Πρόοδο στην κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, ιδίως στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, κατέγραψαν οι εγχώριες τράπεζες τη φετινή χρονιά, ενώ στον «πάγο» παραμένει η ζήτηση των νοικοκυριών – ιδίως για στεγαστικά δάνεια.
Μείωση του χρηματοδοτικού κενού αποκαλύπτουν τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος για το 10μηνο του 2024, τα οποία «δείχνουν» ενίσχυση των δανειακών υπολοίπων κατά 3,24 δισ. ευρώ συνολικά.
Την «παράσταση» κλέβουν οι χορηγήσεις προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες ενισχύθηκαν κατά 25% σε ετήσια βάση στο 10μηνο, στα 451 εκατ. ευρώ. Συνολικά, οι χορηγήσεις προς επιχειρήσεις ενισχύθηκαν κατά 8,5% το ίδιο διάστημα (έναντι 6,5% πέρυσι), στα 590 εκατ. ευρώ, έναντι 543 εκατ. ευρώ ένα έτος νωρίτερα. Επίσης, σε επίπεδο δανείων χωρίς προκαθορισμένη διάρκεια (πιστωτικών γραμμών και άλλων διευκολύνσεων), καταγράφηκε σημαντική αύξηση 9,6% το διάστημα Ιανουάριος-Οκτώβριος 2024.
Συνολικά, τα στοιχεία για το διάστημα Ιανουάριος-Οκτώβριος 2024 δείχνουν τις εξής αντίρροπες μεταβολές στα δανειακά υπόλοιπα: αύξηση 4,89 δισ. στα επιχειρηματικά και 31 εκατ. στα καταναλωτικά δάνεια και μείωση 264 εκατ. στα επαγγελματικά και 75 εκατ. ευρώ στα λοιπά δάνεια λιανικής.
Όπως εξηγεί η κεντρική τράπεζα, η επιτάχυνση της πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις συνδέεται με την ενίσχυση της ζήτησης τραπεζικών δανείων, ιδίως εκ μέρους των μεγάλων επιχειρήσεων. Στο άλλο σκέλος, αυτό της προσφοράς, οι τράπεζες διατήρησαν τη ρευστότητά τους σε επίπεδα τα οποία στηρίζουν τη δυνατότητά τους να πιστοδοτούν απρόσκοπτα τον ιδιωτικό τομέα, παρά τη μείωση του υπολοίπου της χρηματοδότησης που είχαν λάβει από το ευρωσύστημα ως αποτέλεσμα της αποπληρωμής εκ μέρους τους των TLTRO, επισημαίνει η ΤτΕ.
Επιδόσεις ανά τράπεζα
Όσον αφορά τις εκτιμήσεις ανά τράπεζα για το σύνολο του 2024, η Πειραιώς αναμένει να κλείσει τη χρονιά με πιστωτική επέκταση περίπου 3 δισ. ευρώ με σύνολο ενήμερων δανείων 33 δισ. ευρώ, η Εθνική “βλέπει” επέκταση 2 με 2,5 δισ. ευρώ το 2024 (ενήμερα έως 33 δισ. ευρώ) και η Alpha 2 δισ. ευρώ.
Η Eurobank, λόγω και της ενοποίησης με την Ελληνική Tράπεζα στην Κύπρο, αναθεώρησε τον φετινό στόχο πιστωτικής επέκτασης σε 3,5 δισ. ευρώ. Βασική ώθηση εξακολουθεί να αντλεί ο κλάδος από την επιχειρηματική πίστη.
Χρηματοδοτικά εργαλεία
Σημαντική ώθηση στην αύξηση των δανειακών υπολοίπων δίνει, επίσης, το πλήθος των χρηματοδοτικών εργαλείων που είναι πλέον διαθέσιμα, όπως τα προγράμματα συγχρηματοδότησης και εγγυοδοσίας αναπτυξιακών φορέων (ΕΤΕπ, Αναπτυξιακή Τράπεζα κ.λπ.), καθώς και τα τραπεζικά δάνεια συγχρηματοδότησης των επενδυτικών σχεδίων τα οποία εντάσσονται στο Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Οι εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων που σχετίζονται με τα χρηματοδοτικά εργαλεία ανήλθαν στο 10μηνο σε 2,9 δισ. ευρώ (έναντι 1,7 δισ. ευρώ στο 10μηνο του 2023 και 2,0 δισ. ευρώ στο σύνολο του 2023), ποσό που ισοδυναμεί με το 14% των νέων επιχειρηματικών δανείων (καθορισμένης διάρκειας). Παράλληλα, οι εκταμιεύσεις επιχειρηματικών δανείων που συνδέονται με το RRF ανέρχονται σε 1,9 δισ. ευρώ (έναντι 1 δισ. το 10μηνο του 2023 και 1,4 δισ. ευρώ στο σύνολο του έτους), αντιστοιχώντας στο 10% των νέων επιχειρηματικών δανείων.
