδικασία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων είναι διπλό: να εισπράξει περισσότερα από φόρους (προβάλλοντας πάντοτε το επιχείρημα ότι αυτό επιτυγχάνεται χωρίς αυξήσεις φορολογικών συντελεστών) και νωρίτερα. Για να κερδηθεί αυτό το διπλό στοίχημα, αναμένεται να συμβάλουν οι ακόλουθες παράμετροι:
1. Έχουμε μεγάλη αύξηση στα ονομαστικά εισοδήματα από μισθούς στον ιδιωτικό τομέα.
Τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» έδειξαν ότι ο μέσος μισθός κατά τη διάρκεια του 2024 αυξήθηκε πάνω από 7%, φτάνοντας στα 1.340 ευρώ. Ώθηση δόθηκε και από την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού (έγινε την 1η Απριλίου), αλλά και από την υπογραφή περισσότερων συμβάσεων, που έφεραν αυξημένες αποδοχές μέσα στο 2024. Για εκατοντάδες χιλιάδες απασχολούμενους με δύο ή περισσότερες πηγές εισοδήματος (οι οποίες όμως φορολογούνται με την ίδια κλίμακα όπως, για παράδειγμα, συντάξεις, μισθοί, ελεύθερο επάγγελμα όχι όμως τόκοι, ενοίκια και μερίσματα) το ποσό της παρακράτησης φόρου δεν θα αποδειχθεί αρκετό, οπότε θα προκύψει χρεωστικό εκκαθαριστικό. Μάλιστα, το πιθανότερο είναι το ποσό φόρου να είναι αισθητά αυξημένο σε σχέση με πέρυσι, λόγω της αλλαγής φορολογικού κλιμακίου.
2. Το 2024 ήταν έτος πολύ σημαντικών αυξήσεων στα εισοδήματα από ενοίκια κύριας κατοικίας.
Τα τελικά στοιχεία για τον ρυθμό μεταβολής των ενοικίων κύριας κατοικίας μέσα στο 2024 αναμένονται εντός της εβδομάδας, ωστόσο η Ελληνική Στατιστική Αρχή αναμένεται να καταγράψει ποσό της τάξεως του 8%. Αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε πρόσθετο εισόδημα από ενοίκια άνω του 1 δισ. ευρώ, που «φουσκώνει» τον φόρο κατ’ ελάχιστο 150 εκατ. ευρώ. Τα εισοδήματα από ενοίκια αναμένεται φέτος να καταγράψουν ιστορικό υψηλό, σπάζοντας με χαρακτηριστική άνεση το όριο των 10 δισ. ευρώ. Πλέον, λόγω των συνθηκών στην αγορά (αυξήσεις ενοικίων, ηλεκτρονικά μισθωτήρια, φόβος ιδιοκτητών για το ενδεχόμενο να μην πληρώνει ο μισθωτής κ.λπ.) οι αυξήσεις αποτυπώνονται και στα μισθωτήρια συμβόλαια, οπότε φορολογούνται κανονικά. Τα «μαύρα» δεν έχουν εκλείψει, ωστόσο περιορίζονται.
3. Οι έρευνες καταγράφουν μεγάλη αύξηση στα εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Στο ιστορικό υψηλό των εισοδημάτων από ενοίκια αναμένεται να συμβάλει και το νέο ρεκόρ των εισπράξεων από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Παρά τις προσπάθειες πολλών ιδιοκτητών να διαθέσουν ακίνητα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και χωρίς την παρέμβαση των πλατφορμών, το 2024 έχει κλείσει με πολύ μεγάλη άνοδο στον αριθμό των διανυκτερεύσεων, κάτι που φυσικά συνδέεται και με το ιστορικό ρεκόρ εισπράξεων του τουρισμού. Τα στοιχεία από τις πλατφόρμες πηγαίνουν πλέον κατευθείαν στην ΑΑΔΕ, οπότε θα φορολογηθούν στο σύνολό τους.
