Σε τροχιά δυναμικού μετασχηματισμού βρίσκονται οι πληρωμές στην Ελλάδα, με τις ψηφιακές πληρωμές και το ηλεκτρονικό εμπόριο να κερδίζουν διαρκώς τα τελευταία χρόνια.
Σημαντικό ρόλο έχουν διαδραματίσει οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις για την καθιέρωση των άμεσων πληρωμών (IRIS) στη χώρα μας με στόχο την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Payments Europe για την Ελλάδα, τα οποία παρουσίασε σε δημοσιογράφους ο Ανώτερος Διευθυντής της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Βασίλης Παναγιωτίδης, οι ψηφιακές πληρωμές ξεπέρασαν τα 2,7 δισ. ευρώ το 2023 και φέτος αναμένεται να «σπάσουν» το φράγμα των 3 δισ. ευρώ. Οι κατά κεφαλήν συναλλαγές στη χώρα μας διαμορφώνονται το 2024 στις 296 ετησίως, έναντι 258 πέρυσι.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι, πάνω από το 70% των ατόμων που ανήκουν στην Gen Z και στη γενιά των Μillennials στη χώρα μας αναμένεται να χρησιμοποιήσει υπηρεσίες άμεσης πληρωμής στο διάστημα του επόμενου έτους, ποσοστό που υπερβαίνει σημαντικά τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο (56%).
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι συναλλαγές χωρίς μετρητά τριπλασιάστηκαν την τελευταία πενταετία στη χώρα μας, ενώ κυρίαρχο μέσο πλην των μετρητών παραμένουν οι κάρτες (πιστωτικές/χρεωστικές) καθώς διατηρούν τη μερίδα του λέοντος (74%). Σε όρους αξίας, οι πληρωμές χωρίς μετρητά ανήλθαν το 2023 σε 1,26 δισ. ευρώ, έναντι 760 δισ. ευρώ το 2018, καταγράφοντας άλμα 65%. Αξίζει να σημειωθεί δε ότι, για πρώτη φορά το 2023, η αξία των συναλλαγών με κάρτες ξεπέρασε την αξία των συναλλαγών με επιταγές.
Ωστόσο, παρά την αύξηση του όγκου των ψηφιακών πληρωμών, τα μετρητά εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο ελληνικό οικοσύστημα πληρωμών, καθώς εξακολουθούν την πρώτη επιλογή για τις πληρωμές των καταναλωτών σε δραστηριότητες όπως το νοικοκυριό και η κηπουρική. Παράλληλα, οι κάρτες αποτελούν την προτιμώμενη μέθοδο πληρωμής για όλες τις υπόλοιπες συναλλαγές, όπως, π.χ., για τις αγορές τροφίμων από φυσικό κατάστημα, για τις αγορές αεροπορικών εισιτηρίων, ή για τη διεκπεραίωση ηλεκτρονικών αγορών). Για τους εμπόρους, οι πληρωμές με κάρτες αποτελούν την κύρια πηγή του κύκλου εργασιών τους (47% έναντι ποσοστού 39% για τις πληρωμές με μετρητά).
Τι θέλουν οι έμποροι
Το 80% των εμπόρων στην Ελλάδα προσπαθεί ενεργά να βελτιστοποιήσει τις μεθόδους πληρωμών που αποδέχεται. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, οι έμποροι επικεντρώνονται στη μείωση του κόστους των συναλλαγών (58%), στην ενίσχυση της ασφάλειας των πληρωμών (46%), στη διεύρυνση της πελατειακής βάσης (44%). Όπως και οι ευρωπαίοι συνάδελφοί τους, έτσι και οι έμποροι στη χώρα μας πιστεύουν, σε ποσοστό 83%, ότι κατάφεραν να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους επειδή αποδέχτηκαν ένα μεγάλο εύρος επιλογών πληρωμής. Συνολικά, το 98% από αυτούς θεωρεί ότι η δυνατότητα πληρωμής με κάρτες συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση των πωλήσεων.
