Φθηνότερα σε σχέση με τη Γερμανία, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Ρουμανία στοιχίζει στους Έλληνες καταναλωτές το μέσο καλάθι του σούπερ μάρκετ, όπως προκύπτει από επαναλαμβανόμενη έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).
Η σύγκριση των μέσων τιμών των καλαθιών δείχνει ότι τέσσερις χώρες έχουν σημαντικά ακριβότερο μέσο καλάθι από την Ελλάδα: η Γερμανία κατά 33%, η Γαλλία κατά 25%, το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 19%, η Ιταλία κατά 14%, ενώ ακριβότερο κατά 3% είναι το καλάθι στην Πορτογαλία, και κατά 5% στην Ισπανία. Η Ρουμανία είναι περίπου στο ίδιο επίπεδο με την Ελλάδα.
Τι δείχνει η σύγκριση χωρίς τον ΦΠΑ
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται από το ΙΕΛΚΑ, η εικόνα των αποτελεσμάτων αλλάζει σημαντικά όταν αφαιρέσουμε τον αναλογούντα ΦΠΑ ανά χώρα για να γίνουν αντιληπτές οι πραγματικές τιμές των προϊόντων σούπερ μάρκετ. Η σύγκριση των καλαθιών σε αυτή την περίπτωση δείχνει ότι οι και οι επτά χώρες έχουν πιο ακριβό μέσο καλάθι από την Ελλάδα: η Γερμανία κατά 40%, η Γαλλία κατά 33%, το Ηνωμένο Βασίλειο κατά 27%, η Ιταλία κατά 21%, η Ισπανία κατά 12% η Πορτογαλία κατά 5% και η Ρουμανία κατά 5%.
Οι διαφορές στον ΦΠΑ ανά χώρα
Αυτό, σύμφωνα με το Ινστιτούτο, είναι αποτέλεσμα της διαφοράς που έχει ο χαμηλός ΦΠΑ ανά χώρα (πρόκειται για τον ΦΠΑ που αναφέρεται σε τρόφιμα και ποτά). Στην Ελλάδα αυτός ο ΦΠΑ είναι 13%. Ο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερος από το Ηνωμένο Βασίλειο (0% ή 5%) και τη Γαλλία (10% και 5,5%), την Ισπανία (10% και 4%), την Πορτογαλία (13% και 6%), την Ιταλία (5% και 4%), την Γερμανία (7%) και την Ρουμανία (9%), αλλά και τις περισσότερες χώρες της Ε.Ε.. Η βασική διαφορά είναι ότι τρόφιμα που στην Ελλάδα υπάγονται ακόμα και στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ με 24% στις υπόλοιπες χώρες υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, ο οποίος είναι και χαμηλότερος του ελληνικού με 6%, 5,5%, 4% ή ακόμα και 0%. Ελάχιστα προϊόντα βρίσκονται στον χαμηλό ΦΠΑ στην Ελλάδα και στο υψηλό στις άλλες χώρες (π.χ. μωρομάντηλα). Σημειώνεται ότι η επίδραση ειδικών φόρων κατανάλωσης (π.χ. καφές) δεν είναι δυνατόν να συνυπολογιστεί στα παραπάνω στοιχεία.
Ακολουθούν συγκριτικοί πίνακες τιμών ανά προϊόν με και χωρίς ΦΠΑ
Με ΦΠΑ
Χωρίς ΦΠΑ
«Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από την παραπάνω ανάλυση είναι ότι το οργανωμένο ελληνικό λιανεμπόριο τροφίμων (σούπερ μάρκετ) παρέχει στους Έλληνες καταναλωτές πρόσβαση σε προϊόντα για το τυπικό του καλάθι με κατά μέσο όρο σε χαμηλότερη τιμές που είναι αποτέλεσμα της οργανωμένης προσπάθειας των προμηθευτών και των λιανεμπόρων για συγκράτηση των τιμών τα τελευταία χρόνια» επισημαίνει το ΙΕΛΚΑ. Όπως μάλιστα τονίζει, η τάση αυτή με μικρές διακυμάνσεις είναι διαχρονική την τελευταία 12ετία που πραγματοποιείται η συγκεκριμένη έρευνα από το ΙΕΛΚΑ. «Η διαχρονική σύγκριση τιμών με το εξωτερικό δείχνει ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα συνεχώς έχει φθηνότερο το τυπικό καλάθι από τις συγκρινόμενες χώρες με κάποιες διακυμάνσεις οι οποίες δεν αλλάζουν το γενικό συμπέρασμα της ανάλυσης» προστίθεται.
