Ολοκληρώθηκε χθες η παράθεση των επιχειρημάτων προς το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) αναφορικά με την υπόθεση περί αντισυνταγματικότητας διατάξεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) σε ό,τι αφορά τα μπόνους σε ύψος και όγκο, με αντιστάθμισμα κτίρια ενεργειακά αναβαθμισμένα.
Σύμφωνα με πληροφορίες το ΣτΕ συνεδριάζει σήμερα κεκλεισμένων των θυρών για το θέμα του ΝΟΚ. Η απόφαση – αν ληφθεί – εκτιμάται ότι δεν θα γίνει γνωστή άμεσα.
Οι κατασκευαστικές εταιρίες τα έργα των οποίων έχουν προσβληθεί και το ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας) από τη μια πλευρά και από την άλλη η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΕ) και ο Δήμος Αλίμου που έχει πρωτοστατήσει ενάντια στις επίμαχες διατάξεις του ΝΟΚ ανέπτυξαν τα επιχειρήματα τους, μέσω υπομνημάτων, ενώ το υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) κατέθεσε σχετική μελέτη.
Απογοήτευση για την απουσία σταθερού πλαισίου
Την ίδια στιγμή το θέμα του ΝΟΚ κυριαρχεί στην κτηματαγορά όπως έγινε ιδιαίτερα αντιληπτό στο συνέδριο Prodexpo (από τα σημαντικότερα για το real estate) στις αρχές της εβδομάδας, με πολλούς από τους ομιλητές να εκφράζουν την απογοήτευσή τους για την έλλειψη σταθερού πλαισίου, επισημαίνοντας την επίπτωση της εκκρεμότητας στις ξένες επενδύσεις.
Η Δίκα Αγαπητίδου, Ιδρύτρια και Γενική Διευθύντρια της Athens Economics Ltd – JLL Alliance Partner σημείωσε χαρακτηριστικά μιλώντας για τις αδυναμίες της κτηματαγοράς: «Δεν βλέπουμε σταθερούς και ποιοτικούς κανόνες, γεγονός που δεν βοηθάει τις επενδύσεις». Ανέφερε ως παράδειγμα το ΝΟΚ, τονίζοντας τη μεγάλη αβεβαιότητα που έχει προκαλέσει στην αγορά, υπογραμμίζοντας ότι θα έπρεπε να υπάρχει σωστή διαβούλευση πριν από κάθε νομοθέτηση.
Τη δύσκολη θέση, στην οποία έχουν έλθει πολλοί επενδυτές λόγω του ΝΟΚ, ανέδειξε ο Φώτης Γιόφτσιος, διευθύνων σύμβουλος της Ten Brinke Hellas, τονίζοντας ότι το θέμα πρέπει να λυθεί σύντομα καθώς οι επενδυτές χρειάζονται αξιόπιστη νομοθεσία. «Πλήττεται η εικόνα της χώρας μας από τα μπρος – πίσω με τις οικοδομικές άδειες. Επικρατεί τεράστια ανασφάλεια και αρκετοί έχουν υποστεί ζημιά από αυτή την κατάσταση» υπογράμμισε ο κ. Γιόφτσιος.
«Το ότι το ύψος δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα με ξεπερνάει», δήλωσε ο Δημήτρης Δημητρίου, Αρχιτέκτονας και Αντιπρόεδρος του ΕΒΕΑ, που χαρακτήρισε το ΣτΕ «άδικο και προκατειλημμένο», καθώς, όπως είπε, «θα μπορούσε να ζητήσει διορθώσεις στον ΝΟΚ και να μην υιοθετεί μια οριζόντια προσέγγιση για ένα θέμα για το οποίο δεν έχει την επιστημονικότητα να το κρίνει.» Συμφώνησε ωστόσο με το ΣτΕ ότι ο νόμος θα έπρεπε να είχε περάσει από μεγαλύτερη διαβούλευση και εκτίμησε ότι υπάρχει δυσλειτουργία μεταξύ πολιτικής και δικαστικής εξουσίας «με θύμα τους επιχειρηματίες», όπως είπε.
Η θέση του ΤΕΕ
Η εκτίμηση είναι ότι το ΣτΕ θα δημοσιοποιήσει την απόφασή του μέχρι τα Χριστούγεννα.
Στο υπόμνημα του προς το ΣτΕ το ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας) μεταξύ άλλων τονίζει ότι «στα περισσότερα και μεγαλύτερα ευρωπαϊκά κράτη έχουν θεσπισθεί διατάξεις γενικής εφαρμογής, αντίστοιχες με τις αμφισβητούμενες από τους αιτούντες διατάξεις, οι οποίες παρέχουν σημαντικά κίνητρα (όπως αύξηση του επιτρεπόμενου ύψους και των συντελεστών δόμησης και όγκου) προκειμένου να επιτευχθεί η ενεργειακή και περιβαλλοντική αναβάθμιση των κτιρίων».
Επιπρόσθετα το ΤΕΕ υπογραμμίζει ότι «τα προσβαλλόμενα κίνητρα του ΝΟΚ δεν είναι αυτόματα αλλά χορηγούνται, κατόπιν εξέτασης της συγκεκριμένης υπόθεσης και παροχής σύμφωνης γνώμης από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, ενός φορέα ανεξαρτήτου με συμμετοχή επιστημόνων και εκπροσώπων της διοίκησης, δηλαδή του πλέον αρμόδιου φορέα να εξετάσει τις θετικές ή κατά περίπτωση αρνητικές επιπτώσεις που προκαλεί η κατασκευή κτιρίου με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στην ευρύτερη περιοχή. Άλλωστε, η γνωμοδοτική αρμοδιότητα – υπό τη μορφή μάλιστα της σύμφωνης γνώμης – του εν λόγω Συμβουλίου δεν είναι «διακοσμητική» αλλά απολύτως ουσιαστική.