4. To ελάχιστο εισόδημα των αυτοαπασχολουμένων θα αυξηθεί «τεχνητά» λόγω της σύνδεσης με το ύψος του κατώτατου μισθού.
Παρά τις διορθωτικές κινήσεις που έγιναν στη νομοθεσία του ελάχιστου φορολογητέου εισοδήματος των αυτοαπασχολουμένων και των ελεύθερων επαγγελματιών, η «καρδιά» του μηχανισμού δεν άλλαξε. Ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε το 2024 από τα 790 ευρώ στα 830 ευρώ, δηλαδή περίπου κατά 5%. Αυτό σημαίνει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ επιπλέον εισόδημα για τους αυτοαπασχολούμενους, άρα και περισσότερο φόρο. Ένα σημαντικό κομμάτι της πρόσθετης επιβάρυνσης θα το «απορροφήσει» η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης. Ωστόσο, σε αρκετές δεκάδες χιλιάδες αυτοαπασχολούμενους το πρόσθετο όφελος των 325 ευρώ (είναι το υπόλοιπο μισό του τέλους επιτηδεύματος) δεν θα είναι αρκετό για να καλύψει όλη την πρόσθετη επιβάρυνση από την αύξηση του ελάχιστου εισοδήματος.
5. Αύξηση των δηλωθέντων εισοδημάτων λόγω ηλεκτρονικών πληρωμών.
Το 2024 έκλεισε με πολύ μεγάλη αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών, κάτι που αποτυπώθηκε έντονα στα έσοδα από τον ΦΠΑ. Ένα σημαντικό κομμάτι αυτής της αύξησης θα «περάσει» και στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Προφανώς οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν τη δυνατότητα να «διορθώνουν» τη δήλωση με το να επικαλούνται περισσότερες επαγγελματικές δαπάνες, ωστόσο, όσο περισσότερα γίνονται τα στοιχεία της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, τόσο περιορίζονται και τα περιθώρια για «αλχημείες» στο περιεχόμενο των φορολογικών δηλώσεων.
6. Δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχοι που αποφάσισαν να συνεχίσουν να εργάζονται, θα πληρώσουν τον φόρο που αναλογεί στη δεύτερη πηγή εισοδήματος.
Η ανταπόκριση των συνταξιούχων στη νέα νομοθετική ρύθμιση που άνοιγε τον δρόμο για παραμονή στην αγορά εργασίας και μετά τη συνταξιοδότηση ήταν πολύ μεγάλη. Ο «πενιχρός» αριθμός του 2023 (περίπου 30.000-40.000 συνταξιούχοι να παραμένουν δηλωμένα στην ενεργό δράση) έχει πολλαπλασιαστεί. Στις δηλώσεις του 2025 θα εμφανιστούν πάνω από 170.000-180.000 συνταξιούχοι με επιπλέον εισόδημα είτε από μισθό (λόγω του ότι καταργήθηκε η περικοπή της σύνταξης και αντικαταστάθηκε από μια ειδική εισφορά 10% στον μισθό), είτε από ελεύθερο επάγγελμα (ήταν η δεύτερη εναλλακτική λύση, με τον συνταξιούχο να αποδέχεται προσαύξηση 50% στην ασφαλιστική εισφορά). Εννοείται ότι κατά τη διάρκεια του 2024 οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι δεν έχουν πληρώσει μέσω της παρακράτησης το σύνολο του φόρου που αναλογεί. Έτσι, όταν θα έρθει η ώρα να «ενωθεί» το εισόδημα από τις δύο πηγές, ο φόρος θα εκτοξευτεί. Στο παράδειγμα που κάποιος εισπράττει 10.000 ευρώ από τη σύνταξή του και άλλα 10.000 ευρώ από τη μισθωτή εργασία, η παρακράτηση φόρου είναι σχεδόν μηδενική, αλλά όταν το εκκαθαριστικό δείξει φορολογητέο εισόδημα 20.000 ευρώ, ο φόρος θα διαμορφωθεί στα 1.835 ευρώ.
7. Εντείνεται η τάση για «δεύτερη δουλειά» λόγω της πληθωριστικής κρίσης που έχει εκτοξεύσει το κόστος διαβίωσης.
Η τάση εξεύρεσης δεύτερης πηγής εισοδήματος δεν αφορά μόνο τους συνταξιούχους, αλλά και τους εργαζόμενους χωρίς θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα, οι οποίοι έχουν μπει στη διαδικασία εξεύρεσης δεύτερης πηγής εισοδήματος για να αντιμετωπίσουν την πληθωριστική κρίση. Η «μόδα» είναι να αναζητείται δεύτερη δουλειά με «μπλοκάκι», καθώς όντας μισθωτός, ο ενδιαφερόμενος αποφεύγει και τις ασφαλιστικές εισφορές του e-ΕΦΚΑ (αρκεί ο μισθός του να ξεπερνά ένα επίπεδο) και το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα.
