© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Με απευθείας ανάθεση δόθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2024 οι τρεις στις τέσσερις δημόσιες συμβάσεις των συνολικά 8,25 δισ. που διέθεσε το Δημόσιο για υπηρεσίες, έργα, προμήθειες, τεχνικές ή λοιπές συναφείς υπηρεσίες.
Η αναλογία των δημοσίων συμβάσεων με απευθείας ανάθεση έναντι των άλλων διαδικασιών εμφανίζει συνεχή άνοδο τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα το εξεταζόμενο διάστημα να καταγράψει ιστορικό υψηλό. Μέχρι την κατάρριψη του επόμενου…
Όπως έγραψε η «Ν» τη Δευτέρα 2/9, η Κομισιόν ζητεί από την κυβέρνηση τη βελτίωση του πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων με τη σχετική δέσμευση να είναι ένα από τα «προαπαιτούμενα» της 5ης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ), στο διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2024 υπογράφηκαν από 1.776 αναθέτουσες αρχές 108.774 συμβάσεις, συνολικής αξίας, όπως προαναφέρθηκε, 8,25 δισ. ευρώ.
Σε αξία, οι περισσότερες συμβάσεις αφορούν υπηρεσίες, ακολουθούν με μικρή διαφορά τα έργα και έπονται οι προμήθειες, οι μελέτες και οι τεχνικές και λοιπές συναφείς υπηρεσίες.
Ως προς το είδος της διαδικασίας, στην πρώτη θέση από απόψεως αξίας βρίσκονται οι συμβάσεις με ανοικτή διαδικασία, με το ποσό που έχει διατεθεί να υπερβαίνει το 50% του συνόλου των δημοσίων συμβάσεων.
Σε τροχιά αύξησης
Ωστόσο, ως προς τον αριθμό στην πρώτη θέση με τεράστια απόσταση είναι οι συμβάσεις με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, οι οποίες χρόνο με το χρόνο αυξάνονται, τόσο σε αριθμό όσο και σε αξία.
Ειδικότερα, από το σύνολο των 108.774 συμβάσεων του πρώτου εξαμήνου, οι 80.835 (περιλαμβάνονται και οι συμβάσεις για κάλυψη αναγκών σχετικά με την αντιμετώπιση του Covid-19) έχουν γίνει με απευθείας ανάθεση. Δηλαδή, σε ποσοστό επί του συνόλου οι συμβάσεις με απευθείας ανάθεση ανέρχονται στο 74,3%. Δηλαδή οι τρεις στις τέσσερις συμβάσεις ανατίθενται απευθείας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι και με αφορμή την αύξηση των ορίων για τις δημόσιες συμβάσεις από τις 20.000 ευρώ στις 30.000 ευρώ για υπηρεσίες και προμήθειες και από τις 30.000 ευρώ στις 60.000 για έργα και προϊόντα και υπηρεσίες τεχνολογίας, καταγράφεται μια σταδιακή πλην σημαντική αύξηση των απευθείας αναθέσεων.
Για παράδειγμα, καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023 το ποσοστό των απευθείας αναθέσεων ανήλθε στο 72%, όταν το 2021 δεν ξεπερνούσε το 65%. Το πρώτο εξάμηνο του 2024, όπως προαναφέραμε, ξεπέρασε το 74%.
Η τακτική προσφυγής των αναθετουσών αρχών στις απευθείας αναθέσεις έχει προκαλέσει τις παρεμβάσεις τόσο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο σε έρευνά του διαπίστωσε κατάχρηση της συγκεκριμένης διαδικασίας με αποτέλεσμα να προκαλείται βλάβη στο δημόσιο συμφέρον και στον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων, αλλά και της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων που ζητεί επανειλημμένως από τις αναθέτουσες αρχές να προχωρούν στις προκηρύξεις διαγωνισμών.
Ανοικτή διαδικασία
Παρά τον κατακλυσμό των απευθείας αναθέσεων, ευτυχώς στην πρώτη θέση σε αξία παραμένουν οι συμβάσεις με ανοικτή διαδικασία. Το εξεταζόμενο διάστημα υπογράφηκαν με τη συγκεκριμένη διαδικασία 16.061 συμβάσεις, αξίας 4,6 δισ. ευρώ.
Στη δεύτερη θέση σε αξία βρίσκονται οι συμβάσεις με απευθείας ανάθεση, οι οποίες, χωρίς να περιλαμβάνονται και αυτές για κάλυψη αναγκών για την αντιμετώπιση του Covid-19, ανέρχονται σε 80.361, αξίας 1,226 δισ. ευρώ.
Ακολουθούν:
● οι 1.243 συμβάσεις με κλειστή διαδικασία αξίας 1,168 δισ. ευρώ
● οι 3.490 συμβάσεις με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση αξίας 1,032 δισ. ευρώ
● οι 1.426 συμβάσεις με τη διαδικασία του άρθρου 128 αξίας 135 εκατ. ευρώ
● οι 2.776 συμβάσεις με τη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού αξίας 30,8 εκατ. ευρώ
● οι 1.816 συμβάσεις με ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση αξίας 17,8 εκατ. ευρώ
● οι 846 συμβάσεις με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης με προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού αξίας 14,8 εκατ. ευρώ
● οι 474 συμβάσεις με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (Covid-19) αξίας 7,6 εκατ. ευρώ
● οι 266 συμβάσεις με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου αξίας 1,4 εκατ. ευρώ
● οι 13 συμβάσεις με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (Covid-19) αξίας 956 χιλ. ευρώ.
Στην τελευταία θέση βρίσκονται οι 2 συμβάσεις με τη διαδικασία της σύμπραξης καινοτομίας, αξίας 15 χιλιάδων ευρώ.
Υπηρεσίες και έργα
Οι υπηρεσίες, με 42.986 συμβάσεις, συνολικού ποσού 3,068 δισ. ευρώ, βρίσκονται στην πρώτη θέση σε ό,τι αφορά την αξία ανά είδος δημόσιας σύμβασης το α’ εξάμηνο 2024 και ακολουθούν με μικρή απόσταση οι 2.638 συμβάσεις για έργα, αξίας 3,052 δισ. ευρώ.
Για προμήθειες υπογράφηκαν 61.019 συμβάσεις αξίας σχεδόν 2 δισ. ευρώ, για μελέτες 658 συμβάσεις αξίας 81 εκατ. ευρώ και 1.473 συμβάσεις για τεχνικές ή λοιπές υπηρεσίες αξίας 52,5 εκατ. ευρώ.
Ως προς την αξία ανά κατηγορία φορέα, στην κορυφή βρίσκονται οι λοιποί φορείς με 14.958 συμβάσεις αξίας 3,25 δισ. και στη δεύτερη θέση οι φορείς ΟΤΑ με 40.923 συμβάσεις ύψους 2,416 δισ. ευρώ.