Το οικείο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής εξετάζει τόσο τα ποσοτικά κριτήρια – προϋποθέσεις, όσο και τα ποιοτικά κριτήρια που αφορούν στο περιβαλλοντικό όφελος. Συναφώς, έχει εκδοθεί η 50838/2015 εγκύκλιος του ΥΠΕΝ σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 10 παρ. 1 από τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής, προς τα οποία έχουν δοθεί οδηγίες.
Σε αυτήν επισημαίνεται ότι τα οικεία Συμβούλια οφείλουν να δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στα ποιοτικά κριτήρια, ελέγχοντας την τεκμηρίωση των μελετητών και εγκρίνοντας τελικώς τη βέλτιστη χωροθέτηση της οικοδομής στο οικόπεδο και την επωφελέστερη πολεοδομικά διάταξη της αποδιδόμενης σε κοινή χρήση επιφάνειας του, ώστε να μεγιστοποιούνται τα οφέλη για την ευρύτερη πυκνοδομημένη αστική περιοχή».
Το υπόμνημα του ΤΕΕ καταλήγει: «Η δε αμφισβήτηση της συνταγματικότητας των διατάξεων του ΝΟΚ περί κινήτρων εκκινεί σε μεγάλο βαθμό από τη δυσπιστία προς την πολεοδομική διοίκηση για τον τρόπο εφαρμογής των νομοθετικών διατάξεων. Ωστόσο, η δυσπιστία προς τη δημόσια διοίκηση δεν μπορεί να οδηγεί στην αμφισβήτηση της αντισυνταγματικότητας νομοθετικών διατάξεων. Η ενδεδειγμένη οδός δεν είναι η κρίση νομοθετικών διατάξεων ως αντισυνταγματικών, αλλά η βελτίωση της πολεοδομικής διοίκησης και η ενίσχυση των νομοθετικών διατάξεων με περαιτέρω εχέγγυα για την ορθή εφαρμογή τους από τη δημόσια διοίκηση».
Η θέση της ΚΕΔΕ
Από την πλευρά της η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΕ) στην παρέμβασή της δια υπομνήματος μεταξύ άλλων σημειώνει: «…Εφόσον πράγματι υφίσταται τέτοια επιτακτική ανάγκη για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων (ιδίως της πρωτεύουσας) ή και για τη φύτευση της οροφής τους ή και για την εν γένει μείωση της επιτρεπόμενης κάλυψης των οικοπέδων στις πυκνοδομημένες περιοχές, λόγω της ανάγκης μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, όπως άλλωστε ισχυρίζεται μετ’ επιτάσεως το αρμόδιο υπουργείο και όπως προκύπτει και από την αιτιολογική έκθεση του ΝΟΚ, τότε παρίστανται ως προδήλως μη αναγκαία τα επίμαχα κίνητρα (μπόνους) δόμησης, εφόσον οι ως άνω ιδιότητες των κτιρίων θα μπορούσαν να θεσπιστούν εκ του νόμου ευθέως ως υποχρεώσεις των ιδιοκτητών, άνευ παροχής οποιουδήποτε σχετικού κινήτρου.
Όπως δηλαδή ακριβώς συμβαίνει και επί των ειδικών κτιριοδομικών υποχρεώσεων που θεσπίζονται με βάση τον εκάστοτε ισχύοντα Αντισεισμικό Κανονισμό, προς αποφυγή κατάρρευσης των κτιρίων σε περιπτώσεις σεισμών».
Η πλευρά των κατασκευαστών όμως εγείρει και ζήτημα ενδοστρεφούς δίκης: «Κατά την άποψή μας, η άσκηση της συγκεκριμένης αίτησης ακύρωσης από τον Δήμο Αλίμου και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής του Δήμου κατά της οικοδομικής μας άδειας, την οποία εξέδωσε ο ίδιος ο Δήμος είναι απαράδεκτη, διότι εγείρει ανεπίτρεπτα ενδοστρεφή δίκη».
Υποστηρίζει δηλαδή ότι καθώς οι οικοδομικές άδειες εκδίδονται και ελέγχονται από τις Υπηρεσίες Δόμησης των Δήμων, αν το δικαστήριο δεν απορρίψει τα αιτήματα ακυρώσεως των αδειών που έχουν προσβληθεί «διανοίγεται ο δρόμος, ώστε η διοίκηση αντί να ανακαλεί τις παράνομες πράξεις που αδιαμφισβήτητα εκδίδει η ίδια, τηρώντας την υποχρέωση πλήρους και τεκμηριωμένης αιτιολόγησης του παρανόμου (έτσι ώστε να εξασφαλίζεται επαρκώς και η προστασία του διοικουμένου να προσφύγει κατά της ανάκλησης), να προβαίνει στην άσκηση αιτήσεων ακυρώσεως».
Για το λόγο αυτό ζητείται από τους κατασκευαστές «η κρινόμενη ενδοστρεφής αίτηση ακύρωσης του Δήμου Αλίμου να μην γίνει δεκτή, καθότι σε αντίθετη περίπτωση εκτίθεται σε μεγάλο κίνδυνο η ασφάλεια δικαίου».
Όπως εκτιμάται το παραπάνω συνδέεται και με τις πιθανές αγωγές που θα κατατεθούν από όσους έχουν εκδώσει οικοδομική άδεια με βάσει τα μπόνους του ΝΟΚ και έχουν υποστεί ή θα υποστούν ζημιά, εφόσον το ΣτΕ κρίνει αντισυνταγματικό το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό.