«Αδύναμος κρίκος» παρέμεινε η ζήτηση για στεγαστικά
Πιστωτική συρρίκνωση καταγράφηκε και το 2024 στα δάνεια προς τα νοικοκυριά, με τα στεγαστικά να κυριαρχούν στις πτωτικές τάσεις, ωστόσο η υποχώρηση αμβλύνθηκε το πρώτο δεκάμηνο του 2024 έναντι του ίδιου διαστήματος το 2023. Συνολικά, σημειώθηκε μείωση των δανειακών υπολοίπων κατά 1,1% (έναντι 2,4% το 10μηνο του 2023).
Όπως σημειώνει η ΤτΕ, η εξέλιξη αυτή οφείλεται αφενός στα στεγαστικά δάνεια, τα οποία κατέγραψαν ηπιότερο ρυθμό συρρίκνωσης, και αφετέρου στην καταναλωτική πίστη, ο ρυθμός μεταβολής της οποίας ήταν θετικός και συνέχισε να επιταχύνεται ως αποτέλεσμα της ενίσχυσης της ιδιωτικής κατανάλωσης.
Ειδικά σε ό,τι αφορά τη στεγαστική πίστη, βασική αιτία για συμπίεση της ζήτησης είναι η συνεχιζόμενη εκτόξευση των τιμών στην αγορά κατοικιών σε συνδυασμό με τα υψηλά επίπεδα των επιτοκίων στα στεγαστικά δάνεια τα οποία διατηρήθηκαν καθ’ όλο το 10μηνο. Θετική ήταν, πάντως, η επίδραση του προγράμματος «Σπίτι μου Ι», καθώς οι δανειολήπτες επωφελήθηκαν από τη σημαντικά χαμηλότερη τιμολόγηση που οφείλεται στη χορήγηση άτοκου δανείου για το 75% επί του συνόλου. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, πάντως, ήδη από τον περασμένο μήνα η στεγαστική πίστη έχει αρχίσει να περνά σε θετικό έδαφος, με τις νέες εκταμιεύσεις να ξεπερνούν τις αποπληρωμές, γεγονός που συνηγορεί στις αισιόδοξες εκτιμήσεις για το νέο έτος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Εθνική, η οποία χορήγησε τον Νοέμβριο νέα στεγαστικά δάνεια ύψους 25 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας θετική πιστωτική επέκταση, με το μερίδιο αγοράς της να διαμορφώνεται σήμερα στο 30%.
Ευοίωνες εκτιμήσεις για την πορεία το 2025
Θετικές είναι οι εκτιμήσεις της ΤτΕ όσον αφορά την ανάκαμψη της επιχειρηματικής πίστης για το νέο έτος, αισιοδοξία που αποδίδεται στη διατήρηση της δυναμικής του ΑΕΠ. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε -και αναμένεται να παραμείνει και στο εγγύς μέλλον- η συμβολή των χαμηλότοκων δανείων του RRF και των προγραμμάτων συγχρηματοδότησης και εγγυοδοσίας της ΕΑΤ και της ΕΤΕπ στους όρους και στη διαθεσιμότητα επιχειρηματικής και στεγαστικής πίστης, σημειώνει η κεντρική τράπεζα. Υπενθυμίζεται δε ότι στο σκέλος της στεγαστικής πίστης αναμένεται στις αρχές του 2025 η έναρξη του προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ» που προβλέπει χορήγηση του 50% του δανείου άτοκα, το οποίο αναμένεται να τονώσει τη στεγαστική πίστη. Ώθηση αναμένεται να δώσει, επίσης, στις χορηγήσεις η συνεχιζόμενη νομισματική χαλάρωση και το 2025, που θα έχει ως αποτέλεσμα περαιτέρω ελάφρυνση στο κόστος τραπεζικού δανεισμού του εγχώριου ιδιωτικού τομέα.
Την εκτίμηση αυτή συμμερίζονται και οι επικεφαλής των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, οι οποίοι «βλέπουν» πιστωτική επέκταση της τάξεως των 2 δισ. ευρώ για καθένα πιστωτικό ίδρυμα εντός του 2025, συμπεριλαμβανομένης και της τόνωσης της στεγαστικής πίστης για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Άνοδο των νέων χορηγήσεων αναμένουν και στα επαγγελματικά δάνεια, εκτιμώντας ότι η υποχώρηση του κόστους δανεισμού θα τονώσει την υποτονική ζήτηση.
