«Πιείτε ό,τι θέλετε, αφήστε όσα θέλετε» και απολαύστε τα λείψανα μιας περασμένης εποχής. Μια απόκοσμη ματιά του CNBC, στο μέλλον της Ελλάδας, που απειλείται από πληθυσμιακή κατάρρευση.
‘Ένα οδοιπορικό στο ορεινό χωριό Λάστα – φάντασμα, στις πλαγιές του Μαινάλου, όπου «δεν υπάρχει κανείς πια για να λειτουργήσει το καφενείο Άγιος Γεώργιος», και όχι μόνο.
Θλίψη προκαλεί η περιγραφή στο δημοσίευμα: «Οι φωτογραφίες των κατοίκων στους τοίχους διαψεύδουν την πραγματικότητα. Mια έρημη πλατεία, ένα εγκαταλελειμμένο σχολείο, σπίτια ερείπια»…
Ένα από τα εκατοντάδες
Η Λάστα είναι μόνο ένα από τα εκατοντάδες ερημωμένα χωριά – «φαντάσματα» που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα. Μία ολοφάνερη απόδειξη της πολυετούς μείωσης των γεννήσεων, της οικονομικής δυσπραγίας και της μαζικής μετανάστευσης.
Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η μείωση του πληθυσμού δημιουργεί μεγάλη πίεση σε μια χώρα που μόλις βγήκε από την κρίση, καθώς δεν επαρκούν οι νέοι για να στηρίξουν την οικονομία για τις επόμενες γενιές.
«Ενώ η Ελλάδα σημειώνει για την ώρα πολύ ισχυρή ανάπτυξη, κοιτώντας μπροστά, με λιγότερους εργαζόμενους, αυτή είναι δύσκολο να διατηρηθεί» δήλωσε στο CNBC ο Bert Colijn, επικεφαλής οικονομολόγος της ING.
Μία γέννηση για κάθε δύο θανάτους
Η Ελλάδα έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στην Ευρώπη: 1,3 γεννήσεις ανά γυναίκα, το μισό από αυτό που καταγράφηκε το 1950 και πολύ κάτω από τα 2,1 παιδιά, που απαιτούνται για την «αντικατάσταση» του πληθυσμού.
Πέρυσι, η χώρα κατέγραψε λίγο πάνω από 71.400 γεννήσεις, σημειώνεται στο δημοσίευμα. Ο χαμηλότερος αριθμός από τότε που άρχισαν οι καταγραφές πριν από σχεδόν έναν αιώνα, και μειωμένο κατά περίπου 6% σε σχέση με το 2022. Η Ελλάδα έχει τώρα περίπου μία γέννηση για κάθε δύο θανάτους ενώ το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών είναι σχεδόν διπλάσιο από εκείνο των ηλικιών 0 έως 14 ετών.
Πρόκειται για ένα ζήτημα που επηρεάζει κυρίως θύλακες της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας και του απέραντου αρχιπελάγους της.
@cnbci Lasta is just one of hundreds of depopulated or abandoned “ghost” towns and villages scattered across Greece, in an all too visible marker of years of declining births, economic hardship and mass emigration. ➡️ Economists warn that population decline is now putting a major strain on a country just emerging from crisis — with not enough young people to support the economy over coming generations. ➡️ Greece is home to one of the lowest fertility rates in Europe: At 1.3, it is half that recorded in 1950 and well below the 2.1 required for population replacement. CNBC’s Karen Gilchrist reports from Lasta, Greece.
Απομεινάρια της ελληνικής οικονομικής κρίσης
Η δημογραφική παρακμή της Ελλάδας μπορεί να αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό στην κρίση δημόσιου χρέους της χώρας το 2009, σημειώνει το CNBC. Τα προγράμματα διάσωσης προκάλεσαν χρόνια λιτότητας και οικονομικής δοκιμασίας για τη χώρα, με την οικονομία να συρρικνώνεται κατά το ένα τέταρτο τη δεκαετία που ακολούθησε.
Οι νέοι ήταν από τους πιο σκληρά πληγέντες από την ύφεση, με την ανεργία στους νέους να κορυφώνεται στο 59,5% το πρώτο τρίμηνο του 2013 – υπερδιπλάσια από το εθνικό υψηλό του -περίπου- 27%.
Σαν αποτέλεσμα, πολλοί που δεν μπορούσαν να δημιουργήσουν μια νέα ζωή, επέλεξαν ως λύση το εξωτερικό. Περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι – ή το 9% του εργατικού δυναμικού – μετανάστευσαν κατά την περίοδο αυτή.
Μεγάλο μέρος επίσης μετεγκαταστάθηκε στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, σε αναζήτηση καλύτερης εργασίας και εκπαίδευσης.
Πολλοί δημογράφοι λένε επίσης, ότι η μείωση του πληθυσμού της χώρας προέρχεται ακόμη πιο πίσω, στη δεκαετία του 1980 – μια άλλη περίοδος οικονομικής παρακμής. Η πτώση των γεννήσεων κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οδήγησε έκτοτε σε μείωση των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία, με το ποσοστό των γυναικών ηλικίας 20 έως 40 ετών τώρα να είναι 150.000 λιγότερες από ό,τι πριν από πέντε χρόνια.
Οι δημογραφικές αλλαγές επιβαρύνουν την οικονομική ανάπτυξη
Η δημογραφική μείωση της Ελλάδας βρίσκεται σε αντίθεση με τις πολύ βελτιωμένες οικονομικές προοπτικές της χώρας.
Η ελληνική οικονομία προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 2,2% το 2024 και κατά 2,3% το 2025 – ξεπερνώντας τις μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης. Η αρχική πρόβλεψη της χώρας για το ΑΕΠ της τάξης του 2,9% το 2025, αναθεωρήθηκε προς τα κάτω μόνο λόγω της ευρύτερης επιβράδυνσης της ΕΕ.
Ωστόσο, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η δημογραφική μείωση θα μπορούσε τελικά να υπονομεύσει αυτή την ανάπτυξη μακροπρόθεσμα.
«Οι δημογραφικές εξελίξεις είναι απολύτως καθοριστικές για την οικονομική ανάπτυξη γενικά. Έχει να κάνει με το πόσα χέρια έχεις για να δουλέψεις και πόσο παραγωγικά μπορούν να είναι αυτά τα χέρια», δήλωσε ο Colijn, υπογραμμίζοντας την ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της αύξησης του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, και του κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
«Χρειαζόμαστε ένα σοκ»
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προειδοποίησε την ελληνική κοινωνία για υπαρξιακή» απειλή, λαμβάνοντας παράλληλα κάποια μέτρα στήριξης.
«Χρειαζόμαστε ένα σοκ. Χρειαζόμαστε κάτι που να δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας και αισιοδοξίας, ειδικά στον νεότερο πληθυσμό», δήλωσε στο CNBC μέσω βιντεοκλήσης η Σοφία Ζαχαράκη, υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογενειακών Υποθέσεων.
«Αντιμετωπίζουμε όχι μόνο οικονομικές επιπτώσεις, αλλά και ένα ζήτημα νοοτροπίας που έχει εμπεδωθεί στο μυαλό πολλών νέων ανθρώπων, πιθανώς λόγω της επαναλαμβανόμενης κρίσης και πιθανώς μιας αίσθησης απογοήτευσης», συνέχισε, προσθέτοντας ότι η οικονομική στήριξη θα δώσει σε περισσότερους ανθρώπους την επιλογή να δημιουργήσουν οικογένεια.
