Μια νέα πραγματικότητα, κατά την οποία ούτε ο μισθός ούτε οι αποταμιεύσεις φτάνουν εντοπίζει για μεγάλη μερίδα Ελλήνων έρευνα της Focus Bari που έχει στόχο να αποτυπώσει τις αντιλήψεις των Ελλήνων γύρω από την ανάπτυξη πλούτου και τις οικονομικές τους πεποιθήσεις.
Ενδεικτικά, το 55% των συμμετεχόντων έχει κι άλλες πηγές εισοδήματος εκτός από τον μισθό του που δεν φτάνει ενώ μόνο το 15% όσων αποταμιεύουν διαθέτουν χρήματα που αρκούν για πάνω από ένα χρόνο.
Επίσης, για πάνω από ένας στους τρεις Έλληνες τα έσοδά του δεν καλύπτουν τις ανάγκες του, ένας στους δύο «τα φέρνει βόλτα ίσα-ίσα» και μόνο ένας στους επτά δηλώνει επάρκεια εσόδων. Ακόμα πιο συντριπτικό είναι το ποσοστό του 94% των Ελλήνων που έκαναν περικοπές στα έξοδά τους τα τελευταία χρόνια, ενώ ένας στους τέσσερις έκανε περικοπές ακόμη και σε είδη πρώτης ανάγκης.
Με βάση αυτά, δεν προκαλεί έκπηξη ότι μόνο ένας στους τέσσερις Έλληνες θεωρούν ότι έχουν τον απόλυτο έλεγχο των οικονομικών τους και πάνω από ένας στους δύο τον έχουν παροδικά. Μάλιστα, η πλειοψηφία βρίσκεται στις χαμηλές κλίμακες, με τις γυναίκες να είναι σαφώς χαμηλότερα από τους άντρες.
Όσον αφορά τον πλούτο, δύο στους τρεις Έλληνες θεωρούν δύσκολο το χτίσιμο περιουσίας από το μηδέν στην Ελλάδα, με τους νεότερους να διατηρούν πιο αισιόδοξη στάση.
Τα βασικά σημεία της έρευνας, στο σκέλος της απόκτηση πλούτου:
- Δύο στους τρεις Έλληνες θεωρούν δύσκολο το χτίσιμο περιουσίας από το μηδέν στην Ελλάδα, με τους νεότερους να διατηρούν πιο αισιόδοξη στάση.
- Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων σε ποσοστό 79% αναφέρει ότι οι οικονομικές δυσκολίες επηρεάζουν την ψυχολογία τους. Το 41% των ερωτηθέντων αναφέρει ότι τα χρήματα δεν θεωρούνται ως πανάκεια για την ευτυχία τους, ενώ ένα 35% ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί με την άποψη αυτή.
- Αν και οι περισσότεροι δηλώνουν ότι τα πολλά χρήματα είναι προνόμιο των λίγων, οι νέοι εμφανίζουν μια πιο θετική προσέγγιση.
- Η σύνδεση του πλούτου με ανήθικες πρακτικές ενισχύεται με την ηλικία, παρόλα αυτά η αντίληψη του «πλούσιου και καλού ανθρώπου» παραμένει «ζωντανή» στην Ελλάδα. Είναι σπάνιο να κάνει κανείς πολλά χρήματα με τελείως έντιμους/νόμιμους τρόπους εκτιμά το 67% των ερωτηθέντων.
Στην εκτενή έρευνα υπάρχουν πολλά ακόμη στοιχεία για την απασχόληση των Ελλήνων, την οικονομική τους κατάσταση, την δυνατότητά τους για αποταμίευση και επενδύσεις κλπ. Όπως αναφέρεται, δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα για πάνω από τους μισούς Έλληνες, καθώς προφανώς «ο μισθός δεν φτάνει».
- Το 55% αναφέρει ότι έχει και άλλες πηγές εισοδήματος εκτός από τον μισθό του και το 45% ότι δεν έχει.