Παρόλο που οι εγχώριοι έμποροι εκδηλώνουν μια έντονη προτίμηση για τα μετρητά συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές αγορές, συμφωνούν σε ποσοστό 77% ότι «τα οφέλη των καρτών υπερβαίνουν τα κόστη». Αν εξετάσουμε τα κόστη των καρτών, διαπιστώνουμε ότι οι προμήθειες που επιβαρύνουν τις κάρτες έχουν παραμείνει σταθερές στην πάροδο των ετών. Οι έμποροι συμμερίζονται αυτήν την άποψη, καθώς το 50% πιστεύει ότι το κόστος των καρτών έχει μειωθεί ή παραμείνει το ίδιο και το 77% θεωρεί ότι η προμήθεια που καταβάλλει για τις κάρτες είναι λογική συγκριτικά με την αξία που λαμβάνει από αυτές. Τέλος, το 69% κατανοεί τις διαφορετικές προμήθειες που του επιβάλλονται για την αποδοχή πληρωμών με κάρτες.
Συνολικά, το 83% των εμπόρων πιστεύει ότι η αποδοχή ενός μεγάλου εύρους λύσεων πληρωμών αυξάνει τις πωλήσεις. Επίσης, το 83% δηλώνει ικανοποιημένο με τις διαθέσιμες λύσεις πληρωμών, και το 94% θεωρεί τους πελάτες του ικανοποιημένους με τις υπάρχουσες επιλογές πληρωμών.
Τι θέλουν οι καταναλωτές
Οι Έλληνες καταναλωτές βασίζονται όλο και λιγότερο στα μετρητά για τις πληρωμές τους. Η τάση αυτή αντανακλά τις ευρύτερες μεταλλαγές που καταγράφονται στη χρηματοοικονομική συμπεριφορά και στην υιοθέτηση της τεχνολογίας. Το 91% των καταναλωτών χρησιμοποίησε κάρτες κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών έναντι ενός ποσοστού 86% που επέλεξε τα μετρητά. Επίσης, το 67% των καταναλωτών προτιμά να πληρώνει με κάρτα σε ένα εμπορικό κατάστημα, ακόμα και αν έχει επίσης τη δυνατότητα να πληρώσει με μετρητά.
Σε αντίθεση με τους ευρωπαίους καταναλωτές, το 38% των καταναλωτών θα προτιμούσε επίσης να χρησιμοποιεί μετρητά (προπληρωμή ή πληρωμή κατά την παράδοση) και το 23% προπληρωμένες κάρτες/ κουπόνια για τις ηλεκτρονικές αγορές του —ποσοστά κατά 16% και 14% υψηλότερα, αντίστοιχα, από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συνολικά, το 68% των Ελλήνων καταναλωτών εμπιστεύεται τις κάρτες περισσότερο από άλλες μεθόδους πληρωμών, ενώ το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 77% για τους καταναλωτές που ταξιδεύουν σε χώρες του εξωτερικού.
Περισσότεροι από τους μισούς (58%) Έλληνες καταναλωτές θεωρούν ότι η τραπεζική μεταφορά χρημάτων σε πραγματικό χρόνο είναι ευρέως διαθέσιμη για τις διαπροσωπικές πληρωμές (person-to-personpayments). Επίσης, ένα ποσοστό της τάξεως του 66% εκτιμά ότι μέσα στο επόμενο δωδεκάμηνο θα πραγματοποιήσει περισσότερες άμεσες πληρωμές συγκριτικά με αυτές που πραγματοποιεί σήμερα. Όταν διενεργεί ψηφιακές πληρωμές σε φυσικό σημείο πώλησης, το 66% των καταναλωτών δηλώνει ότι προτιμά τις συναλλαγές με φυσική παρουσία κάρτας, ενώ το 29% προτιμά τις πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου.