Οι παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη
Σημειώνεται ότι παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν συγκρίνονται τιμές ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες είναι:
- Το ύψος των συντελεστών ΦΠΑ σε κάθε χώραΟι ειδικοί φόροι κατανάλωσης σε κάθε χώρα
- Το ύψος της φορολογίας σε κάθε χώρα
- Η αγροτική και βιομηχανική παραγωγή σε κάθε χώρα
- Οι καταναλωτικές συνήθειες σε κάθε χώρα (π.χ. η τάση για συσκευασμένα ή μη προϊόντα, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας κλπ)
- Οι καιρικές συνθήκες και οι φυσικές καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής
- Το κόστος ενέργειας
- Το κόστος καυσίμων και γενικά μεταφορών
- Το μισθολογικό-εργασιακό κόστος
- Η απόσταση της χώρας από τα παραγωγικά κέντρα της κεντρικής Ευρώπης και τα αντίστοιχα κόστη
- Η πολυπλοκότητα της γεωγραφίας της κάθε χώρας (π.χ. οδικό δίκτυο, νησιά κλπ)
- Το μέγεθος της αγοράς, η αγοραστική δύναμη-δυνατότητα και αντίστοιχες οικονομίες κλίμακας στις προμήθειες των προϊόντων
- Η αναλογία ανάμεσα στο οργανωμένο λιανεμπόριο και τα μικρά εξειδικευμένα σημεία πώλησης
- Το ισοζύγιο εξαγωγών-εισαγωγών σε σχέση με τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες παρασκευής τους
- Τα διάφορα κόστη παραγωγής (ενέργεια, πρώτες ύλες, μισθολογικό κόστος, χρηματοοικονομικό κόστος, γραφειοκρατία)
- Η παραγωγικότητα της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου σε κάθε χώρα
- Η εποχικότητα της ζήτησης και της προσφοράς (π.χ. λόγω τουρισμού ή καιρικών συνθηκών)
Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα της έρευνας σύγκρισης τιμών βασίζονται σε στοιχεία από πλατφόρμες σύγκρισης τιμών σε κάθε χώρα, αλλά και σε τιμοληψίες από αλυσίδες σουπερμάρκετ και αφορούν το τυπικό καλάθι προϊόντων του νοικοκυριού του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων (σούπερ μάρκετ) στην Ελλάδα τον Ιούλιο-Αύγουστο 2024 και αντίστοιχα στην Γαλλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο , στην Ισπανία, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία, στη Γερμανία και στη Ρουμανία. Η σύγκριση τιμών γίνεται με και χωρίς την αξία του ΦΠΑ, ο οποίος διαφέρει σε κάθε χώρα.
Σύμφωνα με την ανάλυση συγκρίθηκαν οι τιμές σε συνολικά 42 κατηγορίες προϊόντων. Αυτές οι υποκατηγορίες προϊόντων εξετάζονται από ένα σημαντικό δείγμα πάνω από 6.000 τιμών προϊόντων και 44 διαφορετικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ στις οκτώ χώρες συνολικά για να υπολογισθούν οι μέσες τιμές, με δειγματοληψίες από έγκυρα site σύγκρισης τιμών σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και από αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Τα στοιχεία περιλαμβάνουν τελικές τιμές τόσο επώνυμών προϊόντων, όσο και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας σε κάθε χώρα. Διευκρινίζεται ότι οι τιμές αφορούν μόνο αλυσίδες σούπερ μάρκετ και όχι άλλα σημεία πώλησης.
Τα δεδομένα τιμών υπολογίζονται από γνωστά παρατηρητήρια τιμών των χωρών που εξετάστηκαν και συμπληρώνονται με τιμοληψίες και για την Ελλάδα στα πρωτογενή δεδομένα από τιμοληψίες σε μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ. Τα κριτήρια επιλογής των κατηγοριών στο καλάθι είναι ένας συνδυασμός επιλογής των μεγαλύτερων σε πωλήσεις αγαθών, αντίστοιχων χρησιμοποιούμενων καλαθιών για εκτίμηση στο εξωτερικό, καθώς και κοινής διαθεσιμότητας κατηγοριών προϊόντων στις αγορές στις χώρες που εξετάζονται.
Τα στοιχεία προέρχονται από τις παρακάτω αλυσίδες σουπερμάρκετ:
Ελλάδα: Σκλαβενίτης, ΑΒ, My Market, Μασούτης, Market In
Ηνωμένο Βασίλειο: Morrisons, ASDA, Sainsbury’s, Coop, Ocado, TESCO
Ισπανία: Carrefour, Marcadona, Caprabo, Condis, Dia, Eroski, SoySuper. Alcampo
Ιταλία: CosiComodo, emiDrive, Pim Spesa, Agora, Everli, HeyConad, easyCoop
Πορτογαλία: Continente, Minipreco, Auchan, Spar
Γαλλία: Monoprix Plus, Carrefour, Super U, Auchan, Aldi
Γερμανία: Edeka, Rewe, Kaufland, Netto, Tukwila
Ρουμανία: Kaufland, Tommy, Spar, Konzum