- Το 23% των ερωτηθέντων έχει εισόδημα από ενοίκια ή πλατφόρμες τύπου Airbnb, το 13% δηλώνει ότι κερδίζει από τόκους ή αποδόσεις καταθέσεων, το 6% αποκομίζει κέρδη από μερίσματα μετοχών, και επίσης το 6% ασχολείται με το Internet marketing, εκμεταλλευόμενο τις ψηφιακές ευκαιρίες για εισόδημα. Οι επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα και bitcoins καταλαμβάνουν ένα 5% των συμμετεχόντων. Άλλες πηγές εισοδήματος περιλαμβάνουν τη συμμετοχή σε επιχειρήσεις (5%), δικαιώματα από πνευματική ιδιοκτησία (3%), και δεύτερη δουλειά (3%). Ένα μικρότερο ποσοστό λαμβάνει επίδομα ή σύνταξη (2%), ενώ το 1% έχει έσοδα από χόμπι ή βοήθεια από την οικογένεια.
- Πάνω από ένας στους τρεις Έλληνες σήμερα δηλώνει πως τα έσοδά του δεν καλύπτουν τις ανάγκες του, ένας στους δύο μόλις «τα φέρνει βόλτα ίσα-ίσα», και μόνο ένας στους επτά δηλώνει επάρκεια εσόδων. Οι αποταμιεύσεις «δεν πάνε μακριά», καθώς μόνο 15% του κοινού δηλώνει ότι τα χρήματα που έχουν στην άκρη φτάνουν για πάνω από ένα χρόνο.
- Πάντως η διάθεση των Ελλήνων για αποταμίευση είναι θετική. Μόνο το 9% δηλώνει ότι δεν έχει αποταμιεύσει ποτέ και ούτε σκοπεύει. Οι νέοι αποταμιεύουν συστηματικά, ενώ οι μεγαλύτεροι θέλουν, αλλά δυσκολεύονται.
- Η πλειοψηφία αξιολογεί την οικονομική της παιδεία ως μέτρια, με λίγους να δηλώνουν πλήρως ικανοποιημένοι.
- Η διάχυτη ανησυχία για την οικονομική ασφάλεια είναι εμφανής, αν και οι άντρες και οι νεότερες ηλικίες εμφανίζονται πιο σίγουροι.
- Σχετικά με το ύψος των επενδυτικών κεφαλαίων που διαθέτουν οι Έλληνες αυτή την περίοδο, σύμφωνα με τα δεδομένα, η συντριπτική πλειοψηφία, δηλαδή το 68%, δηλώνει ότι διαθέτει έως 1.500 ευρώ για επένδυση. Το 8% των συμμετεχόντων διαθέτει ποσά μεταξύ 1.501-3.000 ευρώ, ενώ το 6% έχει διαθέσιμα κεφάλαια ύψους 3.001-5.000 ευρώ. Ελαφρώς υψηλότερα ποσά, μεταξύ 5.001-10.000 ευρώ, διαθέτει το 7% των ερωτηθέντων. Το ίδιο ποσοστό (6%) επενδύει ποσά στην κατηγορία 10.001-30.000 ευρώ. Μικρότερα ποσοστά δηλώνουν ότι έχουν σημαντικά μεγαλύτερα ποσά διαθέσιμα, με το 3% να κατέχει κεφάλαια μεταξύ 30.001-50.000 ευρώ, ενώ μόλις το 1% διαθέτει από 50.000 έως 100.000 ευρώ, ή και πάνω από 100.000 ευρώ.
Η έρευνα
Η έρευνα της Focus Bari σε συνεργασία με το Game of Money στο πλαίσιο του GoM Festival 2024, με τίτλο «Οικονομική Ψυχολογία των Ελλήνων: Στάσεις και συμπεριφορές», (https://www.gameofmoney.gr/survey/) αναδεικνύει τις προκλήσεις, τις προσδοκίες και τις αντιφάσεις σχετικά με την ευτυχία και την απόκτηση πλούτου και τις διαφορές μεταξύ των δημογραφικών ομάδων.
